یارانه‌ها بوی بنزین می‌گیرد؟

آخرین خبرها از تغییر تصمیمات یارانه‌ای دولت حکایت دارد. چند روز بعد از اعلام اضافه شدن دهک‌های ششم و هفتم به فرایند یارانه تشویقی ۱۲۰ هزار تومانی، معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفته تا یک ماه دیگر دسته‌بندی درآمدی خانوارها از «دهک» به«صدک» تغییر می‌کند.

به گفته او بر اساس آخرین تغییراتی که صورت می‌گیرد ما دهک‌های درآمدی را از بعد خانواری خارج و به صورت نفری دهک‌بندی می‌کنیم تا فاصله دهک‌ها رُند و ساده شود. در گام دوم آن‌ها را به صورت صدک در می‌آوریم تا تحلیل بین دهک‌ها کلی نباشد و خیلی ریزتر و دقیق‌تر آنها را بررسی کنیم.

بعد از انتشار شایعاتی مبنی بر حذف سه دهک هشت تا ده، «علیرضا عسگریان» اظهار داشته هم اکنون ۷۹ میلیون و ۶۰۰ هزار نفر یارانه می‌گیرند و همین تعداد بدون تغییر حفظ می‌شود.

گمانه‌ها و اخبار مربوط به یارانه در روزهای اخیر باعث شده تا موضوع یارانه‌پردازی باز هم مورد توجه رسانه‌ها و تحلیلگران قرار گیرد. به نوشته «آرمان امروز» یکی از اصلی‌ترین انتقادات نسبت به یارانه دادن، عدم هدفمندی آن است. یارانه‌ها اغلب به صورت غیرهدفمند توزیع می‌شوند و به افراد و خانوارهایی که نیازی به آنها ندارند نیز تعلق می‌گیرد و منابع مالی کشور به هدر می‌رود. از سوی دیگر، یارانه دادن می‌تواند منجر به ایجاد نابرابری شود. افرادی که درآمد بالاتری دارند، می‌توانند از یارانه‌ها برای خرید کالاها و خدمات گران‌تر استفاده کنند. این وضع می‌تواند شکاف بین فقرا و ثروتمندان را افزایش دهد. علاوه بر این انتقادات، برخی از افراد معتقدند که یارانه دادن باعث ایجاد وابستگی و بی‌انگیزگی در افراد می‌شود. آنها معتقدند که افراد باید با تلاش و کار خود درآمد کسب کنند و نباید به یارانه‌های دولتی وابسته باشند. در مجموع، یارانه دادن سیاستی است که مزایا و معایب خاص خود را دارد. دولت‌ها باید با توجه به شرایط اقتصادی و اجتماعی کشور، تصمیم بگیرند که آیا یارانه دادن سیاست مناسبی است یا خیر.

در این میان، «محمدرضا باهنر» نایب رئیس سابق مجلس از پیشنهاد عجیبی رونمایی کرده است. او می‌گوید می‌توانیم در ازای یارانه ۱۰ میلیونی بنزین را لیتری ۵۰ هزار تومان به مردم بفروشیم و این راهکار را تنها روش درست برای منصفانه کردن قیمت بنزین می‌داند.

در همین پیوند، «حسینعلی حاجی دلیگانی» عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس هم درباره ایده توزیع یارانه بنزین به هر کد ملی به جای شخص به «مهر» گفته است: این ایده به این دلیل طرح شده که ۵۰ درصد مردم از این یارانه برخوردار نیستند و این شیوه توزیع یارانه بی عدالتی است.

به گفته این نماینده، در این ایده مقرر بود دولت سهمیه بنزین افرادی را که فاقد خودرو هستند، در آخر ماه بردارد و به جای آن کارت بانکی افراد را شارژ کند تا آن‌ها بتوانند کالا خریداری کنند. یکی از اهداف اصلی این طرح استفاده همه مردم ایران از یارانه انرژی است. در وضعیت کنونی افرادی که ماشین ندارند عملاً بهره‌ای از یارانه انرژی ندارند، اما با تصویب و اجرای این طرح این افراد می‌توانند یارانه بنزین خود را بفروشند و از این طریق درآمدی حاصل کنند.