میراث مملکت به دست کیست؟

میراث فرهنگی که روزگار ریاست جمهوری «محمود احمدی نژاد» با مدیریت چهره‌هایی مانند «اسفندیار رحیم مشایی»، «حمید بقایی» و «محمدشریف ملک زاده» حواشی زیادی داشت حالا با مدیریت «عزت‌الله ضرغامی» در راس وزارت میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی، اوضاع دهه ۸۰ و اوایل ۹۰ را یادآور می‌شود.

ضرغامی که اخیرا با اظهاراتش درباره «مجسمه هرکول» در کرمانشاه شگفتی‌ساز شد، پرحاشیه‌تر از قبل به کارش ادامه می‌دهد و  ماجرای مرمت‌هایی که بیشتر به تخریب شبیه است حواشی زیادی برای این وزارتخانه به وجود آورده است.

به گزارش ایران مامن، سکاندار وزارت میراث برای اینکه نشان دهد در مقولات جدید و شبکه‌های مجازی و … وارد است در ماه‌های منتهی به انتخابات ۱۴۰۰ با «پلنگ‌های اینستاگرامی» نگاه‌ها را به خود دوخت و الان هم که در دولت برای خود حیاط خلوتی دارد بارها با اظهارنظرهایی عجیب حوزه تحت مسئولیت خود را به استهزا گرفته است. البته از کسی که حریم حفاظتی مقبره کوروش در پاسارگاد را به نفع چند جریب کشاورزی بیشتر قابل تغییر می‌داند، عجیب نبود که ساخت مجسمه هرکول را به سفر اسکندر مقدونی و لشگریانش به حوالی بیستون و دیدن هیبت پهلوانان کرمانشاهی حواله بدهد و با آن روایت عجیب از دلیل ساخت مجسمه بگوید.

اخبار مرتبط:

چشم‌انتظار پلنگ‌ها برای انتخابات ۱۴۰۰

رئیس اسبق صدا و سیما، نخستین وزیر میراث‌ فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی است که در روزهای نخست انتصاب، با وجود نداشتن تخصص در حوزه میراث‌فرهنگی، به یکی از موضوعات حساسیت‌برانگیز در ارتباط با آرامگاه کوروش پرداخت و اظهار کرد: نخستین سخنرانی خود را در آرامگاه کوروش انجام خواهم داد. او کوروش را نخستین مدافع حقوق بشر خواند و گفت که برخی حساسیت‌های بی مورد در مورد شخصیت کوروش وجود دارد که باید برطرف شود. البته دیری نپایید که اظهاراتش در مورد پاسارگاد و مقبره کوروش با بازنگری در حریم کشاورزان و برداشت از آب‌های زیرزمینی با حفر چاه در مجموعه جهانی پاسارگاد حاشیه‌ساز شد.

مسلسل حواشی وزیر میراث

پس از ماجرای پاسارگاد، تصاویر ضرغامی که او را در حال در دست گرفتن یک شیء تاریخی ۴۵۰۰ ساله مربوط به شهر سوخته در مخزن موزه ملی ایران نشان می‌داد، منجر به بروز واکنش‌های فراوانی در فضای مجازی شد.

ویدئویی که از حضور عزت الله ضرغامی در مخزن موزه ملی ایران در رسانه ها منتشر شد، نشان می‌داد او یک اثر تاریخی ۴۵۰۰ ساله مربوط به «شهر سوخته» را در دستانش گرفته و حین سخنرانی آن را بدون رعایت احتیاط‌های لازم برای حفاظت از آثار باستانی می‌چرخاند؛ اقدامی که اعتراض بسیاری از کاربران شبکه‌های اجتماعی را در پی داشت، زیرا این سوال مطرح شده بود که اگر این اثر تاریخی که با بی‌دقتی در دست وزیر قرار گرفته از دستش می‌افتاد چه می‌شد؟

ماجرا به همین‌ها ختم نشد و وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی دولت سیزدهم در بازدید از کوه بیستون در کرمانشاه با مشاهده تندیس هرکول اطلاعات تاریخی نادرست و بی‌اساسی مطرح کرد و بار دیگر سوژه رسانه ها و کاربران فضای مجازی شد.

