دولت رئیسی با زنان چه نسبتی دارد؟ «بانوی اول» دولت از پرده برون می‌آید

هر روز که از عمر دولت سیزدهم می گذرد، «بانوی اول» تلاش می کند بیشتر خود را در افکار عمومی مطرح کرده و نقش خود را به عنوان یک بازیگر موثر در اقدامات رییس جمهوری به همگان نشان دهد. آیا ما هم راه امریکا را می رویم؟

 

«بانوی اول» لقبی است که در عرف سیاسی جهان برای همسر روسای جمهوری کشورها به کار می برند و این اصطلاح مخصوصا در امریکا از ۱۸۴۹ میلادی یعنی از ۱۷۳ سال پیش تاکنون جاافتاده است. در ایران اما به دلیل شرایط جامعه و فرهنگ سیاسی حاکم بر کشور از دیرباز تاکنون از چنین عبارتی استفاده نشده و کمتر در میان افکار عمومی جا افتاده است.

 

به گزارش ایران مامن، اگرچه در کتابهای تاریخ در باره نقش زنان و همسران پادشاهان در زمینه دخالت در امور کشور و دولت بسیار نوشته شده اما همواره دخالت آنان جنبه غیررسمی داشته و از نظر قانونی، آنان حق مشارکت در تصمیم گیری ها را نداشته اند و باید در «اندرونی» به امور خانه و خانواده رسیدگی می کردند.

 

پیش از انقلاب اسلامی و به پیروی از رفتار کشورهای غربی، «فرح دیبا» که در فرانسه درس خوانده بود، بیش از دیگران کوشید خود را در نقش «ملکه» مطرح سازد و تلاش کرد به ویژه در زمینه امور فرهنگی و هنری اقدامات بسیاری را انجام دهد. او در همین راستا، سفرهای پرشماری را هم به نقاط مختلف کشور با تشریفات فراوان و با بوق و کرنای رسانه ای در دستور کار قرار داد.

 

آخرین روز حضور فرح پهلوی (دیبا) در ایران

 

با پیروزی انقلاب اسلامی و بر چیده شدن نظام سلطنتی، تلاش های فرح برای ترویج فرهنگ غربی  و بی حجابی در جامعه ناکام ماند و از همان زمان تاکنون هرگز کسی خبر یا تصویری از همسر رهبر انقلاب اسلامی در مراسم عمومی چه در زمان حیات حضرت امام خمینی (ره) و چه حضرت آیت الله خامنه ای در هیچ رسانه ای ندیده است.

 

خانم «خدیجه ثقفی» همسر امام خمینی (ره) ملقب به «بانو قدس ایران» که یک کتاب و یک فیلم مستند هم در باره ایشان بر اساس خاطرات نزدیکان تهیه شده، تنها یک مصاحبه آن هم در اوایل پیروزی انقلاب با مجله «سپید و سیاه» انجام داده که با عنوان «ساعتی در محضر همسر امام خمینی» در اسفند ۱۳۵۸ منتشر شده و در آن، جزییاتی از زندگی مشترک و زیست انقلابی بنیانگذار جمهوری اسلامی بیان شده است اما از خانم «منصوره خجسته باقرزاده»همسر حضرت آیت الله خامنه ای هیچ مصاحبه ای دیده نمی شود.

 

مرحومه خدیجه ثقفی (بانو قدس ایران) در کنار امام (ره)

 

در مورد روسای جمهوری پس از انقلاب برخی همسران روسای جمهوری تلاش کرده اند بیشتر خود را در اماکن عمومی و در برابر رسانه ها نشان دهند. خانم «عاتقه صدیقی» همسر شهید رجایی در این عرصه یک پیشگام به شمار می رود که پس از شهادت ایشان و انتخاب به عنوان نماینده چند دوره مجلس در مقام ایفای وظایف نمایندگی مردم، سخنرانی ها و مصاحبه هایی داشته است.

 

«عاتقه صدیقی» ملقب به «پوران رجایی» تنها همسر رئیس جمهوری است که در عرصه سیاسی کشور به صورت رسمی در قالب نماینده مجلس شورای اسلامی و عضویت در احزاب – انجمن اسلامی معلمان ایران – فعالیت کرده است.

