خط و نشان برای «آرش»

چند روز پیش از آن که روس‌ها با ادعاهای شیوخ حاشیه جنوبی خلیج فارس درباره جزایر سه‌گانه ایرانی همراهی کنند، موضع‌گیری کویت درباره میدان آرش باعث شد تا این پرونده انرژی در سیاست منطقه‌ای جمهوری اسلامی دوباره گشوده شود.

در مقابل این اظهارات وزیر امور خارجه کویت که منابع گازی میدان آرش، تنها بین این کشور و عربستان مشترک است، سخنگوی وزارت امور خارجه ایران در نشست خبری خود گفت که در مذاکره با مقامات کویت درحال پیگیری مسئله هستیم. موضوع‌های مرزبندی حدود دریایی و بهره‌برداری از منابع هیدروکربنی مشترک با همۀ همسایگان از جمله کویت همواره مورد توجه ایران بوده است.

نکته جالب توجه این که عراقی‌ها هم مدعی این منابع هستند و یکی از نمایندگان سابق این کشور چند روز پیش گفت که عراق درباره کل میدان گازی آرش در مقابل ایران کوتاه نمی‌آید.

میدان نفتی و گازی آرش یکی از میادین توسعه نیافته استراتژیک ایران است که مشترک با ناحیه بی‌طرف بین کویت و عربستان است. امتداد ساختمان میدان آرش در آب‌های ایران و ناحیه بی طرف بین کویت و عربستان، به میدان الدره کویت می‌رسد و اکثر مساحت آن در آب های کویت و عربستان قرار دارد که از سال ١٩٧۵ در حال بهره‌برداری است. طبق این مرز حدود چهل درصد ساختمان نفتی و گازی موجود میدان آرش، در آب‌های ایران قرار دارد.

میدان گازی آرش در شمال خلیج فارس واقع است و این میدان را شرکت نفتی ژاپنی «‌ای ـ او ـ سی»  در سال ۱۳۴۶ کشف کرد. ذخیره گاز این میدان ۲۰ میلیارد متر مکعب و ذخیره نفت درجای آن هم نزدیک به ۳۱۰ میلیون بشکه برآورد می‌شود. ایران و کویت در آن زمان هر کدام امتیاز بهره‌برداری از این میان را به شرکتی واگذار کردند، ایران به شرکت نفت ایران و انگلیس (بی پی فعلی) و کویت به شرکت رویال داچ شل. این اختلاف از آن زمان لاینحل مانده است.

نزاع بر سر این میدان گازی میان ایران و کویت به دهه ۱۹۶۰ مربوط می‌شود که هر کدام  از این کشورها حقوق حفاری برای کشف گاز را به دو شرکت مختلف واگذار کرد.

در دسامبر ۲۰۱۹ کویت و عربستان یادداشت تفاهم «همکاری مشترک برای توسعه میدان الدره/ آرش امضا کردند که در مارس ۲۰۲۲ عملی شد. در ادامه و در مارس ۲۰۲۲ عربستان و کویت، توافقی را برای توسعه این میدان گازی امضا کردند که به موجب آن شرکت نفط کویت و شرکت آرامکو اقدامات لازم برای توسعه این میدان گازی و استخراج آن را انجام می‌دهند.

آن چه باعث شد کویتی‌ها درباره میدان آرش موضع‌گیری کنند و عربستانی‌ها هم این مواضع را مورد حمایت قرار دهند اظهارات چند روز پیش مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران بود. وی در خصوص میدان‌های مشترک با سعودی اظهار داشته آمادگی کامل برای آغاز حفاری در میدان مشترک نفتی آرش وجود دارد و منابع قابل‌توجهی را برای اجرای طرح توسعه این میدان در هیئت مدیره شرکت ملی نفت ایران مصوب کرده‌ایم و با آماده شدن شرایط، حفاری را در میدان آرش آغاز می‌کنیم.

ایران در ۲۸ میدان نفت و گاز با کشورهای همجوار خود که مهم ترین آن کشورهای عضو شورای همکاری و عراق است، اشتراک دارد؛ این میادین ۲۰ درصد از ذخایر نفت ایران و ۳۰ درصد از ذخایر گاز طبیعی ایران را در بر دارد که مشهورترین آن میدان پارس جنوبی است که در قطر با نام میدان الشمال شناخته می شود. ایران و عربستان نیز در سه میدان اسفندیاریا همان لولو، فروزان یا همان المرجان و الدره یا همان آرش اشتراک دارند.