آلرژی روی چین؛ این بار در افغانستان

سند همکاری ۲۵ساله ایران و چین یکی از مهمترین موضوعاتی است که این روزها فارسی‌زبان‌ها درباره آن حرف می‌زنند اما این فقط ایرانی‌ها نیستند که روی چین تمرکز کرده‌اند بلکه در افغانستان هم چند و چون روابط با پکن اهمیت و حساسیت زیادی را برانگیخته است.

چندی پیش، «فارن پالیسی» با انتشار گزارشی در خصوص خبر بازداشت حلقه جاسوسی چین در افغانستان مدعی شد اولین نتیجه این شکست اطلاعاتی که به کمک سازمان‌های اطلاعاتی هند صورت گرفته؛ احتمالاً لغو برخی از قراردادهای تجاری و امتیازخواهی بیشتر کابل در واگذاری معادنش به پکن خواهد بود. با این حال، برخی دیگر از کارشناسان به جهت دستِ بالای سیاسی و اقتصادی پکن، موفقیت کابل در امتیازگیری بیشتر را ضعیف می‌دانند.

به گزارش ایران مامن، دهم  دسامبر۲۰۲۰ بود که برخی از خبرگزاری‌ها اعلام کردند سازمان‌های اطلاعاتی افغانستان یک حلقه جاسوسی وابسته به چین را شناسایی و بازداشت کرده‌اند. با انتشار این خبر سازمان‌های اطلاعاتی- امنیتی افغانستان مدعی شدند حلقه جاسوسی چین با شبکه حقانی و طالبان همکاری داشته و هدف اصلی آنها شکار مسلمانان اویغور بوده است.

با انتشار این خبر بود که اعلام شد کابل در روابطش با همسایه قدرتمند خود تجدید نظر خواهد کرد. مقامات دولتی افغانستان اعلام کردند این کشور قراردادهای نفت و گاز خود با چین را فسخ کرده و تلاش می‌کند در خصوص قرارداد استخراج معادن خود با پکن که برخی از آنها بیش از یک دهه قدمت دارند تجدید نظر کند.

با گذشت چند ماه از این ادعا اطلاعات بیشتری در این رابطه افشا شده است. برای نمونه مقام‌های اطلاعاتی افغانستان مدعی‌اند این حلقه جاسوسی سابقه فعالیت شش یا هفت ساله داشته است. با اینکه مقام‌های رسمی افغانستان در گذشته با دولت چین برای بازداشت و استرداد اویغورهای مظنون به فعالیت‌های ترویستی همکاری متعددی داشته‌اند، اما جاسوسی سازمان‌یافته و مبارزه مخفیانه برای بازداشت و بازگردانی اویغورها از خاک افغانستان، کابل را به شدت عصبانی کرده است. کابل رفتار چین را غیردوستانه توصیف کرده و وعده پایان دادن به همکاری‌های داوطلبانه را داده است.

به ادعای برخی رسانه‌ها، هند در پوشش خبری این حادثه و سرویس اطلاعات این کشور در شناسایی این حلقه جاسوسی نقش مهمی داشته‌اند که هنوز ابعاد آن مشخص نشده است.

اوایل ماه ژانویه ۲۰۲۱ برخی از مطبوعات مدعی مکالمه تلفنی رئیس‌جمهوری چین با طرف افغانی برای آزادی متهمان شدند. با این حال چین همواره این ادعا را رد کرده است. بر اساس ادعاهای مطروحه در کلیت امر با اینکه پکن تلاش دارد بدون پذیرش رسمی و با دیپلماسی پنهان این ماجرا را ختم کند کابل در تلاش است به امتیازات بیشتر دست یابند. در ضلع سوم نیز کشورهای غربی به همراه هندی‌ها با پوشش خبری این ماجرا از افزایش تنش بین کابل و پکن استقبال می‌کنند.