بازخوانی پرونده «حبیب اسیود» از نگاه رسانه‌های ترکی و غربی

آبان‌ماه پارسال (اکتبر۲۰۲۰) خبر دستگیری «حبیب فرج‌الله چعاب» معروف به «حبیب اسیود» در رسانه‌های ترکیه منتشر شد؛ سرکرده «جنبش مبارزه عربی برای آزادی اهواز» معروف به «الاحوازیه» است که برای اولین بار در سال ۱۹۹۹ اعلام موجودیت کرد.

این گروه تروریستی از پیوند گروهک‌هایی نظیر «حرکه النضال العربی لتحریر الاحواز»، «جبهه العربیه لتحریر الاحواز» و «حزب النهضه العربی لتحریر الاحواز» شکل گرفت و جدایی خوزستان از ایران و بازگرداندن حاکمیت جزایر سه‌گانه خلیج فارس به خوزستان و همچنین «عربی» بودن خلیج فارس را از اهداف اصلی خود برشمرده است.

این گروه جدایی ­طلب، شهرهای خوزستان را به نام اختصاری جدایی ­طلبانه نامگذاری کرده­ است؛ ازجمله شهر آبادن را «عبادان» و خرمشهر را «محمره» و شهر شادگان را «فلیحه» نامیده ­اند.

این گروهک در چند سال گذشته مسئولیت طراحی و انجام چندین حمله تروریستی در استان خوزستان را بر عهده گرفته است؛ بمب‌گذاری در مجموعه‌ای از ساختمان‌های دولتی از جمله ساختمان اداره منابع طبیعی، ساختمان فرمانداری و ساختمان سازمان برنامه و بودجه، بمب‌گذاری در خیابان‌های اهواز و زنجیره بمب‌گذاری‌ها در چاه نفت شماره ۱۷۹ اهواز، از جمله اولین عملیات­ این گروهک در سال ۱۳۸۴ به شمار می­ آیند.

حمله تروریستی به رژه نیروهای مسلح ایران در ۲۲ سپتامبر ۲۰۱۸ (۳۱شهریور۹۷) نیز از آخرین موارد حملات تروریستی این گروه در داخل ایران به شمار می ­آید؛ حادثه­ ای که در ابتدای امر، عضو دفتر رسانه ­ای الاحوازیه مستقر در اتریش مسئولیت حمله را پذیرفت و نام تروریست‌ها را با پیش‌وند شهید در توئیتر خود منتشر کرد؛ بااین­ حال چند ساعت بعد، گروهک‌ الاحوازیه مسئولیت عملیات تروریستی اهواز را رد و داعش با انتشار فیلمی مسئولیت عملیات را بر عهده گرفت.

تصویری از حمله تروریستی اهواز در ۳۱ شهریور ۹۷

در ابتدای پیدایش این گروه تروریستی، «منصور عبدویس» معروف به «منصور سیلاوی» رهبری این گروه را برعهده می‌گیرد و فردی به نام «دانیل برت» عضو حزب کارگر انگلستان نیز با عنوان مسئول «انجمن دوستی عرب‌های ایران و انگلیس» در کنار الاحوازیه قرار می­ گیرد.

پس از مرگ عبدویس، «عدنان سلمان» با سبقت گرفتن از رقبای قدیمی گروه از جمله «جلیل شرهانی»، «موسی شریفی»، «وجدان عفراوی»، «کریم عبدیان»، «ناهی ساعدی»، «یاسین غبیشی» و… رهبری گروه را به عهده گرفت.

در حال حاضر نیز رهبر معنوی و نظامی این گروه «حبیب نبگان» است که در دانمارک سکونت دارد. براساس اسناد ویکی‌لیکس حبیب نبگان و «احمد نیسی» در سال ۱۳۸۴ بعد حملات تروریستی از کشور فرار کرده و در امارات متحده عربی به همراه فردی به نام «فرید» با سفیر آمریکا ملاقات داشته‌اند.

«حبیب أسیود»، «سعید حمیدان» و «ناصر جبر» از دیگر سرکردگان این گروه تروریستی هستند و  «محمود مشاوی» سرکرده گروهک تروریستی موسوم به جبهه العربیه لتحریر الاحواز نیز با این گروه در ارتباط تنگاتنگی است.

شاخه تروریستی این گروهک گردان‌های «محی ­الدین آل ناصر» نام دارد و سایتی به نام «احوازنا. نت» فعالیت‌های آن را پوشش می ­دهد. درحال حاضر بیشتر اعضای این گروه که از دو خانواده نیسی و نبگان هستند در هلند، دانمارک و سوئد ساکن هستند. گفتنی است که «احمد مولا ابوناهض» مشهور به احمد نیسی در نوامبر ۲۰۱۷ در شهر لاهه هلند در حمله مهاجمین ناشناس به قتل رسید.

در اواخر سال ۲۰۲۰ گزارش رسانه­ های ترکیه مبنی بر بازداشت اسیود به دست نیروهای اطلاعاتی ایران در ترکیه بسیار خبر ساز شد و گمانه ­زنی­ های مختلفی در خصوص ابعاد و زوایای عملیات و دستگیری وی مطرح شد.

گفته شد که اسیود در نهم اکتبر ۲۰۲۰ بدون اطلاع دادن به حزب خود از سوئد راهی ترکیه شد تا با یک زن به نام «سابرین» (Sabreen)  ملاقات کند. براساس گزارش روزنامه ایندیپندنت، این زن که گفته می­ شود به نمایندگی از سرویس اطلاعاتی ایران فعالیت می­ کند؛ حبیب چعاب را به داخل یک ون در یک پمپ بنزین واقع در محله «بیلیکدوزو» استانبول سوق داده و در داخل ون چعاب با دارو بیهوش شده و با انتقال به استان وان در شرق ترکیه از طریق مرزهای زمینی به ایران قاچاق شده است و سابرین نیز بعد از این عملیات به ایران بازگشته است.

