مساله سربازی از ایران تا آمریکا

بعد از خبرپراکنی‌های انتخاباتی یکی از نمایندگان تهران با موضوع کاهش مدت خدمت وظیفه، سرانجام مشخص شد خبری از کاهش تعداد ماه‌های سربازی نیست.

عضو هیات رئیسه مجلس چند روز پیش مدعی توافق ستاد کل نیروهای مسلح با رئیس مجلس در لایحه برنامه هفتم توسعه شد و به رسانه‌ها گفت: طبق این توافق میانگین خدمت سربازی با احتساب دوره آموزشی به ۱۴ ماه خواهد رسید، یعنی حداقل ۳ ماه از خدمت تمامی سربازان کاهش پیدا می‌کند.

سازمان وظیفه عمومی فراجا اما در اطلاعیه‌ای با رد این اظهارات اعلام کرد: مدت خدمت دوره ضرورت برابر ماده ۴ قانون خدمت وظیفه عمومی، متناسب با شرایط و نیازمندی کشور تعیین می شود و برابر آخرین ابلاغیه ستاد کل نیروهای مسلح در سال جاری کاهش مدت خدمت دوره ضرورت، متناسب با شرایط کنونی و نیاز کشور به میزان حداقل ۱۴ ماه تعیین شده است.

به گزارش ایران مامن، مساله خدمت وظیفه، چند و چون انجام و مدت زمان آن سال‌ها است محل بحث و نظرهایی گوناگون است که البته به کشور ما محدود نیست.

امسال پنجاهمین سالگرد کنار رفتن نظام وظیفه اجباری و استفاده از سیستم جذب نیروی نظامی داوطلبانه در آمریکا است. آمارها نشان می دهد از ابتدای ۲۰۲۳ بدترین شرایط جذب نفر از زمان اجرای سیستم نیروی تمام داوطلبانه بر مبنای قانون سال ۱۹۷۳ ثبت شده است. نگرانی‌ها به این خاطر است که ارتش این کشور در جذب ۱۵ هزار نیروی هدفگذاری شده برای سال ۲۰۲۲ ناکام بوده و حال انتظار می‌رود اهداف تعیین شده سال جدید نیز محقق نشود.

به باور کارشناسان این ناکامی نتیجه تلاقی برخی مسائل داخلی است. بر اساس این نگاه بازار کار رقابتی، عدم استخدام نیرو در جریان همه‌گیری کرونا و  شکل گیری جمعیت عظیمی از جوانان سن بالا که علاقه کمتری به خدمت در ارتش دارند، در این وضعیت موثر بوده است. علاوه  بر این بسیاری از کارشناسان بر این نظرند که راه اندازی فرایند موسوم به «جنگ جهانی علیه ترور» (GWOT) به برند و شهرت ارتش لطمه زیادی زده است. این ورای عدم حمایت افکار عمومی، نتیجه هزینه‌ و تلفات بالای نیروهای آمریکایی در این نبردها است. با توجه به دلایل طرح شده کمبود نیروی واجد شرایط و عدم علاقه جوانان به خدمت در ارتش نگرانی های زیادی ایجاد کرده است.

نیروی تمام داوطلبانه با اینکه یکی از بزرگ ترین طرح های موفق ایالات متحده نامیده می شود، اما این نیرو در جنگ علیه ترور به خوبی مورد استفاده قرار نگرفت و تعلل زیادی برای تامین نیازهای آن صورت گرفته است. بر اساس این نگاه به نظر می رسد زمان آن فرا رسیده که کمبود نیروی گاملا داوطلبانه و کمیسیون ناظر بر آن «کمیسیون گیتس» البته قبل از آنکه جنگی دیگر به آمریکا تحمیل شود اصلاح گردد.

در سال ۱۹۷۳ ارتش آمریکا از یک نهاد وابسته به نیروی خدمت اجباری به یک سازمان کاملا داوطلب تبدیل شد. این امر پس از بررسی جامع کمیسیون گیتس به ریاست رئیس جمهور انجام گرفت. در آن مقطع در حالی که درخواست هایی برای کنارگذاشتن نظام وظیفه اجباری وجود داشت، کمیسیون مزبور توصیه کرد به جهت امکان بروز یک درگیری بزرگ که مستلزم بازگردان دوباره نظام وظیفه خواهد بود ساختار قبلی صرفا تعلیق شود.

به هر حال امروز بعد از گذشت پنجاه سال کمبود ملموس نیرو در ارتش آمریکا وجود دارد. در همین رابطه «کریستین ورموت» معاون وزیر دفاع آمریکا اعلام کرده قوای مسلح این کشور به دلیل نداشتن نیروهای جدید و جایگزین کافی در معرض خطر کاهش نیرو قرار دارند. ورموت در جلسه استماع کمیته ویژه مجلس نمایندگان آمریکا گفته اگر وضعیت در مجموعه نیروهای جدید به طور کامل تغییر نکند، من نگران این هستم که ممکن است مجبور به کاهش ساختار رزمی ارتش و نیروهای مسلح شویم. به ادعای این مقام نظامی جذب تعداد کافی داوطلب در سال جاری چالش برانگیز خواهد بود، زیرا ارتش با کمبود بسیار زیادی از نظر تعداد مردان جوانی که برای خدمت در ارتش آمریکا درخواست می‌کنند، مواجه است.

طبق الزامات بودجه‌ای که قبلا منتشر شده بود، ارتش آمریکا قصد دارد حدود ۶۴ هزار سرباز را در سال ۲۰۲۳ و حدود ۶۵ هزار و ۵۰۰ سرباز دیگر را در سال ۲۰۲۴ جذب کند. شاین ذکر است که تعداد سربازان ارتش آمریکا از ۴۸۲ هزار نفر در سال ۲۰۲۱ به ۴۷۳ هزار نفر در سال ۲۰۲۳ کاهش یافته و پیش بینی می‌شود در سال ۲۰۲۴ تعداد ۴۵۲ هزار نفر در نیروهای مسلح این کشور خدمت کنند؛ کاهشی که به شدت مقامات سیاسی ایالات متحده را نگران کرده است.

البته نباید این رویداد را تنها خاص جامعه آمریکا به شمار آورد. بسیاری از تحقیقات صورت گرفته نشان از آن دارد که عدم استقبال نسل جدید و نسل های بعدی به اشتغال در مجموعه های نظامی و امنیتی امری جهانی است و بیش از هر چیز با مختصات شخصیتی نسل های زد، آلفا، بتا، گاما و . . . ، در ارتباط است؛ مساله  بسیاری مهمی که نیاز به بررسی چندوجهی داشته و ضرورت بررسی های آینده پژوهانه را بیش از پیش گوشزد می کند. این اهمیت به ویژه برای مجموعه های امنیتی که بیشتر با تغییرات اساسی در انگیزه ها و ارزش های غالب نیروهای جدید مواجه اند از اهمیت خاص‌تری برخوردار است.