گذر مجدد پوست برجام از دباغی شورای حکام

جدی‌ترین نمایش گزینه جنگ روی میز مناسبات تهران و واشنگتن برای کشاندن جمهوری اسلامی ایران به فرایند مذاکره، مربوط به خردادماه ۱۳۹۸ بود که رخدادهایی مانند شلیک به پهپاد متجاوز آمریکایی و سقوط آن در خلیج فارس برای بسیاری آژیر برخورد نظامی را به صدا درآورد.

حالا در دولت دموکرات «جو بایدن» هم با توقف مذاکرات برجامی برخی می‌گویند امکان بروز درگیری دور از ذهن نیست.

پس از اطمینان بایدن به اسرائیلی‌ها مبنی بر باقی‌ماندن نام سپاه پاسداران در لیست گروه‌ها تروریستی، وزیر امور خارجه رژیم صهیونیستی مدعی شده جنگ را به درون ایران می‌کشانیم. در واکنش به این تهدیدات، «نور نیوز» نزدیک به شورای عالی امنیت ملی نوشته رفتار اسرائیل موجب رخدادهای غیرقابل پیش‌بینی می‌شود.

هر چند تهدیدات اینچنینی اسرائیلی‌ها سال‌ها است تکرار می‌شود اما تکرار عملیات ضربه‌زنی به تاسیسات هسته‌ای و اصرار بر اجرای پروژه‌های تروریستی در خاک ایران که به نوشته رسانه‌های صهیونیستی ترور «حسن صیاد خدایی» یکی از آخرین موارد آن بوده، سطح اصطکاک میان دو طرف را به شکل کم‌سابقه‌ای بالا برده است.

در تازه‌ترین فضاسازی رسانه‌ای هم رسانه‌های سعودی خط خبری «حذف فیزیکی سرهنگ «علی اسماعیل‌زاده» به ظن جاسوسی برای موساد» را به راه انداخته‌اند.

در کنار همه این‌ها سفر «رافائل گروسی» مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به اراضی اشغالی و توافقات تازه تل‌آویو و ریاض حکایت از سرعت گرفتن چانه‌زنی‌هایی دارد که معلوم نیست در آن چه می‌گذرد.

در سوی مقابل، «کیهان» روز چهارشنبه یازدهم خرداد ضمن هشدار درباره «تله گذاری» غربی‌ها نوشت گمانه‌زنی‌ها می‌گوید مذاکرات احیای برجام به بن‌بست رسیده و باید در همکاری با آژانس بازنگری کنیم.

این رویکرد که تفاوت‌هایی انکارناپذیر با چشم‌انداز جریان مذاکرات هسته‌ای تیم دیپلماتیک دولت سیزدهم دارد، همراه شده با اظهارات سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا که ارائه قطعنامه ضدایرانی در شورای حکام آژانس را تایید کرده است.

در همین ارتباط «حسن بهشتی‌پور» کارشناس مسائل هسته‌ای می‌گوید گزارش جدید سازمان بین‌المللی انرژی اتمی گزارشی منفی علیه ایران است و احتمال صدور قطعنامه را ضد کشورمان بالا برده است.

همپیوند با این تحلیل، اکثر خوشبینی‌ها درباره احیای برجام کمرنگ و کمرنگ‌تر شده است. به گفته «فریدون مجلسی» کارشناس مسائل بین‌الملل، نهادهایی که در ایران مساله هسته‌ای و مذاکرات را مدیریت می‌کنند، دارند کار را به سوی راه‌حل نهایی پیش می‌برند. … هیچ امیدی به احیای برجام و متعارف شدن اوضاع ندارم. در سوی مقابل اسرائیلی‌ها در حال نزدیک شدن به نقطه عملیاتی جدی‌تر هستند. این نقطه عملیاتی سال‌ها است که به صورت‌های مختلف شروع شده و الان دیگر در حال نزدیک شدن به مرحله جدی‌تر است.

«دیاکو حسینی» کارشناس سیاست خارجی هم اظهار داشته در برهه بسیار حساسی هستیم و در پایان فرصتی قرار داریم که می‌توانست برجام به‌صورت آبرومندانه و به طور نسبی سودمند برای طرفین احیا شود. اگر توافق صورت نگیرد ممکن است در گزارشی که دبیرکل آژانس به دبیر شورای حکام در پایان ماه ژوئن خواهد داد، وضعیت بدتر شود. این گزارش اگر منفی باشد می‌تواند مقدمه‌ای برای ارجاع پرنده ایران به شورای امنیت باشد.

با توجه به وضعیتی که توافق هسته‌ای در آن قرار گرفته، تصمیمات شورای حکام می‌تواند به شکل کاتالیزوی برای فروپاشی آخرین امیدهای برجامی یا تلاشی دوباره برای احیای آن باشد.