احیای برجام؛ چند میلیمتر بیش از ۵ ثانیه

با گذشت حدود یک هفته از ارسال پاسخ آمریکایی‌ها به جوابیه ایران در خصوص متن پیش‌نویس اتحادیه اروپا، هنوز خبری از واکنش تهران نیست. سخنگوی وزارت امور خارجه اعلام داشته بررسی پاسخ آمریکا دست کم تا پایان هفته جاری طول می‌کشد و برای پاسخ ایران هم نمی‌توان زمان مشخصی تعیین کنیم.

«جوزپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا اما در آخرین موضع‌گیری خود مدعی شده از آمریکا پاسخ گرفتم. اکنون وظیفه ایران است که پاسخ دهد. ما به لحظه حساس رسیده‌ایم. خوش‌بین هستم که آخرین میلی‌مترها است.

«میخائیل اولیانوف» نماینده روس‌ها در مذاکرات هم اواسط مرداد به خبرنگاران گفته بود فقط پنج ثانیه تا خط پایان مانده است.

با این حال، نکته اصلی را باید در اظهارات «امانوئل مکرون» رئیس‌جمهوری فرانسه جست که اظهار داشته از سرگیری این توافق را به تصمیم تهران وابسته و اکنون توپ در زمین ایران است.

 ایران و انعطاف؟

«جان کربی» هماهنگ کننده ارتباطات استراتژیک در شورای امنیت ملی در کاخ سفید درباره مذاکرات اعلام داشته امروز به لطف اینکه ایران می‌خواهد در مورد چند موضوع مهم موافقت کند، مطمئناً نسبت به حدود دو هفته پیش به هم نزدیک‌تر هستیم. اگر ایران به توافق (هسته‌ای) بازگردد، دروازه‌ها برای صادرات بیشتر نفت این کشور باز می‌شود. اگر همه چیز درست شود، این گشایش‌ها یک‌شبه صورت نمی‌گیرد بلکه به مرور انجام خواهد شد.

به گفته بسیاری از کارشناسان، طرف‌های مذاکرات تاکنون به این حد به احیای برجام نزدیک نبوده‌اند و ممکن است طی روزهای آینده به توافق برسند و وزرای خارجه جهت اعلام توافق و عکس یادگاری عازم وین شوند. از همین‌رو است که بسیاری بر این باورند که حرکت برجام به سمت اضمحلال و فروپاشی معکوس شده و منفعت همه اقتضا می‌کند که توافق سال ۲۰۱۵ احیا شود.

در این میان و علاوه بر مخالفت بازیگرانی مانند اسرائیل و لابی‌های صهیونیستی، مخالفان برجام در ایران و آمریکا دست از تلاش نکشیده‌اند و برعکس بر تب و تابشان افزوده شده است.

رسانه‌ها چه می‌نویسند؟

روزنامه کیهان دیروز از کنار‌ گذاشتن مذاکرات برای همیشه گفت و نوشت: لغو تحریم با مذاکره، طعمه‌ای است که مسئولان سیاست خارجی آمریکا روی قلاب گذاشته‌اند و دولت سیزدهم با همت بلند و پشتوانه مردمی خود می‌تواند قید این طعمه را بزند و مثل عملکرد قابل‌قبول خود در این یک سال، تمام تمرکز و توان خود را صرف خنثی‌سازی تحریم‌ها کند.

همچنین برخی رسانه‌ها از دشواری‌ها احیا می‌نویسند. به گزارش روزنامه رسالت، ایران خواستار مختومه شدن مسئله پادمانی همزمان با برجام است تا به بیان تهران، در آینده دیگر فضایی برای اعمال فشار علیه ایران و یا اعمال تحریم‌های تازه مسدود شود. فراموش نکنیم که حتی در صورت امضای توافق هسته ای، اجرایی شدن آن مشروط به بسته شدن ( مختومه شدن) پرونده های ادعایی واهی آژانس بین المللی انرژی اتمی علیه کشورمان خواهد بود. موضوعی که بستگی به اراده واقعی گروسی و همراهانش در آژانس خواهد داشت.

پیش از این نیز بلومبرگ از تداوم اختلافات تهران-واشنگتن در مسیر احیای برجام و به تبع آن فرسایشی‌شدن مذاکرات خبر داده بود.

در همین پیوند، پایگاه خبری صدی البلد در گزارشی از امتیازات جدید دولت جو بایدن به اسرائیل در قبال احیای برجام خبر داده و در بخشی از گزارش این رسانه عربی آمده است: واشنگتن قرار است در مقابل امضای توافق هسته‌ای با ایران و بازگشت به برجام، امتیازات و بسته جبرانی امنیتی در اختیار تل‌آویو قرار بدهد و تأکید می‌کند گفت‌وگوها درخصوص این بسته هنوز رسمی نشده است اما به محض امضای توافق هسته‌ای، این امتیازات جبرانی هم علنی خواهد شد.

روزنامه عبری زبان جروزالم پست در تحلیلی به نحوه امضای احیای برجام و مراحل آن پرداخته است. این روزنامه اسرائیلی در گزارش خود که در آستانه سفر دیوید بارنیا رئیس موساد به واشنگتن منتشر شده، نوشته که طرفین حاضر در مذاکرات هسته‌ای ایران بر سر بیشتر موارد کلی که در پیش‌نویس ۲۱ ژوئیه اتحادیه اروپا آمده است، توافق دارند. به نوشته این روزنامه، متن اتحادیه اروپا پیاده‌سازی توافق را در چهار مرحله طراحی کرده است.

با این حال و در ادامه حملات ممتد اسرائیل، وزیر جنگ این رژیم در یک سخنرانی هشدار داده است: احیای برجام به جمهوری اسلامی این امکان را می‌دهد که در طول مدت توافق برنامه‌ هسته‌ای خود را تا حدی توسعه دهد که بتواند تا پایان دوره برجام در سال ۲۰۳۱ به سلاح هسته‌ای دست پیدا کند.