 

عاتقه صدیقی (پوران رجایی)

 

پیش از رجایی، خانم «عذرا حسینی» همسر «سیدابوالحسن بنی صدر» نخستین رییس جمهوری ایران چهره ای رسانه ای نبود، تعاملی با خبرنگاران و مطبوعات نداشت و در مجامع عمومی نیز دیده نمی شد. البته در روزهای ملتهب سال ۱۳۶۰ یعنی زمان برکناری اولین رئیس جمهوری، اخباری مبنی بر دستگیری وی به دلیل حضور در تجمع مجاهدین خلق منتشر شد که گویا در نهایت به دستور شهید بهشتی آزاد می‌شود و ایران را ترک می‌کند.

 

عذرا حسینی (بنی صدر)

 

در باره خانم «عفت مرعشی» همسر آیت الله هاشمی رفسنجانی نیز اگرچه خاطرات و روایت های زیادی مطرح شده از جمله اینکه او در خرداد ۱۳۵۸ با تدبیری مانع از ترور شوهرش به دست اعضای گروه فرقان شد یا سخنانی از او در جریان انتخابات سال ۱۳۸۸ منتشر شده، اما او هرگز مصاحبه و یا سخنرانی عمومی نداشته است.

 

عفت مرعشی همسر مرحوم هاشمی رفسنجانی

 

خانم «زهره صادقی» همسر سیدمحمد خاتمی که دولتش گفتمان «جامعه مدنی و توسعه سیاسی» را در دستور کار داشت، فقط در برخی سفرها، همسرش را همراهی می‌کرد و هیچ مصاحبه یا سخنرانی علنی از او در دوران ۸ ساله ریاست جمهوری خاتمی از دوم خرداد ۱۳۷۶ تا سال ۱۳۸۴ دیده نمی شود.

 

زهره صادقی همسر سیدمحمد خاتمی

 

خانم  «اعظم السادات ‌فراحی» همسر محمود احمدی نژاد نیز همچون دیگر همتایانش تعامل چندانی با رسانه ها نداشت اما بر خلاف پیشینیان، در بسیاری از سفرهای داخلی و خارجی همراه با همسرش حضور داشت و حتی در جریان برخی از سفرها، به تنهایی از موسسات خیریه و کانونهای بهزیستی بازدید می کرد.

 

اعظم السادات ‌فراحی

 

او اما با گذشت زمان تلاش کرد حضور علنی تری در جامعه و رسانه ها داشته باشد از جمله در سال ۱۳۸۷ در نامه ای به «سوزان مبارک» همسر دیکتاتور معروف مصر خواستار تلاش او برای رفع محاصره غزه در جریان حملات رژیم صهیونیستی علیه فلسطینی ها شد. خانم فراحی سال بعد – ۱۳۸۸ – نیز در تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری برای پیروزی احمدی نژاد در دوره بعدی تلاش زیادی به خرج داد و پس از آن، در‌ آذرماه ۱۳۸۸ در اجلاس «همسران سران جنبش عدم تعهد» در ایتالیا – که با موضوع « امنیت غذایی و نقش زنان در تلاش جهانی برای مقابله با گرسنگی» برگزار شده بود،- سخنرانی کرد. او در حاشیه این نشست با همسران چند تن از روسای جمهور دیدار داشت و خبرهای آن، رسانه ای شد.

 

اما، «صاحبه عربی (روحانی)» همسر «حسن روحانی» رییس جمهوری بعدی، راه خانم فراحی را ادامه نداد و تنها سه خبر از او آن هم در همان ماه های نخست دولت رسانه ای شد؛ حضور او در مراسم افتتاح یک بازارچه خیریه در برج میلاد تهران، دیگری، بازدید از شیرخوارگاه آمنه به همراه همسران وزیران و سومی نیز، خبر خبرگزاری فارس با عنوان «ضیافت همسر رئیس جمهور برای زنان در کاخ سعدآباد» بود که جنجال زیادی به پا کرد و خیلی زود هم از خروجی این خبرگزاری پاک شد. پس از آن، مطلب رسانه ای دیگری از همسر آقای روحانی مشاهده نمی شود.

 

صاحبه عربی (روحانی)

 

اما در حالی که همسران روسای جمهوری ایران تاکنون از الگوی کشورهای غربی برای کسب جایگاه «بانوی اول» پیروی نکرده و همواره کوشیده اند با پرهیز از مطرح شدن در رسانه ها، همان نقش سنتی «همسر دلسوز» و «مادر مهربان» را برای خانواده ایفا کنند، اکنون به نظر می رسد خانم «جمیله علم الهدی» همسر آیت الله «سیدابراهیم رییسی» رییس جمهوری کنونی تلاش دارد این سنت را بشکند و با انجام سخنرانی های عمومی، حضور در برنامه های همگانی و حتی ، ارسال پیام و نامه آن هم با معرفی و امضای خود به عنوان «همسر رییس جمهوری اسلامی ایران»، در نقش «بانوی اول» کشور، خود را به همگان نشان بدهد.

