اوج همدستی دو رژیم علیه تهران

مدت‌ها است مواضع و رفتارهای رهبران باکو، در تهران و نزد بسیاری از تحلیلگران به عنوان همسویی با راهبرد اسرائیلی «مرگ با هزاران چاقو» علیه ایران نگریسته می‌شود؛ راهبردی که به دنبال استفاده از کانون‌های تنش میان ایران و همسایگانی مانند جمهوری آذربایجان، اقلیم کردستان و … است.

تنش‌ها میان تهران و باکو بعد از حادثه حمله به سفارت جمهوری آذربایجان در تهران (هفتم بهمن ۱۴۰۱) دوباره بالاگرفت و منجر به تخلیه این سفارت شد.

هفته پیش هم سرویس امنیتی جمهوری آذربایجان، یک روز بعد از افتتاح سفارت این کشور در اسرائیل اعلام کرد تحقیقاتی را درباره «حمله تروریستی» به «فاضل مصطفی» نماینده مجلس ملی این کشور که دیدگاه‌هایی علیه حکومت ایران دارد آغاز کرده است.

در سوی مقابل، «محسن آیین پاک» سفیر سابق ایران در آذربایجان توئیت زده گذرنامه گلنار علی یوا همسر فرد مهاجم به سفارت آذربایجان در تهران، نزد شوهرش بوده و وی با کمک سفارت آذربایجان و برگ عبور، بدون رضایت شوهر در فروردین ۱۴۰۱ از ایران خارج شده. به لحاظ حقوقی این اقدام مصداق قاچاق انسان توسط یک نهاد دیپلماتیک بوده و قابل پیگرد در محاکم داخلی و خارجی است.

در این ارتباط، روزنامه «شرق» با اشاره به «شکاف بی‌سابقه سیاسی- اجتماعی، بحران فروپاشی و سنگین‌ترشدن سایه وقوع جنگ داخلی در اسرائیل» و نیز «توافق اخیر میان تهران و ریاض»، تحریک جمهوری آذربایجان علیه ایران را از ناحیه صهیونیست‌ها دانسته است. به نوشته این روزنامه، با سفر هفته گذشته «جیحون بایراموف» وزیر امور خارجه جمهوری آذربایجان، به اسرائیل و افتتاح سفارت باکو در تل‌آویو، اکنون نتانیاهو خواب‌های بیشتری برای این همسایه شمالی ایران دیده است.

به گزارش ایران مامن، این‌ها همه همزمان شده با حملات مکرر اسرائیل به سوریه طی روزهای گذشته که بنابر اعلام رسمی منجر به «شهادت دومین مدافع حرم در جریان حمله اسرائیل به حومه دمشق» شد.

هرچه تحلیلگران نسبت به بهبود روابط ایران و کشورهای حاشیه خلیج فارس امیدوارند، به‌عکس گویا در قفقاز، جمهوری آذربایجان ساز تنش با تهران را کوک می‌کند. شدت این تنش‌ها تا جایی پیش رفت که شنبه این هفته سفارت جمهوری اسلامی ایران در باکو، یادداشتی اعتراض‌آمیز برای وزارت امور خارجه آذربایجان ارسال کرد. همچنین جمعه گذشته سخنگوی وزارت امور خارجه اظهارات وزیر خارجه رژیم صهیونیستی مبنی بر توافق با وزیر خارجه آذربایجان در مورد «تشکیل یک جبهه متحد علیه ایران» را سند دیگری از نیات شوم رژیم صهیونیستی جهت تبدیل خاک جمهوری آذربایجان به عرصه تهدید علیه امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران دانست و آن را قویا محکوم کرد.

«ناصر کنعانی» اظهارات وزیر خارجه رژیم صهیونیستی درخصوص تشکیل جبهه متحد ضدایرانی و نیز اظهارات وزیر خارجه آذربایجان درباره محتوای گفت‌وگوها و «مرحله جدید شراکت استراتژیک» بین جمهوری آذربایجان و رژیم صهیونیستی را تأیید ضمنی جهت‌گیری ضدایرانی همکاری‌های آنها خواند و خواستار توضیح مقامات آذربایجانی در این رابطه شد.

