دولت دموکرات آمریکا و رفتارهای تازه ترامپی برابر ایران

دولت دموکرات «جو بایدن» که به گفته رقبایش راه مسامحه با جمهوری اسلامی ایران را در پیش گرفته، بعد از آن که مشخص شد توافقی رسمی را در جریان مذاکرات با تهران به ثبت نخواهد رساند، وارد فازهایی نسبتا تهاجمی شده است.

در روزهای اخیر نمایشگاهی در محل آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا وابسته به پنتاگون برگزار شده که ادعا می‌شود بقایایی پهپادهایی است که در عراق و اوکراین سرنگون شده و محصول ایران است؛ پهپادهای شاهد ۱۰۱ و ۱۳۱. در کنار این بقایای پهپادی اظهار نظر مقامات ایرانی در تکذیب ارتباط پهپادها با ایران قرار گرفته تا محتویات این نمایشگاه پر و پیمان‌تر به نظر برسد.

برگزاری این نمایشگاه برای بسیاری از تحلیلگران یادآور صحنه نمایشی بود که «نیکی هیلی» نماینده آمریکا در سازمان ملل در آذرماه ۹۶ به راه انداخت و بقایای یک موشک را به نمایش گذاشت که مدعی بود از یمن به عربستان شلیک شده و ساخت ایران است.

هیلی که زمانی مورد وثوق و علاقه «دونالد ترامپ» بود و سپس تبدیل به یکی از منتقدان وی شد، آن زمان اظهار داشت اگر کاری نکنیم ایران، کره شمالی می‌شود.

علاوه بر این‌ها، چهار مقام آمریکایی پنجشنبه گذشته در گفتگو با «آسوشیتدپرس» ادعا کردند ارتش ایالات متحده آمریکا در حال بررسی استقرار نیروی نظامی مسلح در کشتی های تجاری است که از طریق تنگه هرمز عبور می‌کنند تا از توقیف کشتی‌های تجاری از سوی ایران جلوگیری کند. این خبرگزاری گزارش داد: هزاران تفنگدار و ملوان آمریکا که خدمه دو کشتی تهاجمی آبی خاکی یو اس اس باتان و یو اس اس کارتر هال هستند، در حال حرکت به سمت خلیج فارس هستند و می‌توانند در هر مأموریت نگهبانی مسلحانه از کشتی ها در تنگه هرمز مورد استفاده قرار گیرند.

به گزارش «ایرنا» پیش از این شبکه خبری «فاکس نیوز» چهارم مرداد ماه به نقل از نیروی هوایی آمریکا مدعی شد که یک گردان هوایی از جنگنده‌های اف-۳۵ آذرخش ۲ نیروی هوایی ایالات متحده برای تقویت جنگنده‌های آ-۱۰ و اف-۱۶ در انجام ماموریت‌شان برای گشت‌زنی در تنگه هرمز وارد خاورمیانه شده است.

به گزارش ایران مامن، این فعل و انفعلات نظامی-سیاسی باعث شد تا گمانه‌زنی‌های متعددی درباره نیات واشنگتن در مقطع کنونی صورت گیرد؛ آن هم چند هفته بعد از این که رسانه‌های آمریکایی از توافق موقت و غیررسمی تهران و واشنگتن با محورهایی چون آزادی زندانیان، دستیابی ایرانی به بخشی از منابع مسدود شده و … خبر داده بودند.

در این زمینه «کوروش احمدی» دیپلمات سابق ایران در سازمان ملل اظهار داشته حضور نظامیان آمریکایی در کشتی‌های تجاری در خلیج فارس بی سابقه است؛ این اتفاق یعنی افزایش تنش بین ایران و آمریکا. در این وضعیت ریسک برخورد‌های خواسته یا ناخواسته افزایش می‌یابد؛ وضعیتی که از سرنوشت مذاکرات برای تفاهم نانوشته خبری در دست نیست.

«عبدالرضا فرجی راد» سفیر پیشین ایران در نروژ هم در مصاحبه‌ای بیان داشته در سال های اخیر این اتفاق کم سابقه بوده است که یک کشور به کشوری دیگر کمک نظامی کند و کشوری ثالث با جمع آوری مدارک علیه آن اقدام کند. دولت آمریکا می خواهد با این اقدام مشخصا ایران را زیر فشار قرار دهد و مسیری دیگر را طی کند.

این تحلیلگر سیاست خارجی افزوده آمریکا می خواهد به هر شکل ممکن کاری انجام دهد تا ایران و روسیه را از هم دور کند و روسیه در جنگ اوکراین تنها بماند. فشار علیه ایران با برگزاری چنین نمایشگاه هایی بیشتر می شود تا روابط ایران و روسیه به شکلی دیگر ترسیم شود. آمریکا سندسازی علیه ایران را کلید زده است تا اگر فشار اولیه بر ایران کارساز نبود، به سمت فشارهای بیشتر علیه ایران گام بردارد.

تصویر مواجهه نیروی دریایی سپاه با ناو آمریکایی در آبان‌ماه ۱۴۰۰

در این باره «سیدجلال ساداتیان» سفیر سابق ایران در لندن هم نوشته است: هرچند هر دو کشور در توافق نانوشته در تلاش هستند در عرصه هسته‌ای  اختلافات را کاهش داده و زمینه را برای احیای برجام فراهم کنند. از سوی دیگر به نظر باید نگاهی به خروج نظامی آمریکایی‌ها از کشورهای اطراف ایران انداخت. آمریکایی‌ها در طول‌سال‌های اخیر از افغانستان خارج شدند، از میزان نیروهای خود در عراق کاسته‌اند.

به نوشته ساداتیان، آمریکایی‌ها البته به بهانه مبارزه با داعش البته تحت یک ائتلاف مقداری حضور نظامی خود را در منطقه افزایش دادند. کاهش حضور نظامی آمریکا در منطقه با توجه به حضور سرزده و اقتصادی چین در خاورمیانه و عقد قرارداد با عربستان و کشورهای عربی و تلاش چین برای بهبود رابطه  ایران و عربستان باعث شده که آمریکایی‌ها مجددا به فکر حضور در منطقه البته به صورت محدود بیفتند. چرا که از قرار معلوم واشنگتن قصد داشت به منظور تمرکز بر روی چین و کاهش رشد اقتصادی این کشور و عدم حمله چین به تایوان از خاورمیانه خارج شده و  سیاست‌های خود را معطوف به کنترل چین کند اما چینی‌ها سناریوی بهتری را در نظر داشتند و در برابر این سیاست آمریکا تلاش کردند در حیاط خلوت آمریکایی‌ها حضور به عمل رسانند و اهرم آنها نه سلاح و جنگ بلکه قراردادهای اقتصادی است که می‌تواند هم برای حضور نظامی و هم برای حضور اقتصادی آمریکا در منطقه خصوصا در کشورهای عربی مزاحمت ایجاد کند.

از دید این تحلیلگر به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها در ظاهر به علت مقابله با رفتار تهران قصد دارند در منطقه حضور نظامی خود را تقویت کنند اما به نظر می‌رسد با توجه به حضور یکباره و افزایش قدرت اقتصادی چین در منطقه، آمریکایی‌ها در این سناریو خود تغییراتی ایجاد کرده و مجددا به منطقه بازگشته‌اند و به نظر می‌رسد هدف از بازگشت نظامی آنها به منطقه  کنترل و زیر نظر قرار دادن چین است چرا که نفوذ بیش از گذشته چین در منطقه را عملا در برابر خود ارزیابی می‌کنند.