 

«جمیله علم الهدی» دختر آیت الله «سیداحمد علم الهدی» نماینده ولی فقیه و امام جمعه مشهد بر خلاف دختران و همسران روحانیون و حتی روسای جمهوری قبلی، از همان ایام تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری در بهار سال گذشته تاکنون در فرصت های گوناگون تلاش کرده است به صورت کاملا آشکار و علنی، خود را چهره ای موثر در جامعه و حتی دولت نشان دهد و در این راه از بیان دیدگاهها و برنامه هایش هیچ ابایی ندارد.

 

او دارای مدرک دکترای فلسفه تعلیم و تربیت از دانشگاه تربیت مدرس و استاد دانشگاه شهید بهشتی است و تاکنون چندین کتاب  در حوزه تخصصی خویش منتشر کرده است.

 

خانم علم الهدی علاوه بر اینکه در جریان تبلیغات انتخابات ریاست جمهوری تلاش کرد برای همسرش، آیت الله رییسی برنامه های تبلیغاتی بسیاری را برگزار کند، پس از آن نیز این مشی را ادامه داده است.

 

او بهمن گذشته به عنوان همسر رییس جمهوری در مراسم گرامیداشت روز زن که با حضور وزیر امور خارجه، معاون رییس جمهوری در امور زنان و خانواده ، همسران شهدا و همسران سفرای خارجی مقیم تهران در تالار وحدت برگزار شد، گفت:« در حال حاضر  چهار دهه از انقلاب اسلامی می‌گذرد و ما میراث دار انقلابیون و رهبران بزرگ‌مان هستیم. اگر بار انقلاب بر دوش ما است و قرار است به قله برسیم، باید ببینیم که در این مسیر چه کار ویژه ای زنان ما می توانند انجام دهند.»

 

جمیله علم الهدی با بیان این که ما در حوزه زنان یک سری باورهای اصیل الهی ایرانی و اسلامی داریم که باید در مورد آنها به جمع بندی برسیم، گفت: همان طور که مقام معظم رهبری اشاره کردند ما در یک پیچ بزرگ تاریخی قرار گرفته‌ایم و این سوال وجود دارد که در این پیچ بزرگ تاریخی ما به همراه دیگر کشورهای اسلامی آیا می توانیم این اقدام بین‌المللی علیه فحشا و پستی که در مورد زنان ایجاد شده را انجام دهیم؟!

 

وی با اشاره به تصویری که از زنان در برخی از شبکه های اجتماعی منتشر و ارائه می شود گفت: در هیچ مقطع تاریخی و در هیچ دوره ای به زنان این نگاه پست نبوده است و آیا ما این امکان را داریم که در یک تجمع بین‌الادیانی معنویت زنان معاصر را به رخ بکشیم؟!. آیا برای ما امکان دارد  که از لذت‌های معنوی همسران شهدا، استفاده کنیم و با آنها آشنا شویم. امروز برخی از زنان در کشور ما و کشورهای همسایه حضور دارند که یک لذت معنوی را تجربه کردند و یک تجربه های متافیزیکی شیرینی دارند که در حوزه ی حریم خصوصی خود حفظ کرده اند. آیا خبرنگاران ما به سراغ این ها رفته‌اند که این زنان این لذت های معنوی را با دیگران به اشتراک بگذارند و تجربیات خود را در این زمینه بیان کنند؟!

 

وی با بیان این که ما کار زیادی بر عهده داریم، گفت: در این مدت ۳ و ۴ سال (دولت سیزدهم) باید نشان دهیم که الگوی زن معاصر چیست؟ و  باید در این جهان پرغوغا و پر رقابت، حق زن را تبیین کنیم از جمله حق معنویت، حق آموزش، داشتن یک  زندگی خوب و …

 

 

همسر رئیس‌جمهوری با تاکید بر اینکه  « زنان معنوی‌تر هستند و باید بطور جدی در این مسیر حرکت کنیم»، به صراحت گفت:« من به عنوان یکی از اعضای ملت از دکتر خزعلی، از آقای امیرعبداللهیان و سایر وزرا تقاضا می کنم برای اعتلای جایگاه زن و معرفی الگوی زن مطابق با ادیان الهی به خصوص دین اسلام اقدام جدی بکنند.»

