توصیه انگلیس و روسیه به ایران درباره شکنجه

در تاریخ جدید نخستین بار که گامی در راه منسوخ کردن شکنجه برداشته شد به عهد محمدشاه برمی‌گردد.

دولت روس و انگلیس مبتکر آن بودند و پافشاری زیاد در این کار نمودند.

حاج میرزا آقاسی؛ صدر اعظم صوفی ماب که اگر هزار عیب داشت آدم کش نبود در ربیع الثانی ۱۲۶۲ فرمانی مبنی بر متوقف ساختن شیوه شکنجه صادر کرد. اما بر اثر ضعف دولت؛ فرمانش روان نبود و حکام به دستور او گوش نمی دادند.

پس از او تنها میرزا تقی خان و میرزا حسین خان سپهسالار در آن طریق مصدر خدمات ارزنده ای شدند. اما چون نتوانستند اساس حکمرانی ایران را دگرگون کنند تاثیر اصلاح آنان محدود به زمان اقتدار خودشان بود و بس.

در مدت یک سال و نیم اول صدارت امیر؛ همان رسم دیرین شکنجه کردن در میان حکام معمول بود. خود امیر هم خلافکاران را دستور می داد به چوب ببندند.

در ۱۲۶۶ که هنوز امنیت کامل در کشور برقرار نگشته بود نمایندگان روس و انگلیس راجع به تجدید فرمان محمدشاه با امیر گفت و گو کردند و نامه مشترکی در ۲۳ ربیع الاول ۱۲۶۶ به او نوشتند و گفتند: ” صلاح مخصوص دولت علیه و همچنین خیر انسانیت در این است که هرگز راضی نشوند ترک شکنجه را که آنقدر سبب شهرت و ذکر خیر سلطنت شاه جنت مکان بوده از عادت بیفتد. از این رو امید دارند که احکام شاه مغفور که بنابر سفارش دولت فخیمه صادر شده در این عهد خجسته به موجب فرمان تجدید یافته که در ممالک محروسه ایران چنین ظلم فاحش را متحمل نشوند.”

منبع: امیرکبیر و ایران، فریدون آدمیت، انتشارات خوارزمی، اسفند ۶۲

توضیح عکس: زنده در خاک کردن مجرمین از شکنجه های عصر قاجار بود‌.
«آنتونی سوریوگین» عکاسی که عکس معروف اعدام قاتل ناصرالدین شاه را گرفته است این عکس را هم از دوران مظفرالدین شاه قاجار به یادگار گذاشته است.