حسن ختام عمر ۱۰۳ ساله

بامداد امروز، عمر ۱۰۳ ساله آیت‌الله صافی گلپایگانی در حالی به پایان رسید که در واپسین ماه‌های عمرش نمونه‌ای از رویکرد یک مرجع تقلید مستقل در دفاع از مردم را به ظهور رساند و البته از هتک حرمت افراطیون نیز بی‌نصیب نماند.

آیت‌الله صافی گرچه یک مرجع سنتی بود که دیدگاه‌های انتقادی به فلسفه و صوفیه نیز داشت، اما از استقلال فکری و شخصیتی و درایتی برخوردار بود که از مهمترین ویژگی‌های شخصی است که قرار است زعامت دینی جامعه را برعهده بگیرد.

قطعا برای مرجع تقلید علم و تقوا شرایط اساسی است، اما تجربه نشان داده بزرگانی که از مراتب بالای این دو گوهر بهره‌مندند، اما به دلایلی از استقلال کافی برخوردار نیستند، در فقدان استقلال، گاه از آثار مثبت دیگر فضایل نیز بی‌بهره می‌مانند و در نتیجه از پس مسئولیت خطیر مرجعیت برنمی‌آیند. چرا که اقتضای جایگاه مرجع تقلید، در مواردی نقد دلسوزانه و البته شجاعانه قدرت برای دفاع از دین و مردم است و این مهم جز از افراد مستقل برنمی‌آید.

طبعا این استقلال برای آیت‌الله صافی تبعاتی هم داشت؛ از جمله این که تشکیلات و موسسات بزرگی ایجاد نکرد و از خود باقی نگذاشت.

کنش پایانی ایشان در دفاع از مردم و بیان حرف آنها مقابل مسئولان بود؛ این تذکر که «باید با تمام کشورهای دنیا با عزّت و اقتدار رابطه داشته باشیم و اینکه با بسیاری از کشورها قهر باشیم صحیح نیست و به ضرر مردم عزیزمان است.»

ایشان هزینه بیان خود را هم مقابل اهل قدرت داد و افراطیون، این فقیه کهنسال را به تقلیدِ سیاسی از سکولارها و دیگر اتهامات نواختند؛ اما جایگاه بلند صافی گلپایگانی باعث شد تا در کنار قریب به اتفاق علما، مقامات عالی کشور هم به دلجویی از ایشان بپردازند.

این البته تنها تجربه ایشان در دفاع از حقوق مردم و آنچه حق می‌دانست نبود و شجاعت انتقاد و بیان نظر خود را حتی در زمان امام (ره) و مقاطع دیگر نشان داده بود.

حالا به نظر می‌رسد در کنار سوگ رحلت این عالم بزرگ که در سال‌های اخیر شیخ الفقها بود، باید دلواپس ثلمه فقدان فردی بود که به لحاظ شخصیت و جایگاه، یکی از ارکان نهاد مرجعیت و قدرت و استقلال آن به شمار می‌آمد.

منبع: صفحه اینستاگرام سیدعمار کلانتری