صلح لرزان در دالان

تحرکات نظامی و فضای رسانه‌ای در هفته‌ گذشته حاکی از نزدیک بودن جنگی ناگزیر در همسایگی ما بود.

با این حال اظهارنظرهای رسمی گویای این بود که خبری از جنگ نیست و قرار نیست گلوگاه حیاتی ایران در ناحیه شمال غربی فعلا زیر فشار تازه‌ای قرار گیرد.

در این رابطه سخنگوی وزارت خارجه اعلام کرد ایران با مقام های جمهوری آذربایجان و ارمنستان در تماس بوده و مقام‌های ارمنستان نسبت به احتمال درگیری نظامی از سوی جمهوری آذربایجان ابراز نگرانی کرد‌ه‌اند، اما جمهوری آذربایجان پیام داده که هیچ قصدی برای اقدام نظامی ندارند.

همچنین وزیر دفاع، چهارشنبه هفته گذشته در حاشیه جلسه هیات دولت در واکنش به تنش بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان گفت: جنگی در منطقه صورت نمی‌گیرد و موضع جمهوری اسلامی درباره ژئوپلیتیک منطقه مشخص و روشن است.

در این گیر و دار، ایرنا خبر داد سند نهایی سومین نشست کمیسیون مشترک همکاری‌های نظامی و دفاعی میان وزارت دفاع جمهوری آذربایجان و ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران به امضاء رسید.

همچنان که اشاره شد، این اظهارات بعد از آن صورت گرفت که همزمان با انتشار تصاویری با عنوان تحرکات نظامی و انتقال ادوات در دو سوی مرزهای ایران و جمهوری آذربایجان، رسانه‌ها وقوع درگیری آن سوی مرزها را قریب الوقوع دانسته یا درباره رویدادهای منطقه هشدار دادند.

به نوشته «آرمان امروز» بسیاری با توجه به نقل و انتقالات نظامی در قفقاز جنوبی، از نهایی شدن حمله همزمان ترکیه و باکو به استان سیونیک ارمنستان خبر می دهند. احتمالا بهانه آن ها عدم اجرایی شدن توافقات ۳ سال پیش و راه اندازی کریدور زنگزور باشد و قصد دارند استان سیونیک ارمنستان را به طور کامل اشغال کنند تا رویای راه اندازی دالان تورانی به واقعیت بپیوندد. ترکیه از این اقدام چند هدف دارد. نخست اتصال زمینی به باکو و در نتیجه دریای کاسپین و ایجاد یک کریدور تجاری و دالان تورانی و اتصال کشورهای ترک نشین. همچنین دراختیار گرفتن و کنترل کامل مسیر زمینی ایران به روسیه و اروپا الی الابد.

روزنامه «جمهوری اسلامی» در سرمقاله یکی از شماره‌های هفته گذشته خود هشدار داد: طمع‌ورزان خارجی باید بدانند مردم ایران با مشاهده تحرکات بدخواهان، متحدتر از همیشه از نیروهای مسلح برای سرکوبی متجاوزانی که درصدد ایجاد تغییر در مرزهای این کشور باشند حمایت خواهند کرد. بنابراین، به صلاح همسایگان است که دست از طمع‌ورزی بردارند و منطقه را به آشوب نکشند.

همچنین، «هم میهن» در یادداشتی آورد: قاعدتاً اگر جمهوری آذربایجان با حمایت ترکیه و تحریک اسرائیل، درصدد قطع راه زمینی ایران به ارمنستان برآید و آمریکا هم به‌عنوان متحد جدید ارمنستان، چشم بر این ماجرا ببندد، ایران چاره‌ای جز توسل به زور در این زمینه پیش روی خود نخواهد دید. به نظر می‌رسد، اسرائیلی‌ها از مدت‌ها قبل خود را برای چنین سناریویی آماده کرده‌اند تا از طریق جمهوری آذربایجان و برخی تحریکات قومی، ایران را بی‌ثبات سازند.

خبر جالب توجه این که رسانه‌ها دیروز به نقل از سخنگوی طالبان  نوشتند که این گروه که در دفاع از تمامیت ارضی از آذربایجان حمایت می‌کند.

به گزارش ایران مامن، با نگاهی کلی به سیر تحولات به نظر می‌رسد راهبرد اصلی تهران برای جلوگیری از پروژه «زنگه زور» که منافع ایران را کریدور «لاچین» زیر تیغ قرار می‌دهد جلوگیری از تشدید تنش و توسل به دیپلماسی به جای درگیری نظامی است.

از دید برخی ناظران در صورت عدم پذیرش وضعیت ژئوپلیتیک جدید از سوی ایران که احتمال آن قطعی است، جمهوری آذربایجان منافع اقتصادی ایران را در جریان خط آهن آستارا که از آن کشور می گذرد، با مخاطره مواجه کند. این در حالی است که توافقنامه امضا شده توسط ایران و روسیه برای ساخت راه آهن رشت-آستارا که به عنوان یک شبکه حمل و نقل مهم برای کریدور شمال و جنوب دیده می شود، چشم انداز دور زدن تحریم ها را در برابر ایران قرار داده بود؛ معادله ای پیچیده که حضور نظامیان آمریکایی در قفقاز را به مولفه ای جدید در کنار تهدید اسرائیل علیه ایران در مرزهای شمالی تبدیل کرده است.

در چنین شرایطی از نگاه ناظران سیاسی، اقدام نظامی برای کنترل آذربایجان، به منافع اقتصادی ایران ضربه مستقیم خواهد زد. از این رو است که کارشناسان روابط بین الملل، گزینه دیپلماسی را اولویتی انکارناپذیر برای عبور ایران از بحران قفقاز ارزیابی می‌کنند.