صنایعی که کوچکند اما می‌شود با آن قدم‌های بزرگ برداشت

چین، تایوان، مالزی، بنگلادش، اندونزی، تایلند، ترکیه، برزیل و شیلی کشورهایی هستند که طی دهه‌های گذشته توانستند با اتخاذ سیاست تقدم صادرات، حمایت از صنایع کوچک را در دستور کار خود قرار دهند و به حجم بسیار بالای صادرات دست یابند.

در چین بیش ۴۵میلیون بنگاه مرتبط با صنایع کوچک و ۷میلیون بنگاه صنایع متوسط استقرار دارد و بیش از ۹۰‌درصد از حجم اشتغال این کشور، نیمی از تولید ناخالص داخلی، ۶۰‌درصد از حجم تولیدات صنعتی این کشور و همچنین ۱۰‌درصد از کل نوآوری‌‌‌های صنعتی این کشور را دربر می‌گیرد.

در حال حاضر بیش از ۱۰۰خوشه صنعتی در چین ایجاد شده و در هر یک از آنها ده‌‌‌ها شهر و شهرک صنعتی تخصصی برای صنایع کوچک به وجود آمده است که تمامی این صنایع کوچک به‌عنوان زنجیره مکمل پایین‌دستی همدیگر فعالیت می‌کنند. به‌عنوان مثال، در ناحیه فوجیان چین، تمام صنایع استقراریافته، در حوزه تولید البسه ورزشی برای ورزش‌‌‌های مختلف فعالیت می‌کنند و در شهر صنعتی فوژو، صنایع غذایی میان‌وعده کوچک‌مقیاس استقرار یافته‌‌‌اند یا شهر صنعتی ژیامن، محل استقرار صنایع کوچک میکروالکترونیک این کشور است.

چین توانسته است با حمایت از صنایع کوچک خود، بخش بسیار بزرگی از صنایع بزرگ کشورهای صنعتی جهان را منکوب و ورشکسته کند و بازارهای بسیار زیادی را به تسخیر خود درآورده است.

در کشورهای تایلند و اندونزی و مالزی، صنایع میکروالکترونیک، اسباب‌‌‌بازی و زنجیره صنایع کوچک تولیدکننده مواد غذایی، تحت حمایت صندوق‌های ضمانت از صادرات دولت قرار دارند و در نتیجه از مجموع ۱۲۰میلیارد دلار صادرات کالاهای های‌تک مالزی، ۶۵‌درصد از کل حجم صادرات، از تولیدات متعلق به بنگاه‌‌‌ها و صنایع کوچک مقیاس تشکیل می‌شود.

در اندونزی که مانند ایران، نخست اولویت را به توسعه صنایع سنگین داده و حتی ریسک ساخت هواپیما را نیز در دستور کار قرار دادند، پس از دودهه آزمون و خطا، رو به حمایت از صنایع کوچک آورده و باعث جهش ناگهانی صادرات این کشور شدند.

ویتنام و بنگلادش نیز با حمایت از صنایع کوچک، توانستند مقادیر حجیم و چند ده میلیارد دلاری از کالاهای تولیدشده این صنایع کوچک را به بازارهای جهانی روانه کنند. به نظر می‌‌‌رسد که در ایران نیز با توجه به تنش آبی شدید و همچنین ناترازی مزمن در تامین برق و گاز، سیاست صنعتی کشور به سوی حمایت از صنایع کوچک پارادایم شیفت کند.

به گزارش «ایرنا» نخستین بار سازمان نواحی صنعتی، در ۲۱ مرداددماه سال ۱۳۴۳ به منظور برنامه‌ریزی و اجرای طرح‌های مربوط به نواحی صنعتی کشور تأسیس شد. پس از آن در سال ۱۳۴۷ سازمان صنایع کوچک و نواحی صنعتی ایران با هدف توسعه صنایع کوچک و بهبود وضع آن و کمک به سرمایه گذاران مربوط شکل گرفت که همین روز نیز به عنوان روز حمایت از صنایع کوچک نامگذاری شده است.

به گزارش ایران مامن، با وجود این پیشینه و مزیت‌های توسعه صنایع کوچک که در تجربیات کشورهای مختلف به آن اشاره شد، در ایران این صنایع چندان مورد التفات قرار نگرفته و با توجه به چالش‌هایی که با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، به نوشته «دنیای اقتصاد» تنها حدود ۱۰درصد از صادرات را به خود اختصاص داده‌اند.

پیش از این (مردادماه ۱۴۰۰)، معاون وزیر صمت و مدیر عامل سازمان صنایع کوچک و شهرک‌های صنعتی با اشاره به اهمیت صنایع کوچک و خرد در صنعت کشور، سهم این صنایع را ۸۰ درصد صنعت کشور اعلام کرده و از تحقق ۴۱درصدی بودجه این سازمان در سال جاری خبر داده بود.

وی تیرماه امسال نیز در دیدار با معاون وزیر صنعت و فناوری اطلاعات چین گفت که صنایع کوچک و متوسط ۴۳ درصد از اشتغال در ایران را به خود اختصاص داده‌اند.

«فرشاد مقیمی» سرپرست سازمان صنایع کوچک و شهرک‌‌‌های صنعتی ایران اما در گفت‌وگو با دنیای اقتصاد حال صنایع کوچک را خوب توصیف کرده و می‌گوید: از ابتدای دولت تاکنون حدود ۳‌هزار و ۸۱۸واحد صنعتی راکد که اغلب صنایع کوچک و خرد هستند، دوباره به چرخه تولید و اشتغال برگشته‌اند و با احیای آنها بیش از ۶۱‌هزار شغل به وجود آمده است. افزایش ظرفیت واحدهایی که زیر ۵۰‌درصد ظرفیت کار می‌کنند نیز از دیگر اقدامات دولت سیزدهم بوده است. این طرح از ابتدای سال ۱۴۰۱ برای اولین بار اجرا شده و در این راستا ۲‌هزار و ۷۴۱واحد ارتقای ظرفیت یافته است.