بر اساس ادعای منابع ترک و غربی، این زن با یک گذرنامه جعلی ایران یک روز قبل از چعاب، به استانبول رسیده بود. «خلف کعبی» رئیس کمیته خارجی جنبش الاحوازیه در مصاحبه ­ای با خبرگزاری «تی­ آر تی ورلد» (TRT World)  گفته است که «ما مانند هر شخص دیگری شنیدیم که حبیب چعاب را در ترکیه فریب داده و به مقامات ایرانی تحویل داده­ اند.» وی همچنین تاکید کرده است که سفر بدون اطلاع حبیب چعاب برخلاف قوانین و مقررات کمیته اجرایی الاحوازیه بود؛ چرا که اعضاء و رهبران بدون اطلاع این کمیته نمی ­توانند به هیچ کشوری مسافرت کنند.

گزارش ­ها حاکی از آن است که این جاسوس زن خود عرب اهوازی بوده و از چند سال پیش برای پیوستن به همسرش که به دنبال پناهندگی سیاسی بوده، وارد لندن شده است. سابرین پس از ورودش به لندن، به راحتی در جامعه اهوازی انگلیس ادغام شده و در مهمانی ­های نامزدی، مراسمات تدفین و میهمانی­ های شام که توسط اعضاء برگزار می­ شد شرکت می­ کرد.

پس از مدتی سابرین تلاش خود را برای اتصال به شبکه اصلی الاحوازیه متمرکز کرد. او به صورت مداوم از جزئیات مربوط به رهبران و اعضای اصلی گروه سوال می ­کرد و قصد خود را برای دیدار با آنها اعلام می­ کرد. سابرین با استفاده از حساب­ های خود در شبکه­ های اجتماعی در تماس با رهبران الاحوازیه، تمایل خود را برای مشارکت در فعالیت ­های گروه و اهداف سیاسی آن ابراز کرد.

در نهایت رهبران این گروه از سابرین برای شرکت در سمینارها دعوت کرده و با او روابط صمیمانه برقرار کردند. با این وجود خلف کعبی تاکید کرده که رهبران این گروه همواره به سابرین مشکوک بودند و در حالی که «وی تلاش داشت تا به هسته اصلی و رهبری سازمان نزدیکتر شود، ما اجازه ندادیم که این اتفاق بیفتد.»  خلف کعبی همچنین تاکید کرده است که این وظیفه ترکیه است که به ما کمک کند تا حبیب چعاب  را بازگردانیم، زیرا وی در خاک ترکیه ربوده شده است. خلف کعبی همچنین خواستار مداخله جامعه جهانی برای جلوگیری از اعدام حبیب چعاب شده تا  دولت ایران را برای آزادی حبیب تحت فشار قرار دهند. کعبی بر این باور است که پارلمان اروپا و دولت سوئد می­توانند نقشی اساسی در این زمینه ایفاء کنند و از دیپلماسی خود برای جلوگیری از اعدام حبیب چعاب استفاده کنند.

برخی از منابع آگاه به تی­آرتی­ورلد نیز گفته­اند با وجود اینکه سابرین از سوی رهبران الاحوازیه طرد شده بود؛ اما حبیب چعاب همچنان با او در تماس بود و اعتقاد بر این بود که با او وارد یک رابطه عاشقانه شده است. اما گزارش­های منتشر شده مبنی بر ازدواج وی با سابرین توسط منابع الاحوازیه  تکذیب شده است. با این حال گفته می­شود که حبیب چعاب در آخرین سفر خود به قصد اهداف تجاری به ترکیه سفر کرده بود.

بر اساس ادعاهای مطروحه چندی پیش اعلام شد که نیروهای امنیتی ترکیه یازده نفر از اعضای یک کارتل مواد مخدر را که گفته می­شود عملیات آدم­ربایی حبیب چعاب را انجام داده است، دستگیر کرده­اند. گفتنی است همه این افراد شهروندان ترکیه هستند که سابقه اقدامات غیرقانونی از جمله استفاده از سلاح را دارند. به گفته یک مقام مطلع، «ناجی شریفی زیندشتی» قاچاقچی مواد مخدر و رئیس این گروه تا حد زیادی در مظان اتهام است و گمان می‌رود که در حال حاضر در ایران باشد. این گروه همچنین از سوی رسانه­های غربی به عنوان عامل قتل «مسعود مولوی وردنجانی» در نوامبر ۲۰۱۹ در محله شیشلی استانبول معرفی شده است.

چندی پیش نیز خبرگزاری آناتولی ترکیه با انتشار فیلمی اعلام نمود «محمدرضا ناصرزاده» از کارمندان کنسولگری ایران در ترکیه به هنگام خروج از این کشور به اتهام دست داشتن در قتل مسعود مولوی بازداشت شده است و هنوز رایزنی­ها برای آزادی این کارمند کنسولگری که گفته می­شود با گذرنامه خدمت در استانبول فعالیت می­کرد، بین دولت ترکیه و ایران ادامه دارد. شنیده­ها حاکی از آن است بازداشت اعضای این کارتل مواد مخدر در ترکیه که گفته می­­شود عاملین سرویس اطلاعاتی ایران در ترکیه نیز محسوب می­شوند، در زمانی اتفاق افتاده است که روابط سیاسی تهران و آنکارا در پی شعرخوانی تجزیه ­طلبانه اردوغان رئیس جمهور ترکیه در مراسم جشن پیروزی ارتش آذربایجان در جنگ قره باغ مقابل ارمنستان، بسیار تنش آمیز شده بود.