فرصت دولت پزشکیان برای جبران عقب‌افتادگی‌ها

پیروزی دکتر پزشکیان در انتخابات چهاردهم ریاست جمهوری به لحاظ گفتمانی و فکری نویدبخش بسترسازی فضای جدید سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در کشور شد.

موضوع از این جهت قابل تحلیل است که شرایط کشور طی سال‌های اخیر به لحاظ سیاست خارجی و نیز موضوعات و مسائل اقتصادی و اجتماعی از نقطه مطلوب فاصله داشت و حداقل در حوزه اقتصادی، شرایط بی‌ثباتی بازار و نوسان ارز، فشارهای زیادی به طبقه متوسط و پایین جامعه وارد آورد.

بر همین اساس، حضور دکتر پزشکیان در صحنه انتخابات با توجه به چینش و ترکیب نامزدهای انتخاباتی ناخواسته زمینه‌ساز امیدی دوباره به بهبود وضعیت اقتصادی یا حداقل عبور از وضعیت فعلی شد.

در هر صورت باید پذیرفت که از ۶ کاندیدای حاضر در صحنه انتخابات اخیر با اغماض پنج کاندیدای دیگر در جبهه اصولگرایان قرار می‌گرفتند که تقریبا خط مشی مشخصی با درجه تغییر خیلی معلوم داشتند. در این میان، گفتمان آقای دکتر پزشکیان که بر حفظ همگرایی و انسجام در داخل و به تعبیر علمی و توسعه‌ای، اجماع نخبگان در داخل در جهت نیل به توسعه با نگاه به تنش‌زدایی و بهره‌گیری از ظرفیت‌های جهانی تاکید داشت؛ تفاوت محسوس و بارزی با گفتمان سایر نامزدها داشت.

در این میان، موضوع پاکدستی و روحیه مردمی آقای دکتر پزشکیان هم مزید بر علت در اقبال عمومی جامعه به خصوص در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری به سمت وی شد و توانست با کسب اکثریت نسبی آرا کرسی ریاست جمهوری را به دست آورد.

بیان این پیشینیه از این جهت قابل تامل است که رای‌آوری دکتر پزشکیان کاملا ارتباط منطقی با گفتمان و پیشینیه فکری و عملکردی‌اش چه در دوران حضور در دولت دوم اصلاحات و همچنین حضور در پارلمان داشت. بر همین اساس سطح انتظارات نسبتا بالایی هم حداقل در میان بخش‌هایی از جامعه به خصوص طبقه متوسط نسبت به ایجاد تغییر در حوزه اقتصادی از دولت چهاردهم شکل گرفته است. متاثر از همین موضوع، طی روزهای گذشته شاهد واکنش‌های پرشمار نسبت به معرفی کابینه دکتر پزشکیان از سوی نویسندگان، روزنامه‌نگاران و فرهیختگان علمی کشور بودیم.

در تحلیل رویکردها و اهداف دولت چهاردهم آنچه که مایلم بدان اشاره کنم این است که علت‌العلل توسعه‌یافتگی در جهان امروز، تبادلات بین‌المللی و ورود آرام به چرخه اقتصاد بین‌المللی و ایفای نقش در این پازل اقتصادی است.

مساله اصلی کشور، تورم دورقمی، بیکاری، ناترازی انرژی، کم شدن منابع آبی، فرونشست زمین‌ها و از همه مهم‌تر آلودگی‌های زیست محیطی است. اما راهکار رفع این چالش‌ها در کجاست؟ نباید از نظر دور داشت که ریشه این مشکلات هر کدام در حوزه و جایگاه دیگری است و شاید از منظر بیرونی ارتباطی به هم نداشته باشند. اما با نگاهی موشکافانه می‌توان این موضوع را درک کرد که همه این مشکلات از یک بستر منشا بروز و ظهور یافته است و آن عقب ماندن از پیشرفت‌های علمی، عدم بهره‌گیری از دانش نوین بین‌المللی است.

امروز در همین کشورهای حاشیه خلیج فارس سطح استفاده از انرژی های تجدید نظر چه میزان است؟ آمار و ارقام گویای همه واقعیت‌ها است. در نظر داشته باشیم که در همین کشورهای حاشیه جنوبی خلیج فارس حدود ۲۰ درصد کل ذخایر اثبات شده گاز طبیعی و رقمی در حدود ۳۰ درصد کل اثبات شده نفت جهان موجود است اما این کشورها به سرعت به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر به خصوص انرژی خورشیدی در حرکتند.

امارات متحده عربی و عربستان سعودی پیشگام این عرصه هستند. بر اساس آمارهایی که تاکنون منتشر شده بیش از ۹۰ درصد سرمایه‌گذاری‌های جهانی در حوزه انرژی‌های تجدیدپذیر متعلق به امارات و در مرتبه بعدی عربستان سعودی است.

هم اکنون بزرگترین نیروگاه خورشیدی جهان در منطقه «الشعیبه»(Al Shuaibah)  در استان مکه عربستان در حال احداث است  که انتظار می‌رود تا پایان سال ۲۰۲۵ با ظرفیت تولید برق ۲/۰۶۰ مگاوات در مدار فعالیت قرار گیرد. سعودی‌ها همچنین در نظر دارند که با استفاده از درآمدهای اضافی نفتی ۱۵ گیگاوات به ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیرشان اضافه کنند.

جمهوری اسلامی ایران با موقعیت جغرافیایی خاص و پهنای بلند دشت لوت و کویر ایران بهشت سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی‌های بادی و خورشیدی است. بستر بزرگ دیگر سرمایه‌گذاری در حوزه انرژی پاک، گاز است که آلایندگی بسیار کمتری نسبت به سایر سوخت‌های فسیلی دارد. بهره‌وری در حوزه صنعت گاز نیازمند جذب سرمایه‌گذاری های جهانی است و امروز متاسفانه در استان‌های گازخیز کشور نظیر خوزستان و بوشهر، هدر رفت گاز بسیار پررنگ و معنادار است.

بیان این دست مثال‌ها از این جهت است که نیاز مبرم کشور به تنش‌زدایی بین‌المللی و کسب مزیت نسبی در اقتصاد جهانی گوشزد شود. برهمین اساس اولویت دولت چهاردهم باید معطوف به رفع نظام ظالمانه تحریم‌ها و بازگرداندن سرمایه و تکنولوژی‌های جهانی به صنعت نفت و گاز کشور باشد. راهکار این امر هم اجماع‌سازی داخلی و عبور از اختلاف و چند دستگی در نگاه به عرصه‌های بین المللی است؛ موضوعی که دکتر پزشکیان در مناظرات انتخاباتی به درستی بر آن تاکید داشت که برای توسعه کشور نیازمند توافق داخلی هستیم. بر همین اساس این رسالت بر دوش نخبگان، صاحبان اندیشه و علم قرار دارد که با زمینه‌سازی اجماع داخلی یاریگر دولت در رسیدن به اهداف بلند اقتصادی و تجاری باشند.

✍🏻 کارشناس مسائل سیاسی و بین‌المللی