مجلس و یازده انتخابات با مشارکت سینوسی

ثبت‌نام نهایی از داوطلبان دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی از صبح روز پنجشنبه بیست و هفتم مهرماه شروع شد تا ۴۹ هزار نفری که در میانه تابستان پیش‌ثبت نام کرده بودند، ظرف یک هفته رسما خود را به عنوان نامزد ورود به بهارستان اعلام کنند.

از دید بسیاری از ناظران، انتخابات چندان رقابتی را شاهد نخواهیم بود و رقابت اصلی بین نامزدهای نزدیک به دولت با سایر طیف‌های اصولگرایی به خصوص نواصولگرایان حامی «محمدباقر قالیباف» خواهد بود و شاید از حوزه شهرهای متوسط و کوچک تعدادی مستقل به مجلس راه یابند، ضمن این که ورود اقلیت ضعیفی از اعتدالیون و اصلاحاتی‌ها به بهارستان از احتمالاتی است که مطرح می‌شود.

در چنین وضعیتی باید منتظر ماند و دید که وضعیت مشارکت در مقایسه با ادوار سابق چه تغییری خواهد کرد. معدل مشارکت مردم در ادوار انتخابات مجلس ۵۸.۸ درصد بوده است؛ عددی که وقتی در کنار  میانگین  ۶۶.۶ درصدی مشارکت مردم در انتخابات ریاست جمهوری قرار می گیرد، نشان می دهد که به طور کلی توجه مردم به  کارزار انتخابات ریاست جمهوری بیش از انتخابات مجلس شورای اسلامی است. البته که برخی از کارشناسان همزمانی انتخابات شوراهای شهر و روستا با ریاست جمهوری را در این پیشتازی ۸ درصدی موثر می دانند.

رکوردهای مشارکت در ادوار یازده‌گانه

از زمان انتخابات مجلس اول تا مجلس دهم، کمترین میزان مشارکت به مجلس اول و هفتم به ترتیب با ۵۲.۱۴ و ۵۴.۲۱ درصد و بیشترین آن هم به دوره پنجم انتخابات با مشارکت ۷۱.۱درصدی اختصاص داشت اما انتخابات دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی با ثبت ۴۲.۵ درصد مشارکت رکورد کمترین میزان مشارکت را در طول تاریخ جمهوری اسلامی شکست.

در این انتخابات مشارکت شهروندان تهران که با ۳۵ کرسی بیشترین سهم نماینده را داشته حدود ۲۶.۲۴درصد اعلام شد. کارشناسان سیاسی درباره کاهش مشارکت در انتخابات گذشته مجلس  نظرات مختلفی را ارائه کرده اند؛ برخی مسئله ردصلاحیت‌ها و کاهش کیفیت رقابتی را در نبود اقبال عمومی مؤثر دانستند و برخی دیگر چون وزیر کشور بیماری کرونا را به همراه شرایط سیاسی و مسائلی چون سقوط هواپیمای اوکراینی، حوادث آبان‌ و دی را عامل پایین بودن سطح مشارکت اعلام داشتند.

 نگاهی به ادوار قبلی و مشارکت پایتخت‌نشینان

در دور اول  نخستین انتخابات مجلس دهم  ۵۲.۱۴ درصد مردم مشارکت داشته اند. میانگین مشارکت مردم استان تهران در این دوره از انتخابات ۶۱ درصد بود.

در دومین دوره مجلس  ۶۴.۶۴ درصد پای صندوق‌های رای رفتند. در همین حال میزان مشارکت شهروندان تهرانی ۶۰ درصد بوده است.

در سومین دوره انتخابات مجلس درصد مشارکت کمی کاهش پیدا کرد و به عدد  ۵۹.۷۲درصد رسید. سهم مشارکت تهران هم ۴۳درصد بود که نسبت به دو دوره گذشته کاهش معنادار مشارکت را نشان می‌دهد.

روند نزولی مشارکت در دوره چهارم مجلس نیز ادامه پیدا کرد و ۵۷.۸۱ درصد رای دادند که دوباره شاهد کاهش مشارکت تهرانی ها یعنی به میزان ۳۹درصد بوده‌ایم.

ترمز روند نزولی مشارکت در پنجمین دوره انتخابات مجلس کشیده شد و میزان مشارکت به عدد بی سابقه  ۷۱.۱درصد رسید. میزان مشارکت مردم استان تهران در این دوره ۵۶ درصد بود.

از ششمین دوره انتخاب مجلس دوباره مشارکت نزولی شد و به ۶۷.۳۵ درصد رسید. ۴۷ درصد مردم استان تهران در این دوره پای صندوق‌های رای رفتند.

پای کاهش مشارکت به انتخابات های هفتم و هشتم هم رسید. در دور هفتم ۵۱.۲۱ درصد رای های خود را به صندوق انداختند. میزان مشارکت مردم تهران در این دوره ۳۷ درصد بود. مشارکت مردم تهران در انتخابات دور هشتم مجلس به ۵۵ درصد رسید و در این دوره تنها ۳۰درصد مردم این استان پای صندوق‌های رای رفتند.

مشارکت اما بار دیگر افزایش پیدا کرد تا حرکت سینوسی مشارکت بیش از پیش نمایان شود. در این دوره ۶۴.۲درصد در انتخابات مشارکت داشتند و مشارکت مردم استان تهران هم ۴۸درصد ثبت شده است.

مشارکت در دور دهم تغییر چشمگیری پیدا نکرد و عدد  ۶۱.۸۳ درصد به ثبت رسید و ۵۰ درصد از واجدان شرایط تهران در این انتخابات پای صندوق‌های رای رفتند.

با نگاهی به آمار و ارقام می توان فهمید که جز در دوره اول انتخابات مجلس که مشارکت تهرانی ها بیشتر از مشارکت کل کشور بوده است، در بقیه انتخابات ها میزان مشارکت بافاصله چشمگیری پایین تر از میانگین مشارکت کل کشور بوده است.