زنانی که در عاشورا به میدان آمدند

عاشورا نقش به سزایی در حیات و رشد و گسترش اسلام داشته و از این رو برای مسلمانان روز و واقعه مهمی است اما نقش زنان در وقایع کربلا نقشی پر رنگ است. مهمترین رسالتی که بر عهده زنان خصوصا بر عهده حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) و اهل بیت امام حسین (علیه‌السّلام) گذاشته شده بود، این بود که حوادث کربلا را برای دیگران بازگو کنند، پیام آن حضرت را به همگان برسانند و تلاش کنند که حادثه کربلا برای همیشه زنده بماند. وظیفه جهادگری و مبارزه با دشمن هر چند از دوش زنان برداشته شده بود، حضرت زینب (سلام‌الله‌علیها) در این حادثه وظیفه پرستاری از امام سجاد (علیه‌السّلام) را نیز بر عهده داشت. علاوه براین سرپرستی کاروان اسرای کربلا نیز با ایشان بود.

به گزارش ایران مامن، طبق بیان شهید مطهری «تاریخ کربلا یک تاریخ و حادثه مذکر- مونث است. حادثه‌ای که مرد و زن هر دو در آن نقش دارند؛ ولی مرد در مدار خودش و زن در مدار خودش.»

پیرامون زنان در حادثه کربلا در دو محور سخن می‌توان گفت: یکی آنکه آنان چند نفر و چه کسانی بودند و دیگر آنکه چه نقشی داشتند. زنانی که در کربلا حضور داشتند، برخی از فرزندان حضرت علی (ع) بودند و برخی دیگر جز آنان، چه از بنی هاشم یا دیگران، حضرت زینب ، ام کلثوم، فاطمه، صفیه، حضرت رقیه و ام هانی از فرزندان حضرت علی (ع) بودند، فاطمه و سکینه، دختران سیدالشهدا (ع) بودند، رباب، عاتکه، مادر محسن بن حسن، دختر مسلم بن عقیل، فضه نوبیه، کنیز خاص امام حسین (ع) و مادر وهب‌بن عبدالله (ام وهب) نیز از زنان حاضر در کربلا بودند.

پنج نفر زن از خیام حسینی به طرف دشمن بیرون آمدند که عبارتند از: کنیز مسلم بن عوسجه، ام وهب زن عبدالله کلبی، مادر عبدالله کلبی، مادر عمر بن جناده، زینب کبری (ع). زنی که در عاشورا شهید شد، مادر وهب بود، بانوی نمیریه قاسطیه، زن عبدالله بن عمیر کلبی که بر بالین شوهر آمد و از خدا آرزوی شهادت کرد و همان جا با عمود غلام شمر که بر سرش فرود آورد، به شهادت رسید.

در عاشورا دو زن از فرط عصبیت و احساس به حمایت از امام برخاستند و جنگیدند: یکی مادر عبدالله بن عمر که پس از شهادت فرزند، با عمود خیمه به طرف دشمن روی کرد و امام او را برگرداند. دیگری مادر عمرو بن جناده که پس از شهادت پسرش، سر او را گرفت و سپس شمشیری گرفت و با رجزخوانی به میدان رفت، که امام حسین (ع) او را به خیمه‌ها برگرداند. دلهم دختر عمر (همسر زهیر بن قین) نیز در راه کربلا به اتفاق شوهرش به کاروان حسینی پیوست. زهیر بیشتر تحت تاثیر سخنان همسرش حسینی شد و به امام پیوست.  زنی از قبیله بکربن وائل نیز حضور داشت، که ابتدا با شوهرش در سپاه ابن سعد بود، ولی هنگام حمله سپاهیان کوفه به خیمه‌های اهل بیت، شمشیری برداشت و رو به خیمه‌ها آمد و آل بکربن وائل را به یاری طلبید.

زینب کبری و ام کلثوم، دختران امیرالمومنین علی(ع) همچنین فاطمه دختر امام حسین (ع) نیز جزو اسیران بودند و در کوفه و شهرهای دیگر سخنرانی‌های افشاگرانه داشتند. مجموعه این بانوان، همراه کودکان خردسال، کاروان اسرای اهل بیت را تشکیل می‌داند که پس از شهادت امام و حمله سپاه کوفه به خیمه‌ها، ابتدا در صحرا متفرق شدند، سپس به صورت گروهی و اسیر به کوفه و از آنجا به شام فرستاده شدند.

خانواده معظم امام حسین علیه‌السلام از کوچک‌ترین فرد تا بزرگ‌ترین آن‌ها عارف به حقیقت بودند و آگاه بودند که رمز این هجرت و جهاد چیست. نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که همه خانواده‌هایی که امام حسین علیه‌السلام را یاری کردند، اعم از زن و مرد و کودک و مسن، همگی با اختیار خودشان در صحنه حاضر شدند و هیچ اجباری برای این کار نداشتند. در واقع خداوند همه را آزاد گذاشت تا به اختیار خودشان جهاد کنند یا صحنه را ترک کنند.

بنابراین تمام خانواده‌هایی که تا آخرین لحظه در این جنگ حضور داشتند، همه به اختیار خود از حق دفاع کردند نه اینکه کسی آن‌ها را مجبور به این کار کرده باشد. به همین دلیل است که قیام امام حسین علیه‌السلام با آن عظمت محقق شد و رسالت خانواده‌ها و بازماندگان این جهاد هم هر چند با سختی‌های فراوان، اما سرانجام گرفت.