طناب‌کشی کوپنی

بعد از اعلام حذف بعضی یارانه‌های غیرمستقیم که تازه‌ترین آن مربوط به آرد اقلام غیرسنتی است، حالا سران کشور هر یک به نوبه خود از سیستم جدید یارانه‌پردازی و بازگشت سیستم کوپنی (کالابرگ الکترونیک) رونمایی می‌کنند.

«محمدباقر قالیباف» ضمن انتقاد از ناتوانی دولت در سامان اوضاع معیشت مردم اعلام کرده طبق قانون مجلس مقدار مشخصی از چند قلم کالای ضروری مانند مرغ، تخم مرغ، روغن و پنیر برای هر نفر در در نظر گرفته شده است. مردم باید بتوانند این مقدار را با کالابرگ، به همان قیمت شهریور ۱۴۰۰ بخرند.

«محسن رضایی» معاون اقتصادی دولت هم می‌گوید: دلار ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی که به تجار داده می‌شد، الان همان پول بصورت کالابرگ در اختیار مردم قرار داده می‌شود. در دو ماه اول، ارزش کالابرگ‌ها بصورت نقد و اعتبار به حساب مردم واریز می‌شود، بعد از دو ماه طرح بصورت کالابرگ پیش می‌رود.

به گزارش ایران مامن، این اوضاع هر چند خانوارهای فرودست را خوشحال می‌کند اما برخی از تحلیلگران و رسانه‌ها اقتصاد کوپنی را برنمی‌تابند.

بخشی از انتقادات متوجه فرایندی شده که به بازگشت کوپن منتهی می‌شود. به گزارش «سازندگی» نمایندگان مجلس انتقاد دارند که بدنه دولت درباره شیوه حذف ارز ترجیحی تفاهم ندارد و هر کدام از مقامات دولت اطلاعات مختلفی می دهند. برخی هم این نقد را به مجلس یازدهم وارد می دانند که این دیوار کج حذف ارز ترجیحی از خشت اول در بودجه ١۴٠١ کج بنا شده که مصوبه بدون در نظر گرفتن سازوکار مناسب، اختیار حذف را به دولت داد و تنها یک شرط محال ثبات قیمت ها را در نظر گرفت. حالا دیوار این بنای کج رو به ثریا است و صدای معماران آن یعنی بخشی از نمایندگان مجلس و رییسش را در آورده است.

و اما ذات کوپنیسم خود منشا انتقادات زیادی است از جمله «آلبرت بغوزیان» در روزنامه «اعتماد» با اشاره به شرایط توزیع کوپنی اقلام اساسی در دوره جنگ اظهار می‌دارد در شرایط کنونی دیگر نیاز به این سهمیه‌بندی نیست و با توجه به سخنان رییس مجلس این‌گونه برداشت می‌شود که کوپن الکترونیکی هم همانند کارت سوخت قرار است جزیی از زندگی مردم شود.

این اقتصاددان با طرح این سوال که چرا دولت به دنبال حل اساسی مساله اقتصاد از طریق احیای برجام، تامین کالای مورد نیاز تولیدکنندگان و جلوگیری از احتکار نیست عنوان می‌کند زمانی که سهمیه تعیین می‌شود به این معنی است که یک جای اقتصاد می‌لنگد.

در خصوص تبعات سیاسی سیستم کوپنی هم گفته می‌شود رشد روزافزون وزن و تاثیرگذاری دولت در نظام اقتصادی، به نوعی با تضعیف طبقه متوسط و گرفتاری بسیاری از شهروندان در تار و پودهای کوپنیسم، جایگاه جریاناتی را که پیشتر با شعارهایی مانند آزادی و ایجاد جامعه مدنی و … قادر به کسب قدرت بودند تحت تاثیراتی نامطلوب قرار خواهد داد.

در همین باره «علی قنبری» اقتصاددان در «آرمان ملی» نوشته است: با شرایط اقتصادی موجود جامعه ما به سمت جامعه دوقطبی در حرکت است. یعنی قطب مستضعف و محروم و یارانه بگیر و قشر مرفه و توانمند که اقتصاد کشور را به جای خطرناکی سوق می‌دهد. دوقطبی شدن اقتصاد بدترین حالتی است که در این دوران دارد شکل می‌گیرد.