آماری که می‌گفت اوضاع  اقتصادمان روز به روز بهتر می‌شود

یک هفته پیش بود که «سید یوسف طباطبایی نژاد» امام جمعه اصفهان با حمله آن‌هایی که فقط نقاط ضعف را می‌بینند اظهار داشت اوضاع اقتصادمان روز به روز بهتر می‌شود؛ به گزارش ایران مامن، احتمال می رود استدلال امام جمعه اصفهان مبتنی بر آمار اقتصادی مربوط به سال ۱۴۰۰ باشد که اخیرا انتشار یافته است.

گزارش مرکز آمار ایران از رشد اقتصادی سال ۱۴۰۰ نشان می‌دهد که حجم اقتصاد کشور ۳/ ۴درصد افزایش پیدا کرده است. این رقم بدون احتساب نفت ۵/ ۳درصد ثبت شده است. بررسی دقیق گزارش منتشرشده حاکی از آن است که حجم اقتصاد ایران در سال ۱۴۰۰ بر اساس سال پایه ۱۳۹۰، به بیش از ۷۵۶هزار میلیارد تومان رسیده است.

به نوشته «دنیای اقتصاد» یکی از نکات هشدار‌دهنده گزارش مرکز آمار ایران افول رشد زمستانی نسبت به سایر فصول سال ۱۴۰۰ است. بر اساس آمارها رشد فصلی زمستان ۱۴۰۰ به میزان ۳/ ۲درصد گزارش شده است. همچنین رشد بدون نفت زمستان ۱۴۰۰ نیز ۶/ ۲درصد بوده است. این موضوع نشان می‌دهد که اگر اقتصاد ایران نیاز دارد که مسیر افزایشی رشد اقتصادی را در سال ۱۴۰۱ ادامه دهد، باید یک گشایش اقتصادی روی دهد، در غیر این صورت، آمار رشد یک حرکت زیگزاگی و کم‌رمق خواهد داشت.

اعلام رشد اقتصادی سال ۱۴۰۰ چندان تعجب برانگیز نبود زیرا با افول کرونا قیمت جهانی نفت رو به افزایش گذاشت و جنگ اوکراین هم مزید بر علت شد تا نفت شاهد جهشی خیره کننده باشد.

به گزارش «ایسنا» قیمت هر بشکه نفت سنگین ایران در ماه مه به ۱۱۵ دلار و ۴۸ سنت رسید که ۹ دلار و ۲۰ سنت معادل ۸.۷ درصد در مقایسه با قیمت  ۱۰۶ دلار و ۲۸ سنت در آوریل، افزایش داشت. میانگین قیمت نفت سنگین ایران از ابتدای سال ۲۰۲۲ تاکنون، به ۱۰۲ دلار و ۹۲ سنت در مقایسه با میانگین قیمت ۶۱ دلار و ۹۴ سنت در مدت مشابه سال ۲۰۲۱ رسید.

هر چند بسیاری انتظار داشتند که رشد نفتی اقتصاد با همین روند در سال ۱۴۰۱ هم ادامه یابد اما گزارش‌ها حاکی از افت فروش نفت ایران به اصلی‌ترین خریدار آن یعنی چین است که به دلیل تخفیف‌های عجیب و غریب روسیه و ونزوئلا کاهش یافته است.

علاوه بر این، تا اینجای کار در سال ۱۴۰۱ برخلاف ۱۴۰۰ چشم اندازی روشن از مذاکرات هسته ای شکل نگرفته و برعکس وضعیتی بن بست گونه را در مذاکرات شاهدیم.

این اوضاع می تواند عقبگردی را که از زمستان ۱۴۰۰ شروع شده امتداد دهد و منجر به ثبت یک افت اقتصادی دیگر باشد.

