لوازم خانگی؛ تولید کنیم یا واردات؟

در پی افزایش قیمت بسیاری از محصولات لوازم خانگی داخلی، ستاد تنظیم بازار در پایان ۱۴۰۰  مقرر کرد که اگر تولیدکنندگان داخلی این محصولات قیمت‌های خود را در بازار واقعی نکنند، برنامه‌ریزی لازم برای آزادسازی واردات متناسب با نیاز مردم انجام می‌شود.

با تصمیم سازمان حمایت مصرف کنندگان و تولیدکنندگان، تولیدکنندگان مجوز افزایش قیمت‌ لوازم خانگی را در آن مقطع پیدا نکردند و «سیدرضا فاطمی امین» وزیر وقت صمت نیز در آخرین نشست خبری خود در سال ۱۴۰۰ اعلام کرده بود که با واردات در همه حوزه‌ها به میزان حداکثر ۲۰ درصد و با برنامه ریزی برای نسبت صادرات به واردات موافق است.

با این حال و به گزارش «ایسنا» واردات لوازم خانگی از سال ۱۳۹۷ ممنوع است و در حال حاضر عمده کالاهای خارجی موجود در بازار قاچاق هستند که با گارانتی‌های تقلبی فروخته می‌شوند. طبق مصوبه اولیه شورای هماهنگی سران سه قوه در سال ۱۳۹۷ و تمدید آن، ممنوعیت واردات لوازم خانگی تا پایان سال ۱۴۰۰ ادامه داشت و قرار بود بعد از آن مجددا درباره این موضوع تصمیم‌گیری شود.

به گزارش «مهر» در هشتم مهرماه ۱۴۰۰، در پی نامه جمعی از تولید کنندگان لوازم خانگی به محضر رهبر انقلاب و درخواست مبنی بر جلوگیری از واردات محصولات خانگی کره ای، رهبر انقلاب طی دستوری به رئیس جمهور خواستار سد کردن واردات شدند.

همین خبرگزاری دهم بهمن‌ماه همان سال خبر داد: رهبری با جمعی از تولیدکنندگان دیدار داشتند که در این دیدار گلایه هایی را در مورد وضعیت کیفیت و قیمت برخی از محصولات داخلی از جمله لوازم خانگی و خودرو ابراز کردند.

موافقان و مخالفان واردات لوازم خانگی چه می‌گویند؟

به طور کلی در این سال‌ها آزاد شدن واردات لوازم خانگی با موافقت‌ها و مخالفت‌هایی مواجه بوده است. موافقان آزاد شدن واردات لوازم خانگی معتقدند این ممنوعیت‌ها باعث محدود شدن انتخاب مصرف کننده شده و به عبارت دقیق‌تر حق مصرف‌کنندگان در این‌گونه تصمیمات نادیده گرفته شده است. همچنین نبود رقابت بین تولیدکنندگان داخلی با خارجی‌ها در آینده منجر به انحصار در صنعت لوازم خانگی و شبیه شدن این صنعت به وضعیت صنعت خودرو می شود و کالاهای ایرانی رشد و بهبود کیفیت لازم را نخواهند داشت.

موافقان آزاد شدن واردات لوازم خانگی می‌گویند این قانون حقوق مصرف‌کننده را در نظر نگرفته، اما مخالفان معتقدند تولیدکنندگان ایرانی شرایط برابر با تولیدکنندگان خارجی ندارند که بتوانند با آن‌ها رقابت کنند. مخالفان همچنین می‌گویند تجربیات کشورهای دیگر نشان می‌دهد برای به بلوغ رسیدن یک صنعت باید حداقل چند سال و تا زمانی که تولید داخل به نقطه رقابت برسد، از صنایع حمایت کرد.

نیم دهه فرصت‌سوزی در حوزه تولید لوازم خانگی

«آرمان ملی» در گزارشی در این باره نوشته است: تامین مواد اولیه لوازم خانگی در شرایط فعلی برای فعالان در این عرصه تبدیل به یکی از چالش‌های مهم در عرصه تولید شده که تولید را دشوارتر از پیش ساخته است در حالی که به گفته فعالان این صنف تولیدکنندگان از توانایی مطلوبی در مسیر تولید برخوردارند که در صورت حمایت‌های واقعی قادر به ورود به بازارهای خارجی نیز هستند اما ممنوعیت واردات لوازم خانگی که از سال ۱۳۹۷ اجرایی شده نتوانست بازار را آرامش دهد و صرفا باعث افزایش قاچاق شد. از سوی دیگر کارشناسان معتقدند واردات در صورتی که با انتقال تکنولوژی و برندهای صاحب‌نام و محصولات باکیفیت صورت گیرد و البته همزمان با تسهیل برای تولیدکنندگان همراه باشد می‌تواند مفید واقع شود.

«اکبر پازوکی» رئیس اتحادیه فروشندگان لوازم خانگی تهران در گفت‌وگویی با این روزنامه اظهار داشته بی‌توجهی ۴۰ ساله به بازار لوازم خانگی باعث شده تا واردات بی‌کیفیت لوازم خانگی به کشور بدون توجه به منافع ملی افزایش یابد و از سوی دیگر راه صادرات نیز بسته و در عوض قاچاق لوازم خانگی بیشتر شود درحالی که طی ۴ تا ۵ سال اخیر برنامه‌ریزی صحیحی داشتیم می‌توانستیم شاهد واردات لوازم خانگی با کیفیت به منظور رقابتی کردن در بازار باشیم و هم اینکه با حمایت از تولیدکنندگان از مراحل ابتدایی و تسهیل در راه‌اندازی مراکز تولید در کشور و حذف مانع تراشی‌ها در تولید، مصرف کننده و تولیدکننده را در جایگاه واقعی خود ببینیم.

این کارشناس توضیح افزوده است بسیاری از کشورها مانند ترکیه نیز با برنامه‌ریزی‌های مناسب و حمایت واقعی از تولیدکننده توانسته‌اند در بازارهای دنیا صاحب نام و درآمد شوند درحالی که واردات کالاهای با کیفیت و برندهای برتر جهانی لوازم خانگی در کشور نیز هستند در حالی که هم اکنون حمایت دولت فقط ازمراکز فروش لوازم خانگی به شکل اقساط با حمایت بانک‌ها صورت می‌گیرد و تولیدکنندگانی که خارج از این دایره قرار دارند، توانایی ادامه حیات نخواهند یافت.

به گفته وی اینکه چرا تولیدکنندگان داخلی نمی‌توانند با سایر رقبا در کشورهای هدف رقابت کنند باید گفت که یکی از مشکلات اصلی ما نبود ثبات در قوانین موجود در کشور و نرخ دلار است که در این خصوص به این نکته می‌توان اشاره کرد که در کدام کشور مواد اولیه مورد نیاز تولیدکنندگان را به نرخ دلار و از طریق بورس در اختیار تولیدکنندگان قرار دهند آن هم در شرایط که نرخ دلار پی‌درپی در حال تغییر است و این امر امکان برنامه‌ریزی از تولیدکنندگان را گرفته است و در حال حاضر قیمت ورق آهن، مس، فولاد، آلومینیوم، پلاستیک و… که مواد اولیه مورد نیاز بخش تولید است مدام در حال تغییر است و ثبات قیمت در خصوص این مواد وجود ندارد.