الگوی چینی حاکمیت مجازی

«فضای مجازی فضای جامعه را ناامن کرده است» (امام جمعه یزد) ، «من نگفتم مخالف فیلترینگ هستم / مسئولینی که فضای مجازی را رها کردند، باید پاسخگوی خون شهدای این روزها باشند» (امام جمعه مشهد)، «در حوزه فضای مجازی اگر سفت بگیریم خارجی‌ها با ما همکاری خواهند کرد» (رئیس کمیسیون فرهنگی مجلس) و … ؛ این‌ها نمونه‌ای از آخرین اظهارنظرهایی است که چاره فرونشستن التهابات اخیر را بستن فضای مجازی و انسداد در شبکه جهانی می‌دانند.

طی روزهای گذشته، با وجود اینکه فیلترینگ به سختی روزهای ابتدایی ناآرامی‌ها نبود و راه نفس‌های بیشتری برای اتصال به شبکه جهانی به چشم می‌خورد اما برخی از حرکت به سوی مدل‌های شرقی شبکه ابراز نگرانی کرده‌اند از جمله «حسینعلی افخمی» مدیر گروه روابط عمومی دانشگاه علامه طباطبایی در گفت‌وگو با «خبرآنلاین» مدعی شده ایران در راستای طبقه‌بندی اینترنت چین را الگوی خود قرارداده و این در حالی است که دو کشور سنخیتی چندانی در این زمینه با هم ندارند.

الگوی چینی حاکمیت مجازی طی سال‌های اخیر از دید بسیاری از ناظران بر دو پایه استوار بوده است؛ یکی ناامن ساختن فضای زیست سایبری رقبا و دیگری کنترل شدید در این کشور.

چندی پیش بود که وزیر امور خارجه انگلیس درباره کنشگری سایبری پکن باز هم هشدارهایی را مطرح ساخت.  انتقاد از رویکرد چین در قبال تهدید اینترنت جهانی مستمر در حال افزایش است و اطلاعات متعددی ذیل این ادعا وجود دارد.

حملات گروه‌های سایبری وابسته به پکن به خصوص حملات آن‌ها به سرور کشورهای رقیب که معمولا در گزارش های اطلاعاتی با عبارات «خصمانه و بی پروا» توصیف می شوند نگرانی های زیادی ایجاد کرده است. سال ۲۰۲۱ انتشار یک گزارش امنیتی نشان داد هکرهای وابسته به چین، بیش از ۲۵۰ هزار سرور را در سطح جهان هدف حملات خود قرار داده اند. «دومنیک راب» وزیر خارجه وقت انگلیس در واکنش به این گزارش گفته بود: «دولت چین باید به خرابکاری سیستماتیک سایبری خود پایان دهد یا اینکه در انتظار پاسخ ما بماند.»

در واکنش، کمپین گسترده ای برای عدم همکاری با شرکت های ارتباطاتی چین راه‌اندازی شد و هوآوی غول فن‌آوری چین در رأس حملات آمریکا و متحدین این کشور قرار گرفت. علاوه براین در سال‌های اخیر نگرانی هایی در خصوص ارتباط شبکه ارتباطی «تیک تاک» با حزب کمونیست چین مطرح شده است. نگرانی ها بدین خاطر است که شرکت مادر و سرور داده های این شبکه به مانند شرکت هوآوی در پکن قرار دارد. امری که با وجود همه تضمین های ارائه شده کاربران را نگران می سازد.

مخالفان دولت چین ادعا کرده‌اند که در حوزه داخلی چین تقریباً حوزه مستقلی برای منتقدین و گروه‌های آزاد باقی نمانده است. بر اساس این ادعا تقریباً همه حساب شخصیت ها و افراد مستقل مسدود شده و صدای مخالفی شنیده نمی شود. این ادعاها در حالی مطرح می‌شود که بسیاری از ناظران طرح آن را بیشتر با اهداف و اغراض سیاسی تحلیل کرده‌اند.