تنش تازه اروپا با ایران؛ واقعی یا زرگری؟

ناآرامی‌های اخیر در ایران باعث شد تا غربی‌ها حملات تند و تیزی را متوجه تهران سازند به خصوص دموکرات‌های آمریکا که از دید بسیاری از تحلیل‌گران بعد از انتخابات کنگره (در میانه آبان) احتمالا به سمت میز مذاکرات احیای برجام کشیده خواهند شد.

«جو بایدن» در تازه‌ترین موضع‌گیری خود در خصوص تحولات داخلی ایران بعد از آتش‌سوزی اوین گفته است: دولت ایران آنقدر «ظالم» است که انسان برای کسانی که در خیابان‌ها تظاهرات می‌کنند، احترام بسیاری قایل می‌شود؛ همچون «راب مالی» مذاکره کننده اصلی آمریکایی‌ها که اظهار داشته با آن‌که جای تعجب ندارد، اما متاسفانه حکومت ایران به جای شنیدن معترضان مسالمت‌آمیز به تیراندازی به سوی آن‌ها ادامه می‌دهد.

به گزارش ایران مامن، «آنتونی بلینکن» هم مدعی شده مقامات ایران اگر فکر می‌کنند منشا اعتراضات ، کشورهای خارجی است مردمشان را نمی شناسند.

از سوی دیگر، اروپایی‌ها هم زبان به انتقاد از ایران گشوده‌اند. همزمان با ادعای وزارت امور خارجه فرانسه مبنی بر این که فروش پهپادهای ایرانی به روسیه، ناقض قطعنامه شورای امنیت در تایید برجام است، «جوزپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در توئیتر با تاکید بر ضرورت دسترسی شهروندان ایرانی به اینترنت و پاسخگویی مقامات تهران نوشت: سرکوب خشونت‌آمیز اعتراضات باید فورا متوقف شود و معترضان آزاد شوند.

در گفت‌وگویی که در ادامه میان بورل و وزیر امور خارجه ایران صورت گرفت، با اینکه بورل اظهار داشت اروپا قصد دخالت در امور داخلی ایران را ندارد اما «حسین امیرعبداللهیان» تصریح کرد: جمهوری اسلامی ایران از پشتوانه قوی مردمی و دموکراسی کارآمد برخوردار است. اینجا سرزمین کودتای مخملی یا رنگین نیست. ایران لنگرگاه ثبات و امنیت پایدار منطقه است.

با وجود این کش و قوس‌ها، برخی تحلیلگران این مناقشات را نمادین می‌دانند. به نوشته «آرمان امروز» به تازگی برخی منابع دیپلماتیک اروپایی از ایجاد توافق میان کشورهای حوزه اتحادیه اروپا جهت وضع برخی تحریم های هماهنگ علیه ایران خبر داده اند و به طور خاص به این نکته نیز اشاره شده که اروپا بسته تحریمی را علیه ۱۵ فرد و نهاد ایرانی تدوین کرده که به زودی آن را اجرایی خواهد کرد.

نباید فراموش کرد که دولت های اروپایی امضا توافق اتمی با ایران را اولویت اصلی در ماه های اخیر می دانستند و به دنبال بحران زایی جدید علیه تهران نبودند. باید توجه داشت که با شرایطی شبیه به دوره پس از پرونده میکونوس و یا چالش هایی که با اروپا بر سر مساله سلمان رشدی پیدا کردیم، رو به رو نخواهیم شد و بسیاری از صاحب نظران بر این باور هستند که اروپا صرفا جهت دوری از نشان دادن عکس العمل به دنبال تحریم محدود چند شخصیت سیاسی است. از این رو، آن ها به شدت متمرکز بر این مساله هستند که مبادا بحران ها و تنش های دیگر، موجب شوند که روند رایزنی های دیپلماتیک آن ها با ایران جهت امضای یک توافق اتمی و احیای برجام، تضعیف شود. اگرچه که آن ها به صورت قطعی هم اطمینان ندارند که توافقی با ایران امضا خواهد شد با این حال تلاششان را انجام می دهند تا این سناریو محقق شود. در مدت اخیر نیز که شاهد وقوع برخی اعتراضات در ایران بوده ایم، این فشار افکار عمومی اروپا بوده که دولت های اروپایی و نهادهای اتحادیه اروپا نظیر پارلمان اروپایی را تحت فشار قرار داده تا علیه ایران دست به موضع گیری و انجام اقداماتی بزنند. حتی آمریکایی ها نیز در وضعیت و موقعیتی شبیه به اروپایی‌ها هستند و آن ها هم در پی اتخاذ مواضعی از همین نوع هستند.

در همین حال «ابتکار» نوشته است: اگر روند تحولات در ایران ماهیتی تُند تر به خود بگیرد، طبیعتا امکان دارد کشورهای اروپایی نیز به انجام اقداماتی گسترده تر علیه ایران با توجه به تشدید فشار افکار عمومی کشورهایشان علیه خود دست بزنند.

با این حال در مطبوعات رقیب مانند «جوان» درباره رویکرد اروپایی‌ها در قبال ناآرامی‌های ایران، انتشار اخباری مانند «سفر جاسوسه انگلیسی به ایران قبل از اغتشاشات» و «بازداشت تبعه آلمانی در اغتشاش دیروز اردبیل» گویای نگاه دیگری است که به سمت و سوی روابط ایران و غرب می‌پردازد.