سیاسی‌ترین استیضاح اقتصادی

«عبدالناصر همتی» وزیر اقتصاد دولت چهاردهم که در انتخابات دوره سیزدهم نامزد ریاست‌جمهوری بود و با روی کار آمد «سیدابراهیم رئیسی» از چپ و راست تیم و عملکرد اقتصادی دولتش را مورد انتقاد قرار می‌داد و نیز مکرر از ضرورت رفع فیلترینگ و تحریم و پیوستن به FATF سخن می‌گفت، امروز یکشنبه دوازدهم اسفندماه در بهارستان استیضاح شد.

نتیجه اولین استیضاح دولت چهاردهم و مجلس دوازدهم، افتادن وزیر اقتصاد با ۱۸۲ رای در مقابل ۸۹ رای بود. برکناری همتی در شرایطی اتفاق افتاد که بسیاری گمان می‌کردند به دلیل بروز اختلاف بین پایداری‌ها که صحنه‌گردان استیضاح بودند با سایر اصولگرایان، همتی به سلامت از رای‌گیری امروز عبور کند.

فرجام استیضاح اما یکی از سریعترین برکناری‌های تاریخ بعد از انقلاب بود. بعد از «علی کردان» وزیر کشور دولت احمدی‌نژاد که رکورددار کوتاه‌ترین دوره وزارت به مدت ۳ ماه وزیر بود، جایگاه دوم به عبدالناصر همتی با ۶ ماه دوره وزارت اختصاص یافت.

از دید بسیاری از ناظران و حتی اذعان برخی مخالفان همتی، دلیل اصلی رای منفی مجلس به وزیر اقتصاد بیشتر سیاسی بود تا اقتصادی؛ روزنامه «شرق» و برخی دیگر از رسانه‌های اصلاح‌طلب این استیضاح را «تسویه حساب» سیاسی خواندند. «اعتماد» همتی را «قربانی واگذاری ایران خودرو به کروز» دانست و در عوض «کیهان» استیضاح وزیر اقتصاد را «فرصت مجلس برای دفاع از معیشت مردم» قلمداد کرد.

در این رابطه، اظهارات «ابوالفضل ابوترابی» نماینده عضو پایداری جالب توجه بود که «می دانیم با کنار رفتن همتی مشکلات ارزی حل نمی شد… می خواهیم شخصیت او را استیضاح کنیم!»

به گزارش «همشهری آنلاین» استیضاح همتی ظاهرا اقتصادی بود، اما واگذاری ایران‌خودرو به کروز که برخی آن را «فساد» خواندند، رنگ و بوی سیاسی نیز داشت. اختلاف همتی با «محمدرضا فرزین» رئیس بانک مرکزی، علنی شد و نکته سوم اینکه همتی ۲ روز پیش از عربستان برگشته بود تا سرمایه جلب کند. پزشکیان گفت این استیضاح اعتماد منطقه‌ای را خراب می‌کند. در دولت رئیسی، دلار در ۹ ماه اول ۵۵ درصد رشد کرد، اما همتی در ۶ ماه همین سقوط را تجربه کرد. سرعت استیضاح همتی، شدت بحران و بی‌صبری مجلس و مردم را نشان می‌دهد.

برخی هم از زاویه شعار دولت پزشکیان یعنی وفاق به ماجرای استیضاح نگاه کردند. به گفته «محمدعلی ابطحی» فعال سیاسی اصلاح‌طلب، افتادن همتی درس بزرگی برای اعضای کابینه است که زیر بار وفاق یک طرفه نروند.

در همین ارتباط، روزنامه «خراسان» پیش از استیضاح، برکناری همتی را بی‌فایده دانست و نوشت: اولا، براساس قانون، مسئولیت اصلی مدیریت بازار ارز با بانک مرکزی است. ثانیا، نقش تحولات مهم منطقه ای و جهانی و روی کار آمدن ترامپ را نباید در افزایش نرخ ارز نادیده گرفت. ثالثا، استیضاح وزیر در مدت صرفا ۶ ماه از آغاز فعالیت بی سابقه است و به نظر می رسد فرصت کافی به همتی داده نشده است و بی ثباتی و تغییر مدیریت پس از همتی نیز می تواند تبعات بدی بر اقتصاد کشور داشته باشد.

این روزنامه افزود: رابعا، نگاهی به وضعیت نرخ ارز در سال های گذشته نشان می دهد که تثبیت نرخ در بلندمدت راهگشا نیست و افزایش نرخ در نهایت خود را به هر مدیریتی در اقتصاد کشور با هر گرایش و هر دولتی تحمیل کرده است. آن چه مهم است پیش بینی پذیری و کاهش نوسانات و مهار سایر عوامل موثر بر تورم به منظور کاهش شیب رشد نرخ ارز است.

با توجه به این اوضاع و انتشار خبر استعفای «محمدجواد ظریف» از معاونت راهبردی، بسیاری از تشدید تلاطمات سیاسی پیش روی دولت پزشکیان سخن گفته و پیش‌بینی می‌کنند با افزایش فشارهای اقتصادی، امیدواری مخالفان و رقبای دولت برای دستیابی به مقاصدشان یعنی ناتمام ماندن دوره کابینه افزایش یابد.