با کودکان خیابان چه کنیم؟

برای بسیاری از ما اتفاق افتاده است که در مواجهه با یک کودکان کار و خیابان دست و پایمان را گم کنیم. بعضی در مترو روی پایت می‌افتند تا کفشت را واکس بزنند. دختر بچه‌ای ۱۰، ۱۲ ساله ممکن است دستت را بگیرد و اصرار کند از او آدامس بخری. پشت چراغ قرمز حتما با کودکی که می‌خواهد شیشه ماشینت را تمیز کند برخورد کرده‌ای یا اسفند دود کن ها…

شنیده‌ایم که نباید به آن‌ها پول بدهیم. پس بعضی خوراکی‌های کوچک تهیه می‌کنیم و در کیف یا داشبورد ماشین می‌گذاریم. با این حال عجیب نیست وقتی به جای پول به آن‌ها خوراکی می‌دهی لگدی هم نصیب ماشینت کنند یا حرفی هم بشنوی.

نکته دیگر اینکه همه کودکان کار و خیابان بسته به مافیا نیستند. بعضی به خاطر نیاز خانواده و ناتوانی والدین از خانه بیرون می‌آیند تا با جوراب فروشی و فال فروشی و … نانی به خانه ببرند.

در این باره «سیدحسن موسوی چلک» رئیس انجمن مددکاران اجتماعی ایران گفت‌وگویی با نوروز داشته و اظهار داشته با اینکه بعضی از کودکان خیابان بچه های مستقلی هستند که با شبکه ای ارتباط ندارند اما پرداخت مستقیم به آن‌ها باعث می شود در خیابان بمانند.

انواع و اقسام کودکان خیابان

به گفته رئیس انجمن مددکاران اجتماعی، در مورد کودکان کار دسته‌بندی‌های مختلفی وجود دارد. بعضی از این کودکان صرفا برای تامین معاش خانواده به طور مستقیم یا در کنار سایر اعضای خانواده فعالیت می‌کنند که جمعیت قابل توجهی را هم شامل می‌شوند. عده‌ای هم اگرچه ممکن است توسط افراد دیگری مدیریت شوند و به نوعی توسط دیگران جذب شوند یا کودکان مستقلی هستند که از خانه بیرون زده‌اند و یا ممکن است با آگاهی خانواده برای گروه‌هایی کار کنند؛ یعنی کودکانی نیستند که با خانواده‌هایشان در ارتباط نباشند.

آنها به طور مستمر یا غیر مستمر با خانواده در ارتباط هستند. این گروه‌ها ممکن است این کودکان را به اشکال مختلف به خود وابسته کنند. مثل دادن اسکان، غذا یا پوشاک و یا گاهی ممکن است آنها را به مصرف انواع مختلف مواد مخدر وابسته کنند و با توجه به اینکه این کودکان کسانی را هم ندارند و نیازمند دریافت مواد هستند، در این راه با افرادی در قالب مافیا یا باند همکاری کنند، آن طور که اعضای این گروه‌ها از کودکان انتظار دارند. بنابراین با دسته بندی‌های مختلفی در جامعه داریم.

به بچه های خیابان پول بدهیم یا نه؟

موسوی چلک می گوید: من به شخصه کمک مستقیم را تایید نمی‌کنم. زیرا این امر عاملی برای تشویق این گروه‌ها و باندها برای سوءاستفاده بیشتر از این کودکان می‌شود. بهترین کار این است که کمک‌ها از طریق سازمان‌های مرتبط و یا برخی سازمان‌های غیر دولتی که شناخته شده هستند، مجوز دارند و در این زمینه فعال هستند، صورت بگیرد. این سازمان‌ها هم با شناسایی کودکان، متناسب با نیازها و ویژگی‌هایشان، برنامه‌ریزی‌های لازم را برای خدمات رسانی بدان‌ها انجام می‌دهند.

پرداخت مستقیم به کودکان می‌تواند عاملی برای ماندگاری بیشتر این افراد در خیابان شود. همچنین این امکان که عوارض و پیامدهای بیشتری را متحمل شوند، افزایش پیدا کند. بنابراین سازمان های مربوطه و ان جی اوها می‌توانند بهترین محل برای کمک به این افراد باشند. پرداخت‌های مستقیم رغبت مدیران باندها را برای استفاده بیشتر از این کودکان افزایش خواهند داد.