دلار دردسرساز جهانگیری؛ در میدان مین اقتصاد به دولت اعتماد کنیم؟

اولین بودجه دولت سیزدهم سرانجام بعد از کش‌وقوس‌های متعدد به خصوص در زمینه سرنوشت دلار ۴۲۰۰ تومانی روز یکشنبه نوزدهم دی‌ماه از خان اول یعنی تصویب کلیات عبور کرد.

سیدابراهیم رئیسی که دیروز برای دفاع از لایحه بودجه در بهارستان حاضر شده بود درباره ارز ترجیحی اظهار داشت: اگر دولت می‌خواست به قانون عمل کند، باید ارز ترجیحی را بدون جبران حذف می‌کرد اما خط قرمز ما سفره و معیشت مردم بوده و هست. ما نمی‌توانستیم به اقتصاد کشور و بازار و زندگی مردم شوک وارد کنیم

رئیسی همچنین از طرح موضوع نزد رهبری صحبت کرد و گفت: خدمت مقام معظم رهبری که موضوع مطرح شد، ایشان فرمودند نظر مجلس در این ارتباط اخذ شود. بعد از فرمایشات ایشان موضوع را در دولت به‌عنوان لایحه دوفوریتی مطرح کردیم.

رئیس‌جمهور در گلایه از مجلس بیان داشت: مجلس محترم فوریت لایحه را رد کردند و مقرر شد لایحه به‌صورت عادی بررسی شود. مجلس اعلام نکرد که ارز ترجیحی را چه کنیم و چگونه جبران کنیم.

البته این گلایه از سوی رئیس مجلس بی‌پاسخ نماند و محمدباقر قالیباف گفت: دولت توقع داشت ظرف ۴۸ ساعت مجلس درباره آن تصمیم بگیرد؛ اما طبیعتا مجلس هرگز برای یک امر به این مهمی تصمیم فی‌البداهه، عجولانه و ۴۸‌ساعته نخواهد گرفت. این موضوع همچنان در کمیسیون در‌حال بررسی است و اگر واقعا این بحث بود، خوب بود دولت محترم اصلاحیه بودجه می‌داد که در حقیقت این اصلاحیه نیامد.

قالیباف در حالی از بررسی لایحه ارز ترجیحی در کمیسیون تلفین سخن می‌گوید که طیفی از حامیان و منتقدان دولت صلاحیت این کمیسیون را زیر سوال می‌برند از جمله روزنامه «آفتاب یزد» که زیر تیتر «مجلس بدون اقتصاددان!» نوشته است از ترکیب ۴۵نفره کمیسیون تلفیق فقط سه نفر اقتصاد خوانده‌اند. آیا نباید برای فرجام بودجه نگران بود؟

با وجود اینکه رئیسی اظهار داشته نمی‌خواهیم به معیشت مردم شوک وارد کنیم و طی ماه‌های آتی خبری از حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی نیست اما اظهارنظرها در این باره تا تعیین تکلیف آن ادامه دارد.

رئیس سازمان برنامه و بودجه در این باره گفته است: باید در کمیسیون تلفیق بنشینیم و واقعیت را بپذیریم که ما چقدر پول داریم و با آن چه میزان می‌توان ارز ترجیحی تخصیص داد و چه میزان می‌توان به خزانه پول واریز کرد. دغدغه‌های نمایندگان زمانی درست است که ما ارزپاشی داشته باشیم؛ اما واقعیت این است که ما در تحریم هستیم. چطور می‌توان هزینه ۳۰ میلیارد دلاری برای کشور تراشید د‌رحالی‌که درآمد ما تنها ۱۶ میلیارد دلار است؟

آنچه از بودجه ۱۴۰۱ برمی‌آید افزایش مالیات‌ها به عنوان جایگزین دلار ۴۲۰۰ تومانی است. به گفته مهرداد گودرزوند‌چگینی نماینده رودبار حذف ارز چهار‌هزارو ۲۰۰ تومانی باید با لحاظ جایگزین آن باشد. دولت در این خصوص می‌گوید پرداخت‌های نقدی را جایگزین قرار می‌دهیم که این خود آثار خوبی بر جامعه ما ندارد. دولت در دو ماه گذشته هیچ مدلی برای پرداخت نداشته است. از سوی دیگر شرایط مالیات در این لایحه از مردم پول‌گرفتن و جیب مردم را خالی‌کردن است.

