دردسرهای سیا در قاره سیاه

دهه ۹۰ میلادی که هم‌زمان بود با فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی و آغاز جهان تک‌قطبی به رهبری ایالات‌متحده، پر است از مداخلات نظامی آمریکا در نقاط مختلف دنیا؛ مداخلاتی که آثار و پیامدهایش هنوز روندهای سیاسی و نظامی کشورهای درگیر این مداخلات کاملاً مشهود است.

اکثریت کشورهای آفریقایی که هر کدام به دلایل مختلف سیاسی، قومیتی و… درگیر بی ثباتی و جنگ‌های داخلی بودند بستر مناسبی برای توسعه نفوذ سیاسی و نظامی ایالات‌متحده را در قاره سیاه فراهم ساختند.

از زمان وقوع حملات ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ و اعلام رسمی دکترین مبارزه با تروریسم از سوی «جورج دبلیو بوش» (۲۰۰۸-۲۰۰۰) ، مبارزه با تروریسم بین المللی و به‌ویژه تروریسم بنیادگرایی اسلامی نظیر القاعده  به یکی از ارکان اصلی سیاست خارجی و امنیتی ایالات‌متحده به ویژه در منطقه غرب آسیا تبدیل شد.

سی آی ای هم به موازات سایر سازمان‌های امنیتی و نظامی آمریکا مبارزه با تروریسم را در صدر  مأموریت‌های خود قرار داده و علاوه بر آن همکاری و اشتراک‌گذاری‌های اطلاعاتی عمیقی بین نهادهای مختلف این کشور از جمله پنتاگون و سی آی ای جهت هدفمند و مؤثر کردن اقدامات ضد تروریستی این دو نهاد شکل گرفت.

به گفته کارشناسان «مرکز فعالیت های ویژه» سی آی ای متولی عملیات پنهان این سازمان درزمینه ضدتروریسم است و نیروی های شبه‌نظامی مستقل خود را در اختیار دارد که در هر نقطه ای از جهان آماده انجام عملیات های ضد تروریسم‌اند.

به‌تازگی و در راستای عملیات‌های ضد تروریسم ایالات‌متحده آمریکا در قاره آفریقا، رسانه های محلی از توسعه و گسترش مقر اصلی سی آی ای  در شمال شرقی کشور نیجر خبر دادند. این ایستگاه اطلاعاتی در سال ۲۰۱۸ و به دلیل افزایش فعالیت گروه های افراط گرای اسلامی در منطقه ساحل آفریقا در سال ۲۰۱۸ در «دریکو» (Dirkou) ، یک آبادی کوچک در ۸۰۰  مایلی شمال شرقی « نیامی» (Niamey)، پایتخت نیجر تأسیس شده است.

منطقه ای که ایستگاه  سی آی ای  در آن واقع شده بسیار کم‌جمعیت و خشک است و یکی از غیرقابل سکونت‌ترین مناطق جهان محسوب می‌شود. در این منطقه عمدتاً قبایل عشایری سکونت دارند.

بااین‌حال، در سال‌های اخیر، مناطق شمال و مرکزی نیجر، شمال مالی، جنوب الجزایر، شمال چاد و جنوب لیبی شاهد رشد نگران‌کننده‌ای از گروه های افراطی بوده که بسیاری از آن‌ها وابسته به القاعده یا داعش هستند.

گزارش‌ها حاکی از آن است تعداد فزاینده‌ای از مردان جوان در این مناطق در حال پیوستن به این گروه های بنیادگرای اسلامی هستند و رهبران آن‌ها عمدتاً از نارضایتی های محلی ناشی از فقر، اختلافات قومی و اثرات چشمگیر تغییرات آب و هوایی در جذب و استخدام قربانیان خود سوءاستفاده می کنند.

روزنامه «نیویورک‌تایمز» که سه سال پیش برای اولین بار از وجود این ایستگاه اطلاعاتی سی آی ای در شمال کشور نیجر خبر داده بود، چندی پیش اعلام کرد هیچ مدرکی مبنی بر استفاده از این پایگاه غیر از نظارت هوایی با استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین مشاهده نکرده است. بااین‌حال، این ایستگاه در حال حاضر  یک باند آسفالته برای فرود هواپیماهای باری و جنگنده دارد که به نظر می‌رسد دو برابر باند فرود اصلی است که در سال ۲۰۱۸ ساخته شده است.