به گزارش دنیای اقتصاد، با توجه به وضعیت کاهش بارندگی در فصول اخیر، نمی‌توان به افزایش قابل‌توجه رشد محصولات کشاورزی امیدوار بود. همچنین محدودیت در مصرف گاز و برق در صنایع نیز یکی از عوامل محدودشونده رشد بخش صنعت شده است. کاهش تشکیل سرمایه و سبقت استهلاک از این متغیر، در سال‌های اخیر در اقتصاد نیز باعث شد رشد اقتصادی فرصتی برای جهش نداشته باشد. حال به نظر می‌رسد رشد اقتصادی سال ۱۴۰۱ در یک دوراهی قرار دارد. یا این‌که گشایش جدیدی در اقتصاد کشور ایجاد خواهد شد و روند بهبود رشد اقتصادی ادامه خواهد یافت، یا این‌که رشد اقتصادی با تداوم محدودیت‌ها و تحریم‌ها، در یک مدار زیگزاگی نوسان خواهد کرد.

یکی از نکاتی که می‌توان نسبت به آینده رشد اقتصادی هشدار داد این است که مسیر رشد اقتصادی فصلی در سال ۱۴۰۰ به شکل پله‌ای کاهش یافته است. رشد اقتصادی در بهار ۹/ ۶درصد ثبت شد که یک جهش قابل‌توجه در آمار بود. این رقم در تابستان به ۴/ ۴ رسید. در پاییز نیز آمار رشد اقتصادی به ۱/ ۴درصد رسید که نسبت به بهار و تابستان کمتر بود. آخرین آمار رشد اقتصادی در زمستان بسیار کمتر از سه فصل نخست است. رشد اقتصادی زمستان به رقم ۳/ ۲درصد رسیده است. رشد اقتصادی بدون نفت نیز رقم ۶/ ۲درصدی را ثبت کرده است. این آمارها تاکید می‌کند برای بهبود رشد اقتصادی در فصول سال ۱۴۰۱ نیاز است اقتصاد روزهای بهتری را سپری کند. به نظر نمی‌رسد در بهار سال جاری، رشد اقتصادی وضعیت بسیار بهتری را ثبت کرده باشد. اما اگر با آغاز تابستان گشایش جدیدی در اقتصاد ایران به وجود آید، می‌توان امیدوار بود در سومین سال متوالی نیز رشد اقتصادی مثبت حاصل شود. همان‌طور که کارشناسان تاکید دارند بهبود رشد اقتصادی یک برنامه بلندمدت است که در فضای ثبات اقتصادی، بهبود فضای کسب‌و‌کار و جذب سرمایه داخلی و خارجی مهیا خواهد شد.

بررسی‌ها نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۰ رشد ارزش افزوده بخش کشاورزی منفی بوده است. سطح تولید محصولات کشاورزی در سال ۱۴۰۰ نسبت به سال قبل ۷/ ۳درصد کاهش یافته است.این در حالی است که رشد بخش کشاورزی در سال ۹۹ مثبت بود. به نظر می‌رسد کاهش تولید بخش کشاورزی بیشتر به دلیل کاهش میزان بارندگی در سال گذشته بوده است. در سال ۱۴۰۰ رشد بخش گروه صنعت مثبت ۱/ ۳درصد ثبت شده است.  این رقم در سال ۱۳۹۹ به میزان ۸/ ۱درصد بوده است. استخراج نفت و گاز طبیعی نیز رشد قابل‌توجه ۷/ ۹درصدی را ثبت کرده است. اما نکته قابل‌توجه این است که در زمستان رشد نفت به ۵/ ۰درصد کاهش یافته، اما در فصل بهار این رقم ۴/ ۲۷درصد بوده است. رشد بخش ساختمان در سال ۱۴۰۰ به رقم ۹/ ۳درصد رسیده است. این رقم نسبت به سال قبل کاهش داشته است. در فصل زمستان نیز رشد بخش ساختمان منفی ۴/ ۳درصد بوده است.  این آمارها تایید می‌کند اگرچه در کل سال ۱۴۰۰ کارنامه رشد اقتصادی مثبت بوده، اما در زمستان از شدت رشد گروه‌ها کاسته شده است و برای بهبود رشد اقتصادی در سال ۱۴۰۱ اقتصاد ایران نیاز به یک گشایش سیاسی و تغییر مسیر خواهد داشت.