کابینه چهاردهم و چهل‌تکه‌دوزی به سبک پزشکیان

در جریان رقابت‌های انتخاباتی ریاست جمهوری چهاردهم و پس از آن با پیروزی «مسعود پزشکیان»، بسیاری «محمدجواد ظریف»، «علی طیب نیا» و «محمدجواد آذری جهرمی» را به دلیل تلاش‌هایی که برای این پیروزی داشتند به ترتیب در جایگاه‌هایی مانند معاون اولی، معاونت اقتصادی و وزارت ارتباطات می‌دیدند اما نهایتا گزینش‌های کابینه و فهرستی که به مجلس رفت با این تصورات تفاوت زیادی داشت.

چند روز بعد از تشکیل شورای راهبری انتخاب اعضای کابینه دولت چهاردهم به ریاست ظریف و در شرایطی که وی به خاطر تاکید بر اینکه «کابینه به رغم وحدت ملی بودن ائتلافی نیست» با حملات زیادی مواجه شده بود، حکم وی به عنوان معاون راهبردی به امضای رئیس جمهور رسید. در عوض، «محمدرضا عارف» چهره شاخص و در عین حال تکراری اصلاح‌طلبان به معاون اولی رسید و طیب نیا هم مشاور عالی پزشکیان شد تا نیازی برای رای آوردن در بهارستان نداشته باشد.

مرتبط:

سورپرایز روز تنفیذ؛ پزشکیان بعد از تحلیف هم ما را شگفت‌زده‌ می‌کند؟

پوست گردو برای دست راست رئیس جمهور

به گزارش ایران مامن، بعد از این کش و قوس‌ها نهایتا لیست نهایی وزرا به مجلس رفت و واکنش‌های متعددی را به همراه داشت به ویژه انتقاد و نارضایتی رسانه‌ها و چهره‌های اصلاح‌طلب.

با وجود فعالیت فشرده شورای راهبری برای یافتن بهترین گزینه‌ها و اعمال تبعیض مثبت به سود اقلیت‌ها، زنان و جوانان، لیست کابینه چهاردهم با خروجی این شورا چندان همخوانی نداشت چنان که «رحمت الله بیگدلی» عضو شورای راهبردی و از روحانیون نزدیک به پزشکیان به خبرگزاری «مهر» گفت: ۷ نفر از وزرا در لیست شورای راهبری نبودند و این ترکیب اسامی وزرای پیشنهادی دولت به مجلس به نظرم بالاتر از وفاق ملی و حتی ائتلاف است.

«جلیل رحیمی جهان‌آبادی» نماینده اهل سنت مجالس دهم و یازدهم هم با انتقاد از اسامی ۸ اصولگرا در کابینه وزرای پیشنهادی پزشکیان، نوشت: آقای رئیس جمهور ! ۸ وزارتخانه به اصولگرایانی که مقابل شما و ما ایستادند و به شما رای ندادند رسید! یک‌وزارتخانه به اهل سنت که با همه وجود شما و جنبش اصلاحات را یاری نمودند؛ نرسید؟! کجای این کابینه وفاق ملی است؟

در میان زنان گزینه وزارت هم تنها نام «فرزانه صادق» برای وزارت راه و شهرسازی به چشم می‌خورد که با ۴۷ سال سن در کنار «سیدستار هاشمی» گزینه وزارت ارتباطات به عنوان تنها جوان‌های لیست پزشکیان قرار گرفته است.

از پرچالش‌ترین نام‌های این فهرست باید به «اسکندر مومنی» اشاره کرد که سابقه دبیری ستاد مبارزه با مواد مخدر و فرماندهی پلیس راهنمایی و رانندگی را در کارنامه دارد. این در حالی است که پیشتر تصور می‌شد در این وزارتخانه مهم که ویترین دولت چهاردهم را خواهد چید افرادی چون «حسین علایی» یا «مصطفی پورمحمدی» قرار گیرند. پیش از این، بسیاری نسبت به تکرار تجربیات نامطلوب دولت «حسن روحانی» به واسطه وزارت کشور «عبدالرضا رحمانی فضلی»، به پزشکیان هشدار داده بودند.

علاوه بر مومنی از دیگر افراد نزدیک به «محمدباقر قالیباف» باید به «احمد دنیامالی» نماینده انزلی برای وزارت ورزش و جوانان اشاره کرد. به گفته «غلامحسین کرباسچی» چهره مطرح کارگزارانی‌ها چطور می‌توان با اعتقاد به اینکه این ‎دولت «مرعوب» است، قبول مسئولیت کرد؟  کرباسچی ضمن بازنشر یک توئیت از دنیامالی در زمان انتخابات ۱۴۰۳ نوشت: محظور آقای رئیس جمهور برای تشکیل ‎دولت وفاق ملی را می‌توان درک کرد. ولی چطور میشود با اعتقاد به اینکه این دولت ‎دولت مرعوب است باز هم قبول مسئولیت کرد!