به گزارش ایران مامن، علاوه بر مجلسی‌ها، کارشناسان و فعالان اقتصادی نیز به طور ویژه نظراتشان را در این باره بیان می‌دارند.

در این ارتباط مدیرعامل صنایع شیر ایران مدعی است با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی قیمت شیرخام بشدت افزایش می‌یابد؛ همچنان که تولیدکنندگان مرغ از افزایش قیمت این کالا تا کیلویی ۵۰ هزار تومان سخن می‌گویند. جالب اینکه امیرآبادی فراهانی نماینده قم در صداوسیما اظهار داشته پیش‌بینی دولت این است که با حذف ارز ترجیحی سال ۱۴۰۱ مرغ ۶۰ هزار تومان می‌شود اما ما در مجلس پیش‌بینی قیمت هشتاد هزار تومانی را داریم.

«بهاالدین حسینی‌هاشمی» مدیر‌عامل اسبق بانک صادرات به روزنامه «شرق» گفته است: من موافق این طرح و حذف ارز ترجیحی هستم، اما امروز برای این اقدام دیرهنگام است و آثار مخرب اقتصادی بر معیشت مردم دارد. این کار را باید زمانی انجام می‌دادیم که فاصله ارز دولتی و رقابتی در حداقل خود بود. با فاصله قیمتی که امروز وجود دارد و کالاهای اساسی با این ارز دولتی وارد می‌شود، موجی از گرانی و تورم و نیز اختلال اقتصادی ایجاد خواهد شد. نه‌تنها در مورد کالاهای اساسی و دارو، بلکه به بسیاری از حوزه‌ها شوک تورمی وارد می‌کند.

وی درباره اقدامات جبرانی دولت هم اظهار داشت: پیشنهاد من به دولت این است که ابتدا راهکارهای جبرانی خود را دقیقا برآورد کند و به اجرا نیز بگذارد و بعد از آن اقدام به حذف ارز ترجیحی کند. الان دولت چه کار می‌خواهد بکند؟ دارو را چه کار می‌خواهد بکند؟ نهاده‌های دامی را؟ برای مطبوعات، دانشگاه‌ها، مراکز علمی چه راهی دارد؟ همیشه رشد نقدینگی ما ۲۰ درصد بوده و در این دولت رسیده به ۳۰ درصد و ۴۰ درصد؛ اینها نشانه استقراض دولت و بی‌انضباطی بودجه است.

در این میان، هواداران دولت از لزوم اعتماد و پیام‌ها و پیامدهای سیاسی نقد تصمیمات اقتصادی آن سخن می‌گویند. «مالک شریعتی» نماینده تهران گفته است: بودجه ۱۴۰۱ نخستین بودجه دولت سیزدهم است و می‌طلبد به آن اعتماد کنیم. در اینکه در ارز ۴۲۰۰ تومانی رانت وجود دارد هیچ شکی نیست.

در پاسخ به اظهارات علی خضریان سخنگوی کمیسیون اصل ۹۰ که گفته حذف یکباره ارز ۴۲۰۰ تومانی صحیح نیست، باید برای آن برنامه داشته باشیم، محمدحسین حسین زاده بحرینی عضو کمیسیون اقتصادی مدعی است: بانک مرکزی نرم افزار و سخت افزار حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی را آماده کرده است و طبق آن می‌توانیم هم ارز ترجیحی را حذف کنیم و هم آرامش را به مردم هدیه بدهیم.