اولین جنگ کاملا مدرن نظام بین‌الملل

وزارت دفاع روسیه میانه دی‌ماه در بیانیه‌ای با اشاره به حمله موشکی اوکراین به یک پایگاه نظامی روسیه که به کشته‌شدن ۸۹ پرسنل نظامی روس منجر شد، استفاده غیرقانونی نظامیان از تلفن همراه را عامل شناسایی موقعیت آن‌ها اعلام کرد.

به گزارش خبرگزاری رویترز، این وزارتخانه در بیانیه‌ای اعلام کرد: بامداد روز یکم ژانویه در نخستین ثانیه‌های سال جدید میلادی، توپخانه‌ نیروهای مسلح اوکراین ۶ موشک از سامانه راکتی پرتاب چندگانه هیمارس (MLRS) به پایگاه موقت واحدهای نظامی روسیه در نزدیکی شهر «ماکیفکا» در غرب دونستک کرد.

مسکو جنگ خود را علیه اوکراین در ۲۴ فوریه ۲۰۲۲ آغاز کرد اما حملات سایبری از زمان الحاق کریمه به روسیه در سال ۲۰۱۴ ادامه داشته و درست قبل از تهاجم سال ۲۰۲۲ تشدید هم شده است.

به گزارش ایران مامن، آن طور که رسانه‌های غربی و اوکراینی ادعا کرده‌اند در این دوره، بخش‌های عمومی، انرژی، مالی و تجاری و نیز رسانه‌ای-تبلیغاتی اوکراین بیشترین آسیب را دیده‌اند. بر اساس ادعای رسانه‌های غربی از ۲۴ فوریه، حملات سایبری روسیه، توزیع دارو، غذا و تجهیزات امدادی را تضعیف کرده است.

برخی کارشناسان ادعا کرده‌اند تأثیر این حملات سایبری از جلوگیری از دسترسی به خدمات اولیه تا سرقت داده‌ها و اطلاعات نادرست، از جمله از طریق فناوری جعل عمیق، متغیر بوده است. سایر فعالیت‌های مخرب سایبری شامل ارسال ایمیل‌های فیشینگ و استفاده از بدافزار پاک‌کننده داده، درهای پشتی، نرم‌افزارهای نظارتی و سرقت اطلاعات است.

البته در سوی دیگر میدان و با تشدید تهاجم سایبری اوکراین و هم‌پیمانش علیه مسکو شرایط به گونه‌ای پیش رفته که بسیاری از کارشناسان روابط بین‌الملل نبرد کنونی را اولین نبرد با ماهیتی عمدتاً سایبری دانسته‌اند.

اندکی پس از شروع جنگ، رهبران اوکراینی در کی‌اف از متخصصان فناوری اطلاعات در اوکراین و سراسر جهان خواستند تا به دفاع از این کشور در برابر حملات سایبری مسکو کمک کنند.

اگرچه ابتکارات اتحادیه اروپا، ایالات متحده و ناتو با ادعای خنثی کردن تهدیدات سایبری مسکو و حفاظت از زیرساخت‌های ضروری اوکراین انجام شده اما واقعیت آن است که ماهیت تهاجمی این حملات اصلاً قابل انکار نیست.

به عنوان بخشی از این ابتکارات، اتحادیه اروپا تیم‌های واکنش سریع سایبری خود (پروژه‌ای تحت همکاری ساختاریافته دائمی PESCO در حوزه سیاست امنیتی و دفاعی) را برای حمایت از دفاع سایبری اوکراین فعال کرده است. کاری که ارتش فناوری اطلاعات انجام می دهد این است که اساساً کار هکرهای روسی را برای انجام انواع کارهایی که در پایان جنگ انجام می دادند، مانند از بین بردن سیستم ماهواره ای یا تلاش برای نصب بدافزار در برنامه‌های کاربردی، دشوار می‌کند.

در این نبرد سایبری بازیگران غیردولتی و خصوصی غربی از طریق فعالیت‌های مختلف از اوکراین حمایت کرده‌اند. برای مثال از ابتدای تهاجم، تعداد قابل توجهی ضدحمله از سوی هکرهای مستقل انجام شده که بر سیستم های دولتی، امنیتی، بانکی و رسانه‌ای روسیه تأثیر گذاشته است.

در این خصوص، پارلمان اروپا خواستار افزایش کمک‌های مربوط به حوزه امنیت سایبری به اوکراین و استفاده کامل از رژیم‌های تحریم سایبری اتحادیه اروپا علیه افراد، نهادها و ارگان‌هایی است که مسئول یا درگیر در حملات سایبری مختلف علیه اوکراین هستند. «جرمی فلمینگ» مدیر آژانس جاسوسی بریتانیا در یک سخنرانی گفته اگرچه وضعیت کنونی هنوز با شکل‌گیری یک جنگ آنلاین کامل بین روسیه و اوکراین فاصله دارد، اما به هر حال فعالیت‌های سایبری حجم قابل‌توجهی از این تقابل را به خود اختصاص داده است. موضوعی که در صورت عدم کنترل ابعاد بسیار هراس‌انگیزی را ایجاد خواهد کرد.

باید توجه شود که این اولین جنگ مدرن میان دولت‌ها است که استفاده وسیعی از عملیات سایبری صورت گرفته است. ابعاد این نبرد سایبری به گونه‌ای است که روس‌ها یک سیستم ماهواره‌ای را با استفاده از توان سایبری خود از بین بردند.

در دفاع سایبری اوکراین هدف اساساً مشغول نگه داشتن هکرهای روسی است. تا این لحظه از جنگ کاری که ارتش فناوری اطلاعات اوکراین انجام داده این بوده که آنها اساساً سرورهای ارتباطی روس‌ها را از بین بردند و در نتیجه این کار اجرای برنامه‌های زیادی را به هم ریختند. به عنوان تنها یک مثال یک سخنرانی افتتاحیه «ولادیمیر پوتین» چندی پیش حدود یک ساعت به تاخیر افتاد. از سوی دیگر به نظر می‌رسد که هکرهای روسی بیشتر سعی می‌کنند تحریک‌کننده باشند. منظور این است که هکرهای روس به جای اجرای طرح‌هایی علیه اوکراین، مشغول دفاع از اهداف روسیه هستند.

دولت اوکراین مدعی شده  که ارتش فناوری اطلاعات این کشور در خنثی کردن فعالیت‌های روس‌ها به طرز شگفت انگیزی مؤثر عمل کرده است. بر اساس اطلاعات موجود در این ارتش فردی به نام «ویکتور ژورا» وجود دارد که یکی از افراد کلیدی در اوکراین است که از شبکه‌های زیرساختی محافظت می کند. یکی از اقدامات مهم این ارتش تخریب روحیه روس‌ها بوده است.

بر اساس اخبار موجود ارتش فناوری اطلاعات اوکراین با استفاده از یک نرم‌افزار تشخیص چهره موفق می‌شود به سیستم پیام‌رسانی ارتش روسیه وارد شود. این ارتش بعد از ورود عکس‌های سربازان روس کشته شده را یافته و برای خانواده قربانیان ارسال می‌کند؛ اقداماتی که آشکارا می‌تواند آثار بسیار مخربی بر روحیه روس‌ها بر جای بگذارد.