ضرغامی که همزمان با سفر استانی رئیس جمهوری به کرمانشاه رفته بود، در ویدئویی که از سخنانش منتشر شده می‌گوید: «لشکر اسکندر اومده اینجا، دیده کرمانشاه همه پهلوانن، اینم برای اینکه کم نیازه یه مجسمه هرکول زده گفته آقا ما هم هستیم. اینو راهنماهای ما باید بگن که عمرا این چیزا رو بلد نیستن.»؛ اطلاعات عجیبی که ضرغامی با اعتماد به نفس کامل درباره مجسمه هرکول مطرح کرد از یک سو و توهین آشکار به راهنمایان گردشگری از سوی دیگر، از جمله مواردی بود که در این ویدئوی کمتر از ۳۰ ثانیه‌ای توجه کاربران شبکه های اجتماعی را به خود جلب کرد.

در واکنش به این ویدئو، «مهدی شادکام» پژوهشگر مطالعات ایرانشناختی و میراث فرهنگی در توییتر خود نوشت: «بله بلد نیستند، چون این مجسمه برای دوره سلوکی-اشکانی است و حدودا ۱۵۰ سال بعد از حمله اسکندر ساخته شده است.»

واکنش‌ها به ماجرای هرکول کرمانشاه هنوز ادامه داشت که عکس‌هایی در فضای مجازی منتشر شد که نشان می‌داد که یکی از آثار ارزشمند باستانی کشور موسوم به «جام زرین مشگین شهر» به صورت پنبه پیچ در داخل یک سبد پلاستیکی شبیه به ظرف نان قرار داده می‌شود. حضور عزت‌الله ضرغامی، وزیر گردشگری در این تصاویر نیز واکنش‌های زیادی در شبکه‌های اجتماعی داشته است.

بنابر اظهارات رییس اداره میراث فرهنگی مشگین شهر در سال ۱۳۹۶ در گفت‌وگو با خبرگزاری ایرنا، اعتباری بالغ بر پنج میلیارد ریال برای احداث ساختمان موزه در نظر گرفته‌شده بود. او سال ۹۶ گفته بود در صورتی که اعتبار مناسب در سال آینده نیز تامین شود می توان تا ۲ سال دیگر از این مجموعه بهره برداری کرد. به گفته وی، جام طلایی در مکان امنی نگهداری می شود و به محض تکمیل ساختمان موزه به آن انتقال خواهد یافت.

حالا پنج سال از آن زمان می‌گذرد و نه تنها موزه هنوز افتتاح نشده بلکه جای امنی که این جام ارزشمند نگهداری می‌شود در ظرف پلاستیکی نان و میان پنبه‌ها است

از سوی دیگر نحوه مرمت «مسجد شیخ لطف الله» اصفهان که بیشتر تخریب بود، اعتراضات زیادی در پی داشت اما حالا انتشار تصاویری از گنبد «مسجد جامع عباسی» مدتی است در شبکه‌های اجتماعی سر و صدای زیادی به پا کرده است.

ماجرا از این قرار است که پس از برچیده شدن بخشی از داربست‌هایی که بیش از ۱۱ سال روی گنبد این بنا نصب شده بوده، ایرادهایی در مرمت پدیدار شده است. گنبد با کژی، فرورفتگی و انحنا و ناهمواری‌هایی به ویژه در رأس و همچنین تفاوت رنگ در کاشی و نقش، مواجه است؛ طوری که برخی مرمتگران آن را یک «فاجعه مرمتی» دانسته‌اند.

خط و نشان بهارستان برای ضرغامی

ضرغامی گفته با متخلفین مرمت گنبد مسجد شیخ لطف‌الله برخورد می‌شود با این حال عملکرد وزارت میراث فرهنگی انتقادات زیادی در پی دارد؛ تخریب دو گنبد چندصد ساله مسجد جامع عباسی و مسجد شیخ لطف‌الله در اصفهان هم آخرین اقدامی بود که میراث فرهنگی به نام مرمت انجام داد؛ موضوعی که سبب شده تا از بهارستان گمانه زنی های مبنی بر استیضاح ضرغامی به گوش برسد.

«مهدی طغیانی» نماینده اصفهان می‌گوید: بنده شخصاً استیضاح آقای ضرغامی وزیر میراث فرهنگی را امضا کردم و پای آن هستم. علت این کارم این است که وزارتخانه این دولت در مورد میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی اصفهان تاکنون هیچ اقدامی نکرده در حالی که ما سهم قابل توجهی در این زمینه‌ها در کشور داریم. این موضوع را به معاون آقای ضرغامی هم گفتم که تا زمانی که یک گزارش مفصل به ما ندهید که تاکنون برای اصفهان چه کردید ما کوتاه نمی‌آییم.

این طور که مشخص است میراث فرهنگی از روزگار رحیم مشایی و ملک زاده تا «محمدعلی نجفی» و حالا عزت الله ضرغامی گویا قرار نیست بدون حاشیه که آفت این حوزه است سر کارِ خود گیرد.