مذاکرات هسته‌ای مقابل دوربین‌های خاموش

همچنان که انتظار می‌رفت قطعنامه آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در هجدهم خردادماه به تصویب رسید و شورای حکام، جمهوری اسلامی ایران را به عدم همکاری با فرایندهای نظارتی آژانس متهم کرد.

پیش از آن و همراه با حذف ۲ دوربین نظارتی آژانس در ایران، «محمد اسلامی» رئیس سازمان انرژی اتمی اعلام داشت هیچ فعالیت پنهان و نانوشته هسته‌ای نداریم و با قطعنامه تازه به اول خط بازمی‌گردیم.

هشدارهای ایران و اعلام اینکه اقدامات جبرانی برابر قطعنامه آمریکا و سه کشور اروپایی در دستور کار تهران قرار خواهد گرفت، تغییری در تصمیم شورای حکام ایجاد نکرد و همچنان که «میخائیل اولیانوف» نماینده روس‌ها خبر داد، در برابر ۲ رای منفی روسیه و چین و آرای ممتنع هند، پاکستان و لیبی، ۳۰ کشور با خواست کشورهای غربی همراهی نشان دادند.

این در حالی بود که «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه اظهار داشت در مذاکرات خصوصی به ما گفته بودند اسرائیل را به رسمیت بشناسید و در عوض بسته سیاسی ما را نادیده گرفتند. البته ما دست بسته نخواهیم ماند.

در بیانیه ایران در پاسخ به تصمیم شورای حکام نیز این اقدام نادرست، غیرسازنده و مبتنی بر اطلاعات دروغ و ساختگی رژیم صهیونیستی توصیف شد.

واکنش رئیس جمهوری هم این بود که یک قدم عقب‌نشینی نمی‌کنیم و هراسی از قطعنامه‌ها نداریم.

در ارتباط با اقدامات جبرانی تهران، «رویترز» خبر داد ایران نصب سانتریفیوژهای پیشرفته را در تاسیسات خود آغاز کرده است. «رافائل گروسی» در نشست مطبوعاتی خود اظهار داشت دوربین‌های تاسیسات نطنز، تهران و اصفهان جمع‌آوری شده‌اند. ۲۷ دوربین آژانس در ایران از مدار خارج می‌شود ولی ۴۰ دوربین بر اساس تعهدات پادمانی در ایران می‌ماند.

آژانس همچنین روز پنجشنبه گزارش داد ایران نصب ۲ آبشار از سانتریفیوژهای پیشرفته را در نطنز کلید زده است.

واکنش آمریکایی‌ها به پیامدهای این ماجرا مانند همیشه بود؛ هشدار درباره پیچیده‌تر شدن اوضاع بر اثر اقدامات جبرانی ایران و اعلام آمادگی مجدد جهت شروع مذاکرات.

پس از اعلام تصمیم شورای حکام بود که رسانه‌ها از هدف قرار گرفتن بخش نظامی کنسولگری آمریکا در اربیل خبر داده و آن را به اقدامات جبرانی تهران گره زدند. از آن سو مقامات اسرائیلی از احتمالات ورود به یک درگیری مستقیم با ایران خبر دادند.

در خصوص این‌که این اوضاع چه پیامدهایی با خود به همراه خواهد داشت دیدگاه‌های متعددی عنوان شده است. از دید تحلیلگرانی چون «حسن بهشتی پور» قطعنامه‌های بعدی با استناد به همین قطعنامه جدید علیه ایران صادر شده و به وضعیتی همچون سال ۸۵ تا ۸۹ یعنی صدور قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل گرفتار خواهیم شد.

از سوی دیگر تحلیلگر «وال استریت ژورنال» مدعی است به دلیل رای منفی چین و روسیه، هرگونه اقدام در شورای امنیت در خصوص پرونده هسته‌ای ایران منتفی خواهد بود.

حال در شرایطی که  آمریکا و اروپا همچنان با تبعات جنگ اوکراین به خصوص در بازار انرژی مواجهند، به نظر می‌رسد شانس احیای برجام به شکل پیشین کمرنگ‌تر از همیشه است و شاید گزینه‌ای شکننده و موقت روی میز مذاکره و در واقع پیش روی دوربین‌های خاموش آژانس قرار گیرد.