سوداگری و سودای مهار بانک‌ها

سرنخ خیلی از مشکلات اقتصاد ایران از نگاه صاحب‌نظران این حوزه به وضعیت بانک و بانکداری برمی‌گردد از بحران بازار مسکن تا تورم، رانت‌خواری، چالش تامین مالی تولید و …

قدرت بانک‌ها در حفظ وضعیت موجود تا حدی است که رئیس مجلس را وامی‌دارد تا در عرض کمتر از یک ماه چرخشی جنجالی و انتقادبرانگیز را در این رابطه از خود نشان دهد. «محمدباقر قالیباف» در حالی که سوم مردادماه اظهار داشته بود «اقتصاد ما آلوده به رباست. بانک‌ها به قوانین شورای فقهی عمل نمی‌کنند.»، ابتدای شهریور ۱۸۰ درجه به سمت بانک‌ها چرخید و گفت: «اینکه می‌گویید بانک‌های ما ربا می‌گیرند درست نیست»

به گزارش ایران مامن، در ارتباط با تصمیمات تازه بانکی و طی روزهای گذشته حضور و استفاده از ناظران شرعی در بانک‌ها، خبری بود که واکنش‌های زیادی را به‌همراه داشت زیرا در ابتدا گمان کردند که در شعب بانک‌های کشور، یک‌ ناظر شرعی یا روحانی حضور پیدا خواهد کرد اما اندکی بعد، این خبر تکذیب و مشخص شد نظارت شرعی در سطح شعب نخواهد بود.

در این اوضاع دستورات تازه بانکی رئیس دولت خبرساز شده است. «سید ابراهیم رئیسی» دیروز در جریان بازدید از سامانه‌های بانک مرکزی ماموریت‌های ۱۰ گانه برای تحول و ارتقای آن تعریف کرد. رئیسی بانک مرکزی را اتاق اندیشه‌ورزی و رصد سیاست های پولی و مالی کشور خواند و اصلاح و ارتقای نظام بانکی و نظارت بر اجرای سیاست‌های مالی و پولی را به عنوان ۲ ماموریت بانک مرکزی یادآور شد.

رئیسی کنترل رشد نقدینگی و مدیریت خلق پول، تقویت نظارت بانک مرکزی، حمایت از تولید، رفع مشکل سرمایه در گردش واحدهای تولیدی، نظارت کامل بر رعایت اصول بانک داری اسلامی در قراردادها و عقود بانکی ، نظارت و کنترل بر ارز و کالا با هدف جلوگیری از سوداگری در بازار، توجه ویژه به حاکمیت ریال و نهایتا پرداخت به موقع تسهیلات بانکی را ماموریت‌های دیگر بانک مرکزی اعلام کرد.

در مقابل، «علی صالح‌آبادی» رئیس کل بانک مرکزی کنترل تورم، اصلاح نظام بانکی، مدیریت بازار ارز، حکمرانی ریال و بانکداری اسلامی را پنج راهبرد اساسی بانک مرکزی به منظور تحقق اهداف سند تحول دولت سیزدهم برشمرد و گفت: اقدامات این نهاد کاهش حدود ۲۰ واحد درصدی نرخ تورم ۱۲ ماهه، از ۵۹.۳ درصد به ۴۰.۱  درصد و همچنین کاهش بیش از ۱۶ واحد درصدی رشد پایه پولی از ۴۲.۶ درصد به ۲۶.۲ درصد را به‌دنبـال داشته است.

به گفته صالح‌آبادی مجموع تسهیلات پرداختی شبکه بانکی در ۴ ماه نخست امسال، در مقایسه با مدت مشابه سال قبل افزایش حدود ۳۸ درصدی داشته که سهم قابل توجه این تسهیلات، مربوط به سرمایه در گردش بوده است؛ ضمن این‌که تسهیلات اعطایی به شرکت‌های دانش‌بنیان نیز در مقایسه با مدت مشابه سال قبل حدود ۸۰ درصد رشد داشته است. صالح‌آبادی، تسهیل دسترسی مردم به خدمات بانکی را رویکرد اساسی بانک مرکزی به منظور تحقق شمولیت مالی در کشور دانست و با اشاره به افزایش ۳۰۰ درصدی سقف تسهیلات قرض‌الحسنه، اظهارکرد: با اقدامات متعددی همچون ممنوعیت معاملات فردایی ارز، راه اندازی بازار توافقی و تسهیل گری در فرایند برگشت ارز حاصل از صادرات، امروز در بازار ارز به رغم برخی نوسانات مقطعی، آرامش و ثبات حاکم است.

با این حال، تصمیمات تازه در حوزه بانکداری همچنان با انتقاد مواجه است. «محمود جامساز» اقتصاددان در این رابطه به «انتخاب» می‌گوید: طرح اصلاحات بانکی مجلس با محدود کردن اختیارات بانک مرکزی، دولت را بر جایگاه سیاستگذار پولی می‌نشاند و بانک مرکزی را در حد یک نهاد مطیع و دست نشانده د‌ولت تقلیل می‌دهد.

از سوی دیگر این فقط اقتصاددان‌ها نیستند که نارضایتی خود را از تصمیمات بانکی اعلام می‌دارند. حدود ۱۵۰ نفر از طلاب  حوزه علمیه قم در اعتراض  به تصویب طرح بانکداری اسلامی مجلس روز یکشنبه در مدرسه فیضیه قم تجمع کردند.

به گزارش «ایرنا»، موضوعاتی که طلاب به آن اعتراض داشتند مواردی بود مانند «منابع پولی و مالی و تسهیلات همچنان در اختیار مردم و تولید قرار نمی‌گیرد»، «استفاده‌کنندگان از منابع بانکی همچنان درصد کوچکی از سرمایه‌داران هستند»، «خلق پول و نقش بانک‌های خصوصی و خصولتی در ایجاد تورم هم چنان حل نشده است» و «از بین رفتن ارزش پول ملی و تورم‌های افسار گسیخته به دلیل فعالیت‌های مالی بدون پشتوانه بانک‌های خصوصی است که همچنان در طرح مجلس حل نشده باقی مانده است».

طلاب با همراه داشتن پلاکاردها و دست نوشته‌هایی مانند بانکداری ربوی ضد شرع نبوی، تصویب طرح ربا محاربه با خدا، بانک‌ها را ازدست سرمایه‌داران خارج کنید، طرح بانکداری مجلس یعنی بنگاه‌داری و حباب‌سازی، اعتراض خود را به تصویب طرح بانکداری مجلس شورای اسلامی اعلام کردند.