بیانیه علمی کمیته مطالعات زنان انجمن علوم سیاسی ایران

با اعلام نتایج انتخابات‌های چهارگانه ۲۸ خرداد ۱۴۰۰، دوباره کشور به یک ثبات سیاسی رسید و تا دو سال دیگر رویدادی از جنس انتخابات در کشور نخواهیم داشت. در نتیجه، تصویر و ترکیب نسبی نهادهای کلان قدرت از منظر جنسیت تا دو سال آینده مشخص شده است. این ترکیب لزوم یک مقایسه تطبیقی را ضرورت می‌بخشد، زیرا به زودی رتبه‌های مختلف ایران در عرصه بین‌المللی در شاخص‌های مختلف از منظر حضور زنان در پارلمان، در عرصه سیاسی و در نهایت شکاف جنسیتی تغییر خواهد کرد.

در مجلس دهم شورای اسلامی ۱۷ زن حضور داشتند که ۵.۹ درصد از پارلمان را تشکیل می‌داند. تعداد نمایندگان زن که از حوزه انتخابیه تهران به این مجلس راه یافته بودند، ۷ نفر بود. در پنجمین دوره شوراهای اسلامی شهر، در مجموع، از ۴۰۵ کرسی شوراهای شهر در مراکز استان‌ها، ۴۱ کرسی سهم زنان شد. در مقایسه با سایر کشورهای جهان، در نهایت، در سال ۲۰۱۸ ، ایران از نظر توانمندی سیاسی با کسب ۰.۰۴۶ امتیاز در رتبه ۱۴۱ و از منظر شکاف جنسیتی با ۲ رتبه افزایش (حرکت به سمت شکاف جنسیتی بیشتر) در رتبه ۱۴۲ قرار گرفت. در سال ۲۰۱۸، ایران از منظر حضور زنان در عرصه پارلمان در میان ۱۹۳ کشور در رتبه ۱۴۱ قرار گرفت.

متأسفانه، در انتخابات سال ۱۴۰۰ با عملکرد نامناسب احزاب سیاسی تعداد زنان در عرصه‌های مختلف سیاسی کاهش یافت. در حالی که سایر کشورهای جهان برای ورود زنان به عرصه سیاست، قدرت و تصمیم‌گیری‌های کلان و بهره‌برداری از دیدگاه‌ها، رویکردها، علایق و جهان‌بینی زنانه به منظور کاهش معضلات، مشکلات و مسایل تسهیلاتی را فراهم کرده‌اند و یا در حال پیش‌بینی راهکارها هستند، احزاب سیاسی ایران، اما، با رویکرد قدرت‌طلبی مردسالارانه موانع جدی برای ورود زنان به این عرصه فراهم کردند که نتایج آن را می‌توان در تصویر مجلس یازدهم شورای اسلامی و شوراهای اسلامی شهر بویژه شورای اسلامی شهر تهران مشاهده کرد.

در یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی ۱۶ زن (کاهش تعداد) در میان ۲۹۰ نفر نماینده حضور دارند که ۵.۵ درصد از پارلمان را تشکیل می‌دهند. تعداد نمایندگان زن از حوزه انتخابیه تهران به ۴ زن کاهش یافته است. در نهایت، در سال ۲۰۲۱، رتبه ایران در زمینه حضور زنان در عرصه پارلمان به ۱۴۸ تنزل یافت.

در سال ۲۰۲۱ و پیش از برگزاری انتخابات شوراهای اسلامی شهر، رتبه ایران با ۲ رتبه کاهش در ردیف ۱۵۰ جهان و ۱۶ منطقه منا (خاورمیانه و شمال آفریقا) قرار گرفت. رتبه ایران از نظر توانمندی زنان در عرصه سیاست با کسب ۰.۰۳۶ امتیاز از ۱۰۹ در سال ۱۳۸۵ و ۱۴۲ در سال ۲۰۱۸ به ۱۵۱ در سال ۱۴۰۰ تنزل داشته است و در نهایت، از منظر شکاف جنسیتی نیز با ۲ رتبه کاهش در مرتبه ۱۵۰ جهان قرار گرفته است.

اکنون فهرست‌های افراد راه یافته به شوراهای اسلامی شهر مراکز استان‌ها نشان می‌دهد، از مجموع ۴۰۵ کرسی شوراهای شهر در مراکز استان‌ها، فقط ۳۵ کرسی نصیب زنان شده است و در شورای شهر تهران نیز از ۲۱ کرسی فقط ۴ کرسی سهم زنان شد. به این ترتیب، در آینده نزدیک باید شاهد افزایش شکاف جنسیتی در ایران بود.

از این رو، کمیته مطالعات زنان انجمن علوم سیاسی ایران وظیفه خود می‌داند تا ضمن هشدار علمی به مقامات و رأس هرم قدرت مبنی بر افت رتبه ایران از منظر حضور زنان در عرصه‌های مختلف پارلمان و سیاست و در نتیجه افزایش شکاف جنسیتی، به ریاست جمهوری منتخب پیشنهاد دهد با بهره‌گیری از وجود، حضور و افکار و دیدگاه‌های بانوان شایسته ایران در جایگاه‌های انتصابی مانند معاونت ریاست جمهوری، وزارت، استانداری، فرمانداری و سایر مدیریت‌های کلان به بهبود وضعیت حضور زنان در عرصه سیاست و بهبود رتبه ایران در عرصه بین‌المللی کمک کنند.

من الله التوفیق

سیمین حاجی‌پور ساردویی

دبیر کمیته مطالعات زنان انجمن علوم سیاسی ایران