 

سخنان خانم جمیله علم الهدی در همایش «گفتمان دولت سیزدهم: عدالت و معنویت» که دی ماه گذشته در جامعه الزهرای قم برگزار شد، نیز جنجال بسیاری به پا کرد. او در این همایش ضمن دفاع از دولت سیدابراهیم رییسی و گفتمان آن و انتقاد از رسانه ها تصریح کرد: «خوشبختانه رئیس جمهوری بسیار بر عملکرد خود توجه دارند و سعی می کنند آنچه را شعار داده اند نشان دهند. ما در گره زدن این عمل و شعار ضعف رسانه ای داریم. امیدواریم با اقدامات رسانه های خودجوش این مشکل حل شود.»

 

او در این سخنرانی باز هم مباحث خود را بر مسائل حوزه زنان متمرکز کرد و سخنانی را بر زبان راند که بسیاری از کارشناسان و رسانه ها آن را به نیت او برای تبدیل شدن به «میشل اوبامای ایران» تعبیر کردند.

 

خانم علم الهدی در این نشست گفت:« به نظر می رسد ما در مساله زنان خیلی کم کاری داریم. چند روز پیش کتابی مربوط به همسر رئیس جمهور آمریکا را به من دادند که در ایران ۳۷ بار ترجمه شده و هر بار با تیراژ بالا منتشر شده است. عنوان کتاب میشل رویای دختر آمریکایی است. از من خواستند مشابه این کتاب را بنویسم. کتاب را خواندم خیلی قشنگ و جذاب و تاثیرگزار بود. حتی بخشهایی از آن را به رئیس جمهور نشان دادم و ایشان گفتند کتاب نوشتن شما در این زمینه کار درستی است.»

 

وی افزود: « اما رویای دختر ایرانی چیست؟ آیا رویای دختر ایرانی چنین چیزی است که من بر اساس آن زندگینامه خود را بنویسم؟! وقتی به زندگی همسران مدافع حرم نگاه می کنیم، می بینیم رویای دختر ایرانی این نیست و کسانی دیگر باید این کتاب را بنویسند. بزرگترین دستاورد انقلاب اسلامی شهادت طلبی است. شهید شدن، ممکن است ناشی از ضعف سیستم های امنیت باشد اما بزرگترین دستآورد آرزوی شهید شدن است. کسانی که می توانند دست به قلم شوند رویای دختر ایرانی را بنویسند.»

 

همسر رییس جمهوری در این همایش برخی از اقدامات خود را هم فاش کرد و اظهارداشت:« در کریسمس به برخی از زنان با هماهنگی وزارت خارجه نامه نوشتم و در آن، به موضوعات معنوی مشترک اشاره کرده و گفتم لازم است در جهان امروز زنان فکر جدیدی ارائه دهند. (از سوی وزارت خارجه) گفتند تعدادی از اینها می خواهند به ایران بیایند و با شما ملاقات کنند. مانده بودم چه به آنها هدیه بدهم. در سفر رئیس جمهور هم مانده بودیم چه هدیه معنوی به روسیه ببریم. گفتم آیا چهل حدیث درباره زنان داریم؟ گفتند نه. گفتم کتابی که بتواند صد زن برتر اسلام را معرفی کند داریم؟ گفتند نه. صد روز دیگر همسر رئیس جمهور زیمباوه قرار است بیاید و کتابی که بتواند از زبان معصومان یا قرآن در این حوزه باشد نداریم. باید چنین آثاری داشته باشیم و به زبانهای قوی ترجمه شود. این نیازهایی است که جهان دارد و از ما توقع دارد که آن را برطرف کنیم.»

 

روزنامه شرق همان زمان در این باره نوشت: جمیله علم‌الهدی، دختر سیداحمد علم‌الهدی، امام جمعه مشهد و همسر سیدابراهیم رئیسی، رئیس‌جمهور، گویا می‌خواهد فرای این نسبت‌ها، خود را به‌عنوان یک کنشگر سیاسی مطرح کند.

 

دو سخنرانی در عرض چند روز او را به روی خط خبری رسانه‌ها آورده است. سخنان چند روز پیش او در جامعه‌الزهرا مبنی بر اینکه رئیسی از او خواسته تا کتابی شبیه به خاطرات میشل‌ اوباما بنویسد، بسیار بازتاب داشت.