البته تنش‌آفرینی‌های باکو علیه ایران در روزهای اخیر به قدری پررنگ بوده که کار از وزارت امور خارجه هم فراتر رفت و حتی واکنش فرماندهان نظامی را نیز به دنبال داشت. در این رابطه فرمانده نیروی زمینی ارتش هم عنوان کرد که در قفقاز چندین موضوع بسیار حساس وجود دارد. یکی از آنها حضور عناصر رژیم صهیونیستی در داخل مرزهای این کشور است. …ایران حضور عناصر صهیونیستی را در کشورهای منطقه تحمل نمی‌کند و با آن مقابله خواهد کرد.

فرمانده نیروی زمینی ارتش، مشکل دیگر درخصوص آذربایجان را حضور تروریست‌های سوریه دانست که در جریان جنگ باکو و ارمنستان به منطقه دعوت شده‌اند که از دید امیر «کیومرث حیدری» ایران هیچ مدرک معتبری دال بر خروج این عناصر از منطقه ندارد. موضوع سوم از منظر این فرمانده ارشد ارتش جمهوری اسلامی ایران، غیرقانونی‌بودن تغییرات مرزهای دولتی در منطقه قفقاز است. به گفته وی، ایران به مرزهای کشورهای همسایه احترام می‌گذارد، اما اجازه تغییر آنها را هم نخواهد داد. البته این سخنان فرمانده نیروی زمینی ارتش با واکنش تند جمهوری آذربایجان مواجه شد.

در کنار نکات یادشده، تنش‌ها در مناسبات باکو – تهران اکنون جنبه‌های دیگری هم پیدا کرده است. ترور فاضل مصطفی، نماینده مجلس جمهوری آذربایجان که چهره‌ای ضدایرانی دارد، سبب شد تا محور جدیدی برای حمله و هجمه علیه تهران از سوی باکو شکل گیرد. در این راستا، «آیخان حاجی‌زاده» سخنگوی وزارت امور خارجه باکو، مدعی شده رسیدگی اولیه به اقدام تروریستی علیه فاضل مصطفی (نماینده مجلس)، بر ردپای ایران دلالت دارد و این اقدام ادامه حمله تروریستی به سفارت جمهوری آذربایجان است. در عین حال حاشیه‌سازی‌های باکو حتی به عزل و نصب‌های دیپلماتیک ایران و سفرای کشورمان در جمهوری آذربایجان و ارمنستان هم کشیده شده است.

با عینک منافع، مصالح و امنیت ملی، بی‌شک تداوم و بهبود روابط با همه همسایگان در اولویت سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران قرار دارد و تهران همواره از تنش‌زدایی و ارتقای مناسبات استقبال می‌کند، اما در این میان عملکرد جمهوری آذربایجان به‌ویژه در دو هفته‌ای که از شروع سال جدید شمسی می‌گذرد باعث شده تا تهران برخلاف گذشته با لحن متفاوت تری در مورد قفقاز سخن بگوید؛ چراکه تمامی شواهد، دلایل و قرائن نشانگر آن است که به هیچ عنوان این بار تهران نمی‌تواند نظاره‌گر بیهودگی‌هایی باشد که از جانبی دیگر کوک شده‌اند.

به نوشته شرق، هشدارهای چندباره، افتتاح کنسولگری ایران در شهر قاپان از استان سیونیک ارمنستان، برگزاری رزمایش سپاه در ارس و اخیرا مانور جنگنده‌های ایرانی در نواحی مرزی آذربایجان ازجمله نمودهایی هستند که حکایت از آن دارند که تهران دیگر نمی‌تواند به عنوان یک نظاره‌گر بی‌طرف در قبال جمهوری آذربایجان عمل کند. البته این اقدامات تهران لزوما به معنای تنش‌زایی یا احتمال جنگ با باکو نیست، اما جمهوری اسلامی ایران ضمن احترام به همه همسایگان باید این هشدار را هم بدهد که درخصوص تحقق منافع و امنیت ملی با هیچ بازیگر منطقه‌ای و فرامنطقه‌ای تعارف ندارد.