توافق هسته‌ای و اوضاع نفت‌فروشی ایران

بعد از آنکه قیمت نفت به بالاترین میزان خود طی هشت سال اخیر رسید، دلایلی مانند بالا رفتن تورم در آمریکا، فشار برای افزایش نرخ بهره و احتمال احیای برجام سبب شد تا برخی کارشناسان کاهشی شدن بهای جهانی این کالا را پیش‌بینی کنند. با این حال کاهش ذخایر نفتی در برخی کشورها، باعث شده که قیمت‌ها همچنان بالا باشد.

در این شرایط، به نظر می‌رسد تنها راه کاهش قیمت نفت برنت که روز جمعه بیش از ۹۰ دلار بود، توافق با ایران باشد. این توافق از آن جهت مهم است که می‌تواند جلوی بی‌اعتمادی‌ها نسبت به آینده و بالا رفتن قیمت‌ها به دلیل احتمال درگیری میان اوکراین و روسیه را کاهش دهد.

بر اساس گزارش ماه ژانویه اوپک ، تغییر روزانه  تولید نفت ایران به طور متوسط ۲۱ هزار بشکه بوده و پس از ماه سپتامبر،  تولید نفت کشور از دو میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه در روز گذشته است. کل تولید اوپک در ماه گذشته میلادی نیز ۲۷.۹۸ میلیون بشکه در روز بوده که از این حیث بالاترین حجم  تولید از سال ۲۰۲۰ و شیوع کرونا در جهان را به ثبت رساند.

بر اساس گزارش هفته گذشته «رویترز» ایران که چهارمین ذخایر نفتی جهان را در خود دارد، می‌تواند به سرعت پس از توافق هسته‌ای، میلیون‌ها بشکه نفت وارد بازار کند. بر اساس تحلیل این رسانه، در صورت احیای توافق برجام، قیمت‌های فعلی نفت که برخی کارشناسان پیش‌بینی کرده‌اند در سال جاری میلادی، در صورت یک رخداد غیرطبیعی مانند جنگ روسیه و اوکراین یا کشف سویه جدیدی از کرونا که مسری‌تر باشد، می‌تواند به ۱۰۰ دلار نیز برسد، کاهش می‌یابد.

به گزارش روزنامه «اعتماد» تحریم‌های نفتی علیه ایران باعث شده که صادرات ۲.۸ میلیون بشکه‌ای در سال ۲۰۱۸ به حدود ۱۰۰ هزار بشکه در سال ۲۰۲۰ برسد. البته که شیوع کرونا در جهان و اعمال قرنطینه‌های متعدد و طولانی نیز بر کاهش صادرات نفت ایران بی تاثیر نبوده است.

بر اساس گزارش رویترز و با استناد به داده‌های  آنالیز فروش نفت کشورها، متوسط صادرات نفت ایران ۶۰۰ تا ۷۰۰ هزار بشکه است. در بخش دیگری از این گزارش به ذخایر نفتی کشور در داخل کشور و روی آب یا خشکی نیز به عنوان تایید ضمنی برای بازگشت به بازارها اشاره شده؛ ذخایر شناور ایران از ۶۳ میلیون بشکه در ابتدای دسامبر به حدود ۸۷ میلیون بشکه در ابتدای فوریه رسیده و از سوی دیگر ذخایر روی خشکی نیز اخیرا ۴۹ میلیون بشکه برآورد شده که نسبت به ماه مه که حدود ۶۶ میلیون بشکه بود، کاهش قابل توجهی پیدا کرده است. این کاهش نشان‌دهنده تداوم تسهیل در صادرات طلای سیاه است.

با استناد به گزارش رویترز، در سال ۲۰۲۰ میانگین تولید نفت ایران حدود دو میلیون بشکه بوده که در سال ۲۰۲۱ به دو میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه در روز رسیده؛ از آنجایی که بارها و تحت عناوین مختلف از افزایش تولید و صادرات نفت پس از رفع تحریم‌ها سخن گفته شده، این رسانه پیش‌بینی کرده که پس از به نتیجه رسیدن مذاکرات پیرامون احیای برجام تولید نفت ایران به ۳.۸ میلیون بشکه در روز برسد.

روزنامه «آرمان ملی» درباره پیامدهای وضعیت بازار نفت برای اقتصاد ایران به نقل از یک کارشناس نفت می‌نویسد: افزایش قیمت نفت از دو جهت برای ما حائز اهمیت است؛ اول اینکه مشتریان بیشتری به ما برای خرید مراجعه می‌کنند و ثانیا این مشتریان درخواست تخفیف کمتری می‌کنند و دست به نقدتر از قبلند. به طورکلی در این شرایط عوامل مختلفی تاثیر مثبت و منفی بر بازار نفت دارند. هرچند نمی‌توان گفت میزان نفت ایران از لحاظ حجمی تاثیر فوق‌العادهای بر بازارهای جهانی می‌گذارد اما فضای سیاسی و رسانه‌ای شکل گرفته، نقش ویژه‌ای را ایفا میکند و مجموع این عوامل تحلیل شرایط و پیشبینی از بازار نفت را بسیار مشکل کرده است اما آنچه مسلم است نباید افزایش ۴۰ درصدی درآمدهای نفتی، پایدار متصور شده و این افزایش درآمد خرج هزینه‌های جاری کشور شود.