مسابقه زنانه با زمانه

زنان آسیب‌پذیرترند و این آسیب‌پذیری از هر نظر مشهود است آن هم در وضعیتی که بسیاری از مردان در گرداندن چرخ خانواده کم می‌آورند و ذره ذره خُرد می‌شوند.

چندی پیش وزیر کشور از وجود نزدیک به ۴ میلیون زن سرپرست خانوار در کشور خبر داد و گفت اگر به زنان سرپرست خانوار توجه نکنیم؛ بسیاری از آسیب های اجتماعی گریبان گیر ما می شود.

در حوزه آسیب‌های اجتماعی زنان تاب‌آوری کمتری نسبت به مردان دارد. بر اساس اعلام اخیر دبیر شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر، تنها حدود ۸۰۰ معتاد متجاهر زن در تهران داریم. به گفته وی در آقایان برای تاثیر اعتیاد و فرو ریختن کامل بدن، ٣ تا ۵ سال طول می کشد اما در خانم ها این عدد ٢ سال است.

بسیاری از زنان آسیب‌دیده تا پیری هم با آسیب‌هایشان همراهند. روزنامه «همشهری» در گزارش روز دوشنبه دوم خرداد درباره اوضاع سالمندی زنان نوشته است: بر پایه آخرین سرشماری‌ها تعداد زنان سالمند تنها در ایران رو به افزایش است. آمارها نشان می‌دهد هم‌اکنون یک‌پنجم، معادل ۲۰‌درصد زنان سالمند، یعنی ۷۰۰هزار زن سالمند، تنها زندگی می‌کنند.

بیش از ۹۰درصد زنان سالمند تنهای ایرانی در ۳ دهک پایین درآمدی قرار گرفته‌اند، یعنی به‌طور جدی مشکل معیشتی داشته و برای پرداخت هزینه‌های درمان و توانبخشی با چالش رو‌به‌رو هستند. ۷۱درصد زنان سالمند تنها، درآمدی ندارند و تنها ۲۹درصد آنها درآمدی از آن خود دارند و از این بین نیز ۳.۵درصد درآمد کمتر از یک میلیون تومان و ۱۳.۵درصد نیز بین یک تا ۳میلیون تومان درآمد دارند.

در میان هزار و یک چالش پیش روی زنان در جامعه که از سوگیری‌های جنسیتی تا نابرابری فرصت‌ها و مواجهه با خشونت و … را در برمی‌گیرد حاشیه‌نشینی‌ آنان هم وضعیت را دشوارتر می‌سازد.

«زهرا نژاد بهرام» عضو سابق شورای شهر تهران در «اعتماد» در این باره می‌نویسد: هم‌اکنون بالغ بر ۱۱ میلیون نفر در حاشیه شهرها و ۸ میلیون نفر در بافت فرسوده و تاریخی شهرها مستقر شده‌اند که بسیاری زن و دخترند. به نظر می‌رسد با توجه به اینکه زنان بیشترین هزینه‌دهندگان در این بافت‌ها هستند لازم است برنامه‌های توانمندسازی و بازآفرینی شهری در محلات حاشیه زنان را مورد هدف قرار دهند و به آنها توجه کنند.

این نوشتار علاوه بر تهران به سراغ سایر شهرها می‌رود. در تحقیقی که در بافت‌های حاشیه‌ای مشهد صورت گرفته محققین به این نتیجه رسیده‌اند که نوعی تله فقر در این سکونتگاه‌ها زنان را در رنج قرار داده است.

این زنان از پنج خوشه نامساعد رنج می‌برند که این پنج مولفه با یکدیگر در ارتباط بوده و تقویت‌کننده همدیگر هستند و بسان زنجیرهایی به دست و پای افراد فقیر تنیده شده‌اند: ۱- فقر ۲- ضعف جسمانی ۳- انزوای خانوار ۴- محرومیت و آسیب‌پذیری و ۵- بی‌قدرتی خانوار.

در تحقیق دیگری در اطراف شیراز نشان داده که شیوع فرهنگ فقر در محله مورد بررسی در حد متوسط است؛ به‌طوری‌ که بیشتر زنان پاسخگو یعنی ۷/۸۰ درصد در حد متوسط تحت‌ تاثیر فرهنگ فقر بوده‌اند، ۵/۱۳ درصد در حد زیاد و در نهایت تنها ۹/۴ درصد زنان پاسخگو در حد کم از فرهنگ فقر تاثیر پذیرفته‌اند.

از نظر سبک زندگی نیز ۱/۸۷ درصد سکنه در قالب سبک زندگی عدم برخوردار (فقیرانه‌تر) و ۵/۱۱ درصد در قالب سبک زندگی برخوردار (فقیر) زندگی می‌کنند.  زنان بیش از مردان نگران امنیت و آسایش خود و دختران‌شان در این محلات هستند به‌ خصوص در محلات بزرگ و پرازدحام مانند شهرک امام علی مشهد یا سعدی شیراز .