اقتصاد غم‌باد!

شگرد برخی صفحات و شاخ‌های اینستاگرامی به جای عرضه جزئیات زندگی‌شان روی دایره، تفریحات لاکچری، خوشی‌های بی‌حد و حصر، دعواهای ساختگی، جملات امیدبخش و انگیزشی و … تزریق و ترویج غم است.

هر چند تصور غالب این است که ارزش‌های ترویجی و صداوسیما به اندازه کافی غم و غصه را به جامعه تزریق می‌کند اما کسب و کار غم با همه این‌ها در فضای مجازی رونق خاص خود را دارد.

به گزارش ایران مامن، سانحه متروپل در اوایل خرداد و پس از آن سیلاب‌های مردادماه تازه‌ترین حوادثی بود که گروهی از اینفلوئنسرهای مجازی از فرصت آن سود جستند؛ برخی صفحاتشان را پر از عکس و کلیپ کردند و تعدادی حتی روی ویرانه‌های متروپل شو لباس راه انداختند. گروهی هم از شهرداری تهران گرفته تا بهارستان در گل و لای رفتند و با سیل عکس یادگاری گرفتند.

«امیر مجرد» متخصص حوزه دیجیتال مارکتینگ در تشریح نحوه حضور سلبریتی‌ها در حواشی مربوط به سوانح غم‌بار و با اشاره به تبعاتی مانند رسوب اندوه در جامعه می‌گوید: فردی که در اینستاگرام صفحه‌ای دارد و از غم و درد مردم عکس یا فیلم می‌گیرد، در واقع آن‌ها را تبدیل به یک کالای قابل عرضه می‌کند. در این میان عده‌ای بدون بررسی دقیق، درگیر احساسات می‌شوند و در نتیجه واکنش نشان می‌دهند و آن‌چه بین آن‌ها خرید و فروش می‌شود عناصری مانند نظیر فالوئر، لایک، کامنت و ویو … است.

به گفته مجرد، اگر چه تولیدکننده چنین محتواهایی، غالبا فردی بی‌هنر است و بی‌هنری خود را عرضه می‌کند اما چون آگاهی مخاطب‌اش حداقلی است متوجه بی‌هنری تولیدکننده محتوا نمی‌شود و در عوض از طریق لایک و کامنت به او بازخورد مثبت می‌دهد.

این متخصص دیجیتال مارکتینگ بیان می‌دارد: یکی از نتایج و پیامدهای چنین کاری شکسته شدن حریم خصوصی افراد است. این افراد معمولا خیلی راحت به صورت مخفیانه یا آشکار وارد موقعیت شده و از آن صحنه فیلم یا عکس می‌گیرند. یا این که آنقدر به رایزنی و صحبت با فرد می‌پردازند تا او برای عکس گرفتن و فیلمبرداری قانع شود.

مجرد ادامه می‌دهد: اینفلوئنس(اثرگذاری) بالا، توهمی است که پس از یک بازه زمانی به دلیل مقبولیت به‌دست آمده از طریق فالو، لایک، کامنت و تاییدها و همراهی‌های با حجم بالا شکل گرفته است و سبب شده خود را در تمام حوزه‌ها کارشناس بدانند. اینکه تجربیاتی دارند و می‌توانند در آن زمینه صحبت‌های بعضا مفیدی داشته باشند اشکالی ندارد، اما اینکه تمام محتوای و روش تولیدی خود را درست و تخصصی بپندارند، خطرناک است!

در این زمینه دیدگاه‌های متعارضی هم وجود دارد. «حامد طاهری کیا» جامعه شناس و متخصص حوزه فرهنگ و رسانه در این باره به ایرنا می‌گوید: ما به اندازه کافی صفحات بلاگری داریم که راجع به دلخوشی‌ها صحبت می‌کنند و به‌طور طبیعی به اندازه کافی هم فالوئر دارند، بنابراین لازم است ما راجع به غم هم فکر کنیم.

از این منظر، بخشی از رسالت عکس‌های اجتماعی و خبری، نشان دادن وضعیت جامعه است و اینکه جامعه در چه وضعیتی به سر می‌برد. اگر نتوانیم وضعیت جامعه را رویت‌پذیر کنیم، میزان تهییج احساسات هم پایین می‌آید. وقتی متروپل به اندازه کافی رویت‌پذیر شد، دیدیم که داوطلبان بسیاری اعلام آمادگی کردند و برای کمک و برگزاری مراسم سوگواری پرداختند.