چرا مردم افت قیمت دلار را در سفره خود حس نکردند؟

پس از اعلام نتایج انتخابات ۲۰۲۰ آمریکا در پاییز پارسال موج جدیدی از خوشبینی در مورد امکان احیای برجام، باعث کاهش نرخ ارز شد.

طی روزهای اخیر هم انتشار اخباری مثبت از مذاکرات وین دلار را تا حدود ۲۰ هزار تومان پایین کشید و باعث شد آن دسته از مردم که برای حفظ ارزش پول خود اقدام به پس‌انداز آن کرده بودند، آن را روانه بازار کنند.

حال با توجه به اینکه که نرخ ارز تا حدی کاهش یافته بسیاری به دنبال پاسخ این پرسشند که چرا قیمت ها کاهش نیافته است.

ارزش هر کالایی در بازار متأثر از عرضه و تقاضا است و هر تغییری در سطح قیمت‌ از این دو متغیر اثر می‌پذیرد. نرخ ارز به عنوان یکی از عوامل موثر در قیمت‌ ها در سمت عرضه حضور دارد. یعنی بر قیمت تمام شده‌ی بسیاری از کالاها تاثیر دارد،و بالا رفتن آن سبب ایجاد تورم از نوع فشار هزینه می‌شود.

حالا در شرایطی هستیم که نرخ ارز پایین می‌آید اما قیمت ها تغییری ندارند. چرا؟  به چند دلیل می توان در این زمینه اشاره کرد؛ اولین دلیل بحث انتظارات است. با وجود کاهش ارز هنوز  انتظارات تورمی رو به بالا است. نقدینگی فراوانی وجود دارد و بودجه دچار کسری جدی است که تبدیل به موتوری برای ایجاد نقدینگی بیشتر شده است و این نقدینگی در اقتصادی که تولیدات آن در حال کاهش است، فشار مضاعف بر سطح عمومی قیمت ها خواهد داشت.

دومین دلیل را می‌توان معطوف به بحث عدم اطمینان از بهبود شرایط سیاسی دانست.  با وجود خبرهای خوب سیاسی اما هنوز گشایش محسوسی در از بین رفتن تحریم‌ها به‌وجود نیامده است و با توجه به مشکلات بانکی و تحریم های گسترده امکان عرضه متناسب با تقاضا هنوز میسر نشده است. پایین آمدن قیمت هر کالایی ، فارغ از جو روانی و صرفا اخبار مثبت نیاز به گشایش دارد، که هنوز اتفاق نیفتاده است. در بسیاری از بازارها کمبود مواد اولیه وجود دارد و تا زمانی که این مشکلات و کمبود ها وجود دارد نمی توان امید به کاهش قیمت کالاها داشت.

سومین دلیل  اینکه قیمت بسیاری از کالاها دارای چسبندگی است. یعنی با نوسانات به راحتی بالا می‌روند ولی به راحتی پایین نمی‌آیند و در شرایطی که قیمت ها نیاز به تعدیل پیدا کنند عموما در رکود فرو می روند.

این امر در بازارهای متفاوتی اتفاق میافتد، مثلا مسکن تابع این شرایط بوده است. در حال حاضر نیز  در بسیاری از بازارها تولید کنندگان اکثرا از مواد اولیه و نهاده های وارداتی استفاده می کنند که با قیمت های بالای ارز خریداری کردند و حاضر به کم کردن و عرضه با  قیمت پایین تر  نخواهند بود که این باعث ایجاد کف قیمت و مقاومت برای کاهش خواهد شد.