هر چه هست برآیند ملت ایران است

گروه مشاوران دانشگاه هاروارد سال ۱۳۴۱  تحقیق شوکه کننده‌ای در مورد جامعه‌ی ایرانی منتشر کردند. آنها اعلام کردند:  بزرگترین مانع توسعه در ایران مساله‌ای فرهنگی است.

در واقع ایرانیان به جای انتخاب درست‌ترین راه حل، تمایل دارند مواضعی بگیرند که برای اطرافیان‌‌شان خوشایند‌تر است و اینگونه حفظ رضایت گروه بر حقیقت چیره می‌شود؛ چیزی شبیه خواهی نشوی رسوا همرنگ جماعت شو!

در واقع چیزی به نام «استقلال فکری» هنوز در بسیاری از ما رشد نکرده است. بیشتر دچار «جو زدگی» می‌شویم تا اینکه حاضر باشیم نیم ساعت در سکوت بنشینیم و همه‌ی داده‌ها و اطلاعات یک مساله را روی میز بگذاریم، وزن کنیم و ببینیم بهترین انتخاب چیست.

انتخاب اغلب ما بستگی به این دارد که عضو کدام گروه هستیم، کدام شبکه‌ی خبری را طی چند سال اخیر دنبال کرده‌‌ایم و چه کسانی تحریک و تحقیرمان کرده‌اند. نه برآیند کتاب‌هایی که خوانده‌ایم یا تحقیقاتی که پیرامون مساله به شکل داده‌های آماری کسب کرده‌ایم.

گاهی هم رفتارمان از سر لجاجت است، مثلا پیش خودمان کودکانه فکر می‌کنیم اگر انجام امر الف سبب خشنودی آنها می‌شود پس ب را انجام می‌دهم. غافل از اینکه همیشه این امکان وجود دارد رقبا با پروپاگاندا بُرد شما را  مصادره به مطلوب کنند و اساسا این مقیاس مناسبی برای سنجش درستی عمل ما نیست.

خلاصه اینکه بیاندیشیم حاصل و نتیجه‌ی واضح و مشهود عمل امروز ما دقیقا چیست؟ چه دستاوردی برایمان دارد؟ آیا زندگی‌مان را ولو به قدر ۵ درصد ساده‌تر می‌کند یا ۱۰۰ درصد سخت‌تر؟ آیا ممکن است از آن روزنه‌ی ۵ درصدی بهره برد و گام های بعد را روشن‌تر برداشت یا لازم است حتما جوی خون به راه انداخت، کوبید و از نو ساخت؟

آیا اساسا ممکن است تا وقتی تک‌تک ما در هر جایگاهی به توسعه‌یافتگی و درستکاری نرسیده‌ایم راه «آزادی» گشوده شود؟ یا قرار است یک نفر از یک سیاره دیگر بیاید و رئیس جمهور و وزیر و وکیل و رئیس فلان اداره و سازمان و دربان شود؟ خودمان هستیم دیگر… نه؟ هر چه هست برآیند ملت ایران است.

خوب است که امروز به همه اینها فکر کنیم و مستقلا تصمیم بگیریم.

✍? کوثر شیخ نجدی