دلیل اصلی تعطیلی‌ و خاموشی‌های سریالی

در روزهای پایانی پاییز که دمای شبانه بسیاری از شهرها به زیر صفر می‌رسد، کمبود منابع انرژی باعث شده دولت دست به تعطیلی اداره‌ها و مدارس بزند و با احتساب تعطیلی روز سه‌شنبه ۲۷ آذرماه، بسیاری از شهرها وارد سومین روز تعطیلی می‌شوند.

در حالی که هفته گذشته هم برخی استان‌ها به خصوص مدارس به خاطر آلودگی هوا به تعطیلی کشیده شد، هیات دولت مصوب کرد به‌ دلیل برودت و آلودگی هوا و با هدف مدیریت بهینه مصرف انرژی، ساعت کاری ادارات تا پایان بهمن ماه محدود به ۸ تا ۱۴ خواهد بود.

این تعطیلی‌ها و بازگشت خاموشی‌ها به این معنا است که صادرکننده برق منطقه و دارنده بزرگترین منابع گازی جهان با مشکل تامین برق و گاز مواجه است.

«تسنیم» در این باره گزارش داده دلایل واقعی تعطیلی‌ها و قطع برق‌های اخیر حاکی از افزایش ناترازی گاز به ۳۵۰ میلیون مترمکعب در روز، کسری ۵۰ میلیون مترمکعبی سوخت نیروگاه ‌ها و خروج از مدار ۱۷ نیروگاه به دلیل نبود سوخت است.

مرتبط:

مملکت ناترازی‌های رنگارنگ

نفس‌تنگی روزهای بی‌برقی

لامپ نیم‌سوز برای روشنایی باغ بی‌برقی

در حالی که دولت به خاطر این وضعیت با انتقادهای زیادی مواجه شده، برخی عدم ذخیره منابع انرژی در دولت سیزدهم را دلیل این شرایط عنوان می‌کنند. به نوشته «هم‌میهن» در تابستان و زمانی که هنوز مسئولان دولت سیزدهم بر سر کار بودند، گاز نیروگاه‌ها تامین نشد و آنها به ناچار از ذخایر سوخت مایع خود که برای زمستان باید نگه داشته می‌شد، استفاده کردند. در این راستا چند روز پیش  مدیرعامل توانیر اعلام کرد که گازوئیل تحویلی به نیروگاه‌ها ۳۰ درصد کاهش یافته و۶۰ درصد مخازن سوخت نیروگاه‌ها خالی است.

براساس گزارش سایت «میز نفت» میزان ذخیره‌سازی گازوئیل نیروگاهی در تیرماه سال گذشته، حدود ۹/۲ میلیارد لیتر بوده که این عدد برای امسال به ۳/۱ میلیارد لیتر رسیده است. میزان نفت کوره نیروگاهی نیز از عدد ۷/۱ میلیارد لیتر در تیرماه ۱۴۰۲ به ۱/۱ میلیارد لیتر در تیر ۱۴۰۳ رسید.

در مورد برق نیز غیر از تامین گازوئیل، مساله راندمان نیروگاه‌ها مطرح است. به گفته «عباس خالدنژاد» دبیرسندیکای شرکت‌های تولید‌کننده‌ برق، نیروگاه‌های ایران راندمان‌های مختلفی دارند اما متوسط آن حدود ۴۰ درصد است. یک سری از نیروگاه‌ها نیز ۵۰ درصد و یکسری از نیروگاه‌های قدیمی زیر ۳۰ درصد است.

«هاشم اورعی» استاد برق دانشگاه شریف هم به «انتخاب» گفته است: میزان ناترازی سال گذشته ۱۸ هزار مگاوات بود. اگر بتوانیم به اندازه‌ افزایش تقاضا، ظرفیت تولید را بالا ببریم باید همینقدر باقی بماند. از مهر ۱۴۰۲ تا مهر ۱۴۰۳، میزان افزایش تقاضا ۷ هزار مگاوات بوده است. در همین دوره، ظرفیت تولید ۲۲۳۵ مگاوات بوده است. پیش‌بینی این است که ما به هیچ وجه توانایی افزایش تولید را نخواهیم داشت. پیش‌بینی‌ها حدود ۲۴ هزار مگاوات ناترازی در سال آینده است که یک سوم مصرف کل کشور است. مگر امدادغیبی رخ دهد که مشکل برق حل شود.

در این شرایط مشخص است که عدم‌سرمایه‌گذاری روی پروژه‌های استخراج گاز به خصوص در میدان‌های مشترکی که از سوی همسایگان مکیده می‌شود دلیل اصلی وضعیت کنونی است که با فرسودگی شبکه انتقال و نبود مدیریت مصرف همراه شده و کشور را به تعطیلی کشانده است.

در زمینه تولید برق نیز باید گفت راه‌اندازی یک نیروگاه با ظرفیت ۵۰۰ مگاوات، به حدود ۴۰۰ میلیون یورو سرمایه‌ نیاز دارد؛ برای افزایش ظرفیت ۵۰۰۰ مگاوات برق در سال، به حدود ۴ میلیارد یورو نیاز داریم. به گزارش «ایرنا» کارشناسان هشدار می‌دهند با توجه به افزایش حدود ۱۰ درصدی مصرف برق در هر سال، تا سال ۱۴۱۴ میزان ناترازی برق به چیزی حدود ۳۷ هزار مگاوات می‌رسد که این خود یک سوم مصرف برق کشور است.

حال در شرایطی که نیاز حیاتی کشور تامین سرمایه برای توسعه زیرساخت‌ها به میزان مورد نیاز است، پافشاری طرفداران دوری از مذاکره و گریز از رفع تحریم و جنگ‌طلبان داخلی که برای هجوم به سوریه و تل آویو و حیفا تجمع برگزار می‌کنند تامل‌برانگیز به نظر می‌رسد.