هنر یک انقلاب چیست؟/ گفت‌وگو با آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای (بخش دوم)

🔺قبل از پیروزی انقلاب اسلامی ایران، جهان شاهد تغییر، تحول و انقلاباتی بود. بعد از سالیان متمادی اگر بخواهیم واقعا به این انقلاب ها نگاه کنیم وجه تشابه آنها این است که آن آرمان ها و شعارهای اولیه دست نیافته اند. آیا تجربه ده سال گذشته ما نشان نمی دهد که انقلاب اسلامی از همین روند تبعیت کرده است؟ آیا تلویحا نمی توان گفت که جهان کوچک و به هم مرتبط شده است و دستاوردهای عظیم تکنولوژی ما را بر آن می دارد که به جای “انقلاب”، به “اصلاح” فکر کنیم؟

🔹رییس جمهور: در مورد انقلاب های گذشته باید توجه داشت که نمی توان از دور نشست و درباره انقلاب های بزرگی که با قیمت سنگینی برای مردم شان تمام شده و در زمان خود خیلی از کارها را انجام داده است، قضاوت منفی کرد و آنها را ناموفق خواند. پس اولین حرف من این است که این وجه مشترکی که شما بین انقلاب ها پیدا کرده اید وجه اشتراک درستی نیست.

شاید بتوانیم بگوییم وجه مشترک همه انقلاب ها، یک توفیق نسبی در برخی از هدف های انقلاب هاست و این درست نقطه مقابل حرف های شماست. برای اینکه شما هر یک از انقلاب ها را که نگاه کنید می بینید که در آن حدی که هنر انقلاب است به موفقیت رسیده اند. مثلا در انقلاب کبیر فرانسه یک خانواده سلطنتی چندصدساله بسیار ریشه دار را که با خود، دهها قانون لایزال و لایتغیر در شکل اجتماعی جامعه آورده بود و با کمال شدت هم این قوانین را حفظ می کرد، متلاشی کرد و اصول و گونه هایی دیگر را بنا کرد. به طوریکه حتی بعدها هم که رژیم سلطنتی به فرانسه برگشت، دیگر این سلطنت، سلطنت آن لویی شانزدهم و قبل از لویی شانزدهم نبود و چیزهای دیگر بود. قانون اساسی بود، اصلاحات بود.

اگر شما به تاریخ فرانسه قرن نوزدهم نگاه کنید خواهید دید که حتی در دوران بازگشت سلطنت؛ چه در دوران امپراطوری ناپلئون اول، وضع فرانسه و وضع مردم به کلی با آن چه که قبلا بود، فرق کرده بود. این هنر انقلاب است.

پس انقلاب تا آنجایی که انقلاب است با آن معنایی که ما از انقلاب می فهمیم یعنی یک دگرگونی قهرآمیز در بنیان های اساسی جامعه که غالبا هم متوجه بنیان های غلط باشد، خوب موفق است. ادامه دارد…

✏️منبع: روزنامه اطلاعات، ۱۷ بهمن ۱۳۶۷. مصاحبه کننده: محمدجوادمظفر

آسیب شناسی جمهوری اسلامی/ گفت‌وگو با رئیس‌جمهور محترم؛ آیت‌الله سیدعلی خامنه‌ای (بخش اول)