 

 

همسر رئیسی اما به‌تازگی در مراسم گرامیداشت روز زن نیز سخنرانی کرد و این‌بار کوشید در حوزه‌ گفتمان‌سازی و نظریه‌پردازی مطالبی را مطرح کند: «اگر بار انقلاب بر دوش ماست و قرار است به قله برسیم، باید دید چه ویژگی خاصی دارد. زنان در این راستا کار می‌کنند. ما می‌توانیم این کار را به‌ویژه در جایی مانند وزارت خارجه که در خط مقدم است، انجام دهیم… در هیچ دوره ای به زنان این نگاه پست نبوده است و آیا ما این امکان را داریم که در یک تجمع بین‌الادیانی معنویت زنان معاصر را به رخ بکشیم. آیا می‌توان از لذت‌های معنوی همسران شهدا استفاده کرد و با آنها آشنا شد؟ امروزه زنانی در کشور ما و کشورهای همسایه هستند که لذت معنوی و تجربه شیرین متافیزیکی را تجربه کرده‌اند که در خلوت خود حفظ کرده‌اند. آیا خبرنگاران ما به سراغ این زنان رفته‌اند تا این لذت‌های معنوی را با دیگران به اشتراک بگذارند و تجربیات خود را در این زمینه به اشتراک بگذارند؟»

 

همه این سخنان نشان می‌دهد که دختر آیت‌الله علم‌الهدی می‌خواهد نقش بانوی اول دولت را ایفا کند که توجه او به میشل اوباما هم مؤید همین فرضیه است.»

 

جمیله علم الهدی که از الگو شدن میشل اوباما، تحقق رویای دختر ایرانی و لزوم تدوین کتاب در باره زنان برتر اسلام سخن می گوید، در تازه ترین تلاشهایش در این زمینه، جمعه گذشته به عنوان «همسر رییس جمهوری» دیدار دیگری داشته و سخنانی را بر زبان رانده که باز هم جنجالی شده است.

به گزارش سایت ریاست جمهوری،  «جمعی از خانواده‌ها و همسران شهدا جمعه (۱۰ تیرماه)، همزمان با اول ذی‌الحجه مصادف با سالگرد ازدواج حضرت امیرالمومنین علی «علیه‌السلام» و حضرت زهرا «سلام‌الله علیها»، با جمیله السادات علم‌الهدی عضو هیات علمی دانشگاه و همسر رئیس‌جمهور دیدار کردند و او در این دیدار خواستار تشکیل یک انجمن بین المللی با محوریت همسران شهدا شد.

 

بر اساس این گزارش،  خانم علم الهدی در این دیدار با تاکید بر اینکه با توجه به فساد و فحشا و بی بندوباری، هیچ دوره تاریخی برای زنان در سراسر جهان بدتر از دوره فعلی نبوده است، افزود: ما به عنوان کشور اسلامی و خانواده شهدا به عنوان پیشروان معنویت در این زمینه وظیفه بزرگی دارند.

علم‌الهدی همچنین با اشاره به منظومه فکری حضرت امام (ره) و الگوی سوم زنان که توسط مقام معظم رهبری مطرح شده است، تصریح کرد: مباحث حوزه زنان در بعد شخصی، خانواده و اجتماع به خوبی مورد توجه بوده است، اما در بعد معنویت کمتر به مساله زنان پرداخت شده است که لازم است دراین باره به صورت مسنجم و هدفمند کار شود.

 

سایت ریاست جمهوری همچنین متن پیام کامل خانم علم الهدی را به مناسبت جشن ازدواج آسمانی امام علی (ع) و حضرت زهرا (س) منتشر کرده که وی در آن، از همسران شهدا و جانبازان و مجاهدت آن‌ها در این مسیر تقدیر کرده است اما نکته جالب در این پیام آن است که وی آن را به عنوان « جمیله سادات علم الهدی همسر رئیس جمهور ایران» امضا کرده است؛ موضوعی که در طول تاریخ انقلاب اسلامی تاکنون سابقه نداشته است.

 

این موضوع توجه برخی رسانه ها را به خود جلب کرده است، به گونه ای که از آن به عنوان یک «پیام جنجالی» نام برده اند.

 

این تلاش همسر رییس جمهوری برای نشان دادن نقش موثر خود در دولت و تبدیل شدن به «بانوی اول» در حالی صورت می گیرد که بر خلاف بسیاری از دولتهای پس از انقلاب، در دولت ابراهیم رییسی، هیچ وزیر زنی دیده نمی شود و در میان کابینه ۳۲ نفره اش – اعم از وزرا و معاونان رییس جمهوری- فقط یک زن وجود دارد و او هم، خانم «انسیه خزعلی» معاون رییس جمهوری در امور زنان و خانواده است. برخی ناظران با کنایه می گویند گردانندگان دولت سیزدهم اگر رویشان می شد، چه بسا برای این مسئولیت هم یک مرد انتخاب می کردند!