بد هم باختیم اما …

بعد از سنگین‌ترین باخت تیم ملی فوتبال ایران در ۶ دوره حضورش در جام جهانی و طی هفت دهه گذشته، اگر بخواهیم خود را دلداری دهیم می‌توانیم بگوییم به جام جهانی صعود کردیم که تیمی مانند ایتالیا در آن غایب است، می‌شود باخت تحقیرآمیز هفت بر یک برزیل میزبان جام جهانی ۲۰۱۴ برابر آلمان را به یاد بیاوریم. همچنین بگوییم عربستانی‌ها هم در سال ۲۰۱۸ به روسیه میزبان پنج بر هیچ باختند.

برای ادامه کار می‌شود امیدوار بود که دو بازی هنوز با ولز و آمریکا باقی مانده است تا بلکه خاطره باخت هولناک ۶ بر ۲ به انگلیس را کمی تسکین دهد. حتی می‌توان به ۲ گل «مهدی طارمی» در این مسابقه دلخوش باشیم و بگوییم این ما بودیم که مشت آخر را به استعمارگر و روباه پیر زدیم.

در توجیهات مربوط به باخت عده‌ای به شکستن دماغ «علیرضا بیرانوند» اشاره می‌کنند و شماری به نبود بازی تدارکاتی مناسب برای تیم ملی. تعدادی هم مصرند که بالاخره آه «دراگان اسکوچیچ» سرمربی برکنار شده، گریبان تیم ملی را گرفت.

اما همه این‌ها این واقعیت را نمی‌پوشاند که باختیم و بد هم باختیم. دلیل اصلی هم همان بود که «کارلوس کی‌روش» سرمربی تیم ملی به آن اشاره کرد و در مصاحبه بعد از بازی گفت روی بازیکنانش فشار شدیدی بوده و از کسانی که از تیم ملی حمایت نمی‌کنند می‌خواهم در خانه بمانند و به ورزشگاه نیاییند چون به وجود آن‌ها نیازی نداریم.

فشارها روی بازیکنان تیم ملی که هر کدام در گوشی‌هایشان فضای مجازی را در دست دارند و آن را کاملا می‌پایند با فریاد عده‌ای که آنان را «بی‌شرف» خطاب می‌کردند مضاعف شد.

هر چند همه بازیکنان تیم ملی تصمیم گرفتند برای گریختن از حواشی از خواندن سرود ملی پرهیز کنند، تعدادی با مچ‌بند مشکی عکس انداختند و حتی با همدردی با کشته‌شدگان ناآرامی‌ها همدردی کردند و هدفشان از حضور در جام جهانی قطر۲۰۲۲ را شاد کردن دل مردم اعلام کردند، اما فضای روانی عملا علیه آنان بود.

بخشی از فرایند ایجاد این فضا اختیاری و بخشی اجباری بود؛ از خوش‌وبش و تعظیم برابر سیاسیون تا انداختن عکس‌هایی خندان که هزاران نفر آن را دهن‌کجی به معترضان می‌دیدند.

در این فضا، فارسی‌زبان‌های لندنی مانند بی بی سی و ایران‌اینترنشنال به طور گسترده تصاویر خوشحالی شماری از ایرانیان از گل‌خوردن‌های مکرر برابر انگلیس را منتشر ساختند تا نشان دهند این تیم، نه تیم ملی بلکه تیم منتخب حاکمیت است و تعلقی و نسبتی با مردم ندارد.

با این حال، خوشحالی بسیاری از فارسی‌زبان‌ها بخاطر باخت تیم ملی مانند کوبیدن خنجر بر قلب بود آن هم برابر حریفی که دولتش در تاریخ معاصر ما بیشترین درجه منفوریت را در کنار روس‌ها دارد. با تجربه این احساس پرتناقض و عجیب و بی‌سابقه برخی می‌گویند بعید نیست در مسابقات پیشِ رو آشتی نیم‌بندی بین هواداران و ملی‌پوشان شکل گیرد و کورسوی امیدی برای کاهش این میزان تلخکامی پدید آید.

در برابر، هنوز هم شماری با یادآوری باخت سنگین مجارهای مدعی قهرمانی برابر آلمانِ در حال کمرراست کردن از جنگ‌های جهانی در فینال جام جهانی ۱۹۵۴ که نتایجش در تحولات سیاسی آتی مجارستان خودنمایی کرد، شاید تشدید خشم عمومی به عنوان پیامد حضور ایران در جام جهانی را انتظار بکشند.