علل هفتگانه‌ی زن‌کُشی در ایران

صاحب‌نظران و خردمندان به لحاظ نظری، علل هفتگانه‌ی زن‌کُشی و خشونت خانگی در ایران را بررسی کرده اند که پایین تر به طور خلاصه به آن ها اشاره می شود:

علت نخست، موضع فکری و فرهنگی است. این فکر یا تصور یا توهم مَرد که او زن را در عالَم فکر و در جهان خلقت در حد خود نمی داند و خود را در موضع برتر در نظام آفرینش می بیند که زن به تبَع و طفیلی او به وجود آمده است. این علت، بیشتر به بسترهای ناسالم فرهنگی و تربیتی در جامعه مربوط می شود.

علت دوم، موضع متعصبانه‌ی مذهبی است. مرد فقط مذهب خود را حق می داند و بقیه ی مذاهب را باطل. او تمام حق و حقیقت را نزد مذهب خویش تصور می کند و مطابق تفسیری که از آموزه های این مذهب در باب زن و ضعیفه دارد، به خود حق می دهد هر گونه خواست با زن که «جنس دوم» قلمداد کرده، رفتار کند.

علت سوم، موضع متصلبانه‌ی جنسیتی است. او می گوید: من مَرد هستم و طرف مقابل، زن. مرد با این همه کمال و توانایی، باید بر زن در عرصه ی افکار، گفتار و کردار مسلط باشد.

این علت هم‌پیوند با موضع سِنّی، جسمی و نسلی است. مرد می گوید: من بزرگ ترم و با این سن و قدرت و تجربه، بر زن سیطره دارم و اوست که باید به من متکی باشد، از من یاد بگیرد و به امر و نهی ام گوش کند. هم چنین ممکن است تصور کند در اصل، نسلِ مرد، مهم تر و نسل زن عقب مانده تر است و این نسل چه حرفی دارد تا منِ مرد بشنوم؟

علت چهارم، موضع بالای علمی است. مرد می گوید: من در مقام معلم، مرشد و استاد، که دریای فهم و معارف ام! یک زن  عوام چه دارد که به من بگوید؟

علت پنجم، موضع قدرت سیاسی است و مرد ممکن است خاستگاه قدرت خویش را، زور یا توجیه های آسمانی بداند و در این صورت به خود حق می دهد با ضعیف‌تر از خود به لحاظ جسمانی (زن) با خشونت رفتار کند.

علت ششم، موضع طبقاتی است. مرد اگر از طبقه ی اجتماعی بالا و در اوج ثروت باشد با یک زن از طبقه ی میانی یا طبقه ی فرودست و پایین که ضعیف تر از خود می پندارد، برخورد ناعادلانه و جنایت‌آمیز می کند.

علت هفتم، موضع قومی و نژادی است. مرد اگر قوم و نژاد خود را برتر به حساب آورد می گوید: چرا باید با زنی که از قوم و نژاد فروتر از من است، به شکل مساوی رفتار کنم و سخنانش را بشنوم؟ از این رو ممکن است حق همسرش را رعایت نکرده و به هتاکی، کتک، تخریب و حتا قتل او دست بزند.

زن کشی به جز علل کلی و نظری، می تواند علل جزیی، عینی و ملموس هