زلزله کِی و کجا بیشتر سراغ ایرانی‌ها می‌آید؟

درمیان پیش‌لرزه‌ و پس‌لرزه‌های پرتعداد، ساعت حدود یک ربع به 10 شنبه‌شب هشتم بهمن‌ماه زمین‌لرزه‌ای به بزرگی 5.9 ریشتر شهر خوی در شمال آذربایجان‌غربی را لرزاند و مناطق پیرامون آن در ایران و حتی خاک همسایه را وحشت‌زده کرد.

این حادثه سه فوتی بر جای گذاشت و تا بعد از ظهر روز یکشنبه تعداد مصدومانش نزدیک به هزار نفر اعلام شد. تصاویری که بعد از زمین‌لرزه انتشار یافت ویرانه‌هایی زیر بارش برف بود و زلزله‌زدگانی غرق در رنج سرما.

نگاهی به زلزله‌های مهیب و ویرانگری که در خاطر مانده می‌گوید در اکثر این حوادث، زلزله‌زدگان تا فراهم شدن سرپناهی هرچند موقت، روزهای سختی را در سرمای شدید گذرانده‌اند تا جایی که در رخدادی مانند زلزله بم، شماری از قربانیان، مصدومانی بودند که سوز سرما ته‌مانده جانشان را سوزاند.

پیش از زلزله دیشب خوی، همین شهر در چهارم اسفند 98 البته در منطقه قطور شاهد زلزله 5.7 ریشتری بود. بنابر اعلام هلال احمر ۴۳ روستا در منطقه قطور تحت تأثیر این زمین‌لرزه قرار گرفته‌اند. سخنگوی اورژانس هم از مصدومیت ۷۵ نفر خبر داد. وزیر کشور ترکیه اعلام کرد که دست‌کم ۹ نفر در استان وان ترکیه در این حادثه کشته شدند.

دیگر زلزله‌ای که در سرما رخ داد، زمین‌لرزه سرپل ذهاب در سال 1397 با قدرت 6٫3 ریشتر در عمق 7 کیلومتری زمین بود که یکشنبه چهارم آذر 1397 استان کرمانشاه را به لرزه درآورد. طبق گفته جمعیت هلال احمر ایران این زلزله بیش از 600 نفر مصدوم بر جای گذاشت.

زمین لرزه سرپل ذهاب

بسیاری از تهرانی‌ها هنوز شب سردی را به خاطر دارند که بسیاری در پارک‌ها و خودروهایشان به سر رساندند. زمین‌لرزه 1396 با مرکزیت ملارد با شدت 5٫2 در مقیاس ریشتر ساعت 23و 27 دقیقه چهارشنبه شب، 29 آذر رخ داد و استان‌ها تهران و البرز را لرزاند.

زلزله ملارد و پس‌لرزه‌هایش در تهران

زلزله بزرگ کرمانشاه با مرکزیت ازگله هم بازماندگانش را به سرعت با برف و باران و آبگرفتگی چادرها استقبال کرد. شامگاه یکشنبه 21 آبان 1396 زلزله 7.3 ریشتری کرمانشاه که خیلی‌ها آن روزها از آوار مسکن مهرش می‌گفتند 620 نفر را به کام مرگ فرستاد. همچنین 9 هزار و 388 نفر مصدوم و حدود 70 هزار نفر از ساکنان بی خانمان شدند.

روزگار سخت زلزله‌زدگان کرمانشاه

زلزله ویرانگر استان کرمان نیز در آستانه زمستان رخ داد. زمین‌لرزه فهرج یا حسین‌آباد در ‎29 آذر 1389، 11 کشته و 100 مجروح برجای گذاشت و بیست روستا در ناحیه فهرج در این زلزله ویران شد.

6 سال قبل از این رخداد، استان کرمان شاهد زلزله مهیب‌تری بود. ‎چهارم اسفند 1383 در ساعت 2:25:22 استان کرمان شهرستان زرند زمین لرزه ای رخ داد که بزرگی آن 6٫4 در مقیاس Mw اعلام شده‌ است. برآوردها نشان می‌دهد که نزدیک به 8000 ساختمان در زمین‌لرزه آسیب دیده یا خراب شد. همچنین بر اثر وقوع این زمین لرزه 912 نفر جان باخته و 1411 نفر مصدوم شدند.

زلزله بم دیگر شهر استان کرمان زمین‌لرزه‌ای بود با بزرگی 6٫6 ریشتر که در ساعت 5:26 بامداد روز جمعه 5 دی 1382 به مدت 12 ثانیه شهر بم و مناطق اطراف آن در شرق استان کرمان را لرزاند. زمین لرزه بم با حدود 50 هزار کشته سومین زمین لرزه پر تلفات تاریخ ایران بعد از زلزله اردبیل و دامغان است.

زلزله‌ای که در سرمای کویر بم را ویران ساخت

نکته جالب توجه اینکه قبل از زلزله بم، اکثر زلزله‌های بزرگ و پرتلفات ایران در فصول گرم سال به وقوع پیوسته است. زلزله منجیل و رودبار با 37 هزار کشته و حدود نیم میلیون بی‌خانمان 31 خرداد سال 1369 روی داد.

زمین‌لرزه طبس، زمین‌لرزه‌ای بود به شدت 7٫8 ریشتر که در ساعت 19:36 روز 25 شهریور سال 1357، شهر طبس و روستا‌های مجاور آن را ویران کرد. این زمین لرزه قدرتمندترین زلزله‌ای است که تا به حال در تاریخ ایران ثبت شده است. کشته‌های این زلزله را بین 15000 تا 25000 نفر اعلام کرده‌اند و این در حالی است که به علت شدت تخریب ساختمان‌ها و شدت بالای زلزله بسیاری از اجساد هرگز پیدا نشدند.

تصویری از زمین لرزه طبس

حدود ساعت 11 شامگاه 10 شهریور 1341 زمین‌لرزه‌ای منطقه بوئین‌زهرا استان قزوین را لرزاند. بزرگی این زمین‌لرزه 7٫2 ریشتر بود که موجب مرگ حدود 11 هزار نفر شد. در این زمین‌لرزه بسیاری از آثار و مکان‌های قدیمی و تاریخی شهرستان بویین زهرا از جمله قلعهٔ باستانی رودک از بین رفت.

در میان زلزله‌های شدید 2 دهه اخیر تنها زلزله موسوم به زمین لرزه ورزقان بود که در روزهای گرم سال حادث شد؛ زمین لرزه‌ای که شنبه 21 مرداد 1391 منطقه ورزقان استان آذربایجان شرقی را لرزاند؛ بر اثر این زمین‌لرزه در شهرستان‌های اهر، ورزقان و هریس، 306 نفر کشته و بیش از 5000 نفر مجروح شدند. در محدوده این زمین‌لرزه‌ها 18 هزار و 618 واحد مسکونی دچار آسیب شد که از این تعداد 5 هزار و 329 واحد به‌طور کامل تخریب شدند. بر اثر وقوع این زمین لرزه در مجموع 410 روستا دچار خرابی شده و 65 روستا به‌طور کامل از بین رفت.

تصویری مربوط به زلزله ورزقان

به گزارش ایران مامن، نکته‌ای که بهمن‌ماه 1396 در ششمین میزگرد زمین‌شناسی زلزله مطرح شد این بود که نخستین زلزله بزرگ و مرگ­بار یکصد و ده سال اخیر کشور نیز در زمستان رخ داده است؛ زلزله ۷.۴ ریشتری که سوم بهمن ۱۲۸۷ در سیلاخور-جنوب شرق بروجرد در استان لرستان به وقوع پیوست و ۸۰۰۰ کشته بر جای گذاشت.

به این ترتیب می‌شود گفت که از زلزله بم به این سو، جغرافیای زلزله از مناطق کویری مانند طبس و استان کرمان به سمت شمال غرب کشور و از فصل گرم به سمت فصل سرد و یخبندان کشیده شده است.