«حسین مرعشی» دیگر چهره کارگزارانی نیز اظهار داشته آنچه ما هدف گرفته بودیم یک کابینه مطلوب بود، آنچه امروز می‌بینیم کابینه مقدور بود . بخشی از موانع مربوط به استعلام هاست، بخشی هم توجه به نظرات مجلس دوازدهم بود.

به نوشته «انتخاب» برخی وزرای پیشنهادی دولت تنها هیچ سابقه اصلاح‌طلبانه‌ای ندارند بلکه اساسا هیچگاه در زمره نیروهای اعتدالی هم محسوب نمی‌شده‌اند و بعضا هیچ سابقه اجرایی هم نداشته‌اند. برخی از وزرای پیشنهادی هم که در دولت سیزدهم همان مسئولیتی را داشته‌اند که حالا پزشکیان هم برای آن مسئولیت معرفی‌شان کرده‌اند یعنی «سیداسماعیل خطیب» وزیر اطلاعات و «امیرحسین رحیمی» وزیر دادگستری.

گزارش انتخاب می‌افزاید: «عباس علی‌آبادی» هم که حالا برای وزرات نیرو پیشنهاد شده، در دولت قبل وزیر صمت (صنعت، معدن، تجارت) بوده است. «علیرضا کاظمی» هم به عنوان وزیر پیشنهادی آموزش و پرورش معرفی شده که او نیز در سال ۱۴۰۰ و بعد از آنکه وزیر پیشنهادی نتوانست از مجلس رأی اعتماد بگیرد با حکم سید ابراهیم رئیسی، سرپرست وزارت آموزش و پرورش شد.

تقریبا یک چهارم وزرای پیشنهادی پزشکیان، در دولت رئیسی حضور داشته‌اند که سهم قابل ملاحظه‌ای به اصولگرایان و آن هم اصولگرایان دولت رئیسی که معمولا از جنس پایداری‌اند است. البته تعدادی از وزرای پیشنهادی هم نزدیک به جریان اعتدالی‌اند مانند «عباس عراقچی»، «محمدرضا صالحی امیری» و «احمد میدری». البته «علیرضا نوری» قزلچه را هم شاید بتوان به تعبیری نزدیک به نیروهای میانه‌رو و اعتدالی در نظر گرفت.  جالب است که فقط «محمدرضا ظفرقندی» وزیر پیشنهادی بهداشت و «عبدالناصر همتی» وزیر پیشنهادی اقتصاد را باید چهره‌هایی اصلاح‌طلب در نظر بگیریم. در واقع اصلاح‌طلبان چهره‌هایی کمتر حتی از اصولگرایان در دولت مسعود پزشکیان دارند.

این وضعیت باعث شد «آذر منصوری» رئیس جبهه اصلاحات اظهار دارد: به رئیس جمهور گفته بودیم که در مرحله اول شکل‌گیری هیأت دولت، نگذارید روند‌های ناصواب موجب ناامیدی مردم از انتخاب خود شود.

با وجود نارضایتی نسبتا شدید اصلاح طلبان از پزشکیان،  «مالک شریعتی» نماینده نزدیک به «علیرضا زاکانی» افتادن چهار گزینه وزارت از لیست پزشکیان را پیش‌بینی کرده و گفته است: یک نگاه کلی به فهرست وزیران پیشنهادی دکتر مسعود پزشکیان می توان گفت یک فهرست نامتوازن معرفی شده که حتما برخی از آنها بسیار خوب و قابل دفاع هستند و برخی هم هیچ نسبتی با ۱۲ شاخص اعلام شده رهبرانقلاب ندارند.

در شرایطی که اظهارات پیشین رئیس شورای راهبری برای انتخاب کابینه بر اساس معیارهایی مانند همخوانی با وعده‌های پزشکیان و غیرائتلافی بودن، جوان بودن و استفاده از زنان و اقلیت‌ها در لیست نهایی چندان به چشم نمی‌آید و بعضا متناقض با معیارهای اولیه است، برخی رسانه‌ها از قهر و واگرایی در میان حامیان پزشکیان سخن می‌گویند. «آرمان ملی» با اشاره به شایعات استعفای ظریف در شبکه اجتماعی ایکس، نوشت: به نظر می‌رسد که اگر استفعا یا حتی قهری در کار باشد در اعتراض به لیست وزرای پزشکیان است چرا که برخی کاربران با هشتک ظریف نباشه ما هم نیستیم، توییت و به لیست مورد بحث اعتراض کرده‌اند. اعتراضات برخی فعالان اصلاح‌طلب از محمد فاضلی گرفته تا سعید شریعتی و آذر منصوری را به روند چینش کابینه و انتخاب وزرا در روزهای اخیر نباید نادیده گرفت. نامه جبهه اصلاحات نیز شاهد دیگری بر این مدعا است که رابطه اصلاح‌طلبان و پزشکیان از همین حالا شکرآب شده است.