همچنین ساختمان‌های جدیدی در این ایستگاه ساخته شده و یک دایره امنیت فیزیکی ثابتی نیز وجود دارد که نشان دهنده ضرورت اتخاذ تدابیر لازم جهت تامین و  افزایش امنیت ایستگاه است. گفته می شود همه این شواهد و قرائن نشان دهنده این است که واحد عملیات های ویژه سی آی ای در صورت داشتن مجوزهای قانونی لازم از کاخ سفید آماده انجام هرگونه حمله مسلحانه از طریق هواپیماهای بدون سرنشین در منطقه می‌باشد.

گزارش‌ها حاکی از آن است با وجود تمامی اقدامات و سیاست‌های هماهنگ دولت آمریکا در کنترل و مهار تروریسم بین المللی، چندی پیش یک مقام ارشد سابق اطلاعاتی دولت فدرال مدعی شده بود که پنتاگون در اقدامی شگفت‌آور به سی آی ای اطلاع داده است که در حال پایان دادن به اکثر حمایت‌های نظامی است که از مأموریت‌های ضد تروریسم این آژانس جاسوسی به عمل می‌آورد.

«کریستوفر میلر» سرپرست وزارت دفاع، طی نامه ای به «جینا هاسپل»  رئیس وقت سی آی ای، این آژانس جاسوسی را از تصمیم جنجالی سازمان متبوع خود  باخبر کرده است. مقام ارشد سابق اطلاعاتی، این اقدام پنتاگون را تعجب آور و بی سابقه توصیف کرد.

در حال حاضر هنوز مشخص نیست که این تصمیم پنتاگون چه تأثیری بر مأموریت های ضد تروریسم سی آی ای در نقاط مختلف جهان خواهد گذاشت؛ چرا که مأموریت‌های این آژانس جاسوسی اغلب برای پشتیبانی لجستیکی و پرسنلی به ارتش ایالات‌متحده متکی هستند و این پشتیبانی بدین معنا است که در نهایت این  پرسنل نظامی ارتش آمریکا هستند که امکانات و جزئیات لازم را برای پشتیبانی از عملیات ضد تروریسم سی آی ای را حمایت می کنند.

هم‌زمان با انتشار این خبر سایت «دیفنس وان» نیز با انتشار گزارشی مدعی شده بود که پنتاگون در نظر دارد ضمن بررسی عملیات پشتیبانی خود از سی آی ای، این آژانس را از مأموریت‌های ضد تروریسم به سمت مأموریت های مربوط به رقابت با روسیه و چین منحرف کند.

بر اساس اظهارات مقامات مختلف پنتاگون، انصراف احتمالی حمایت از مأموریت های ضد تروریستی سی آی ای در راستای استراتژی دفاع ملی است که تمرکز ارتش آمریکا را از جنگ های منطقه ای در خاورمیانه به سمت رقبای هم رده خود مانند روسیه و چین سوق می دهد.

در کنار کشور آمریکا، برخی از کشورهای اروپایی نیز مأموریت‌های ضد تروریسم در مناطق مختلف قاره آفریقا را دنبال می کنند.  فرانسه به عنوان قدرت استعماری سنتی منطقه، از سال ۲۰۱۴  یک مبارزه ضد شورش را با تشکیل یک نیروی ۵۰۰۰ نفره نظامی مستقر در «انجامنا» N’Djamena ، پایتخت چاد ، رهبری کرده است. اما این تلاش موفقیت‌های کمی به دست آورده است و فرماندهان این یگان مجبور شده اند به اهداف درجه دوم خود اکتفاء کنند. درواقع مقامات ارتش فرانسه به جای هدف اصلی خود در خنثی کردن شورش گروه‌های اسلام گرای رادیکال، امیدوارند که آن‌ها را در صحرا مهار کنند و اجازه ندهند در مناطق شهری منطقه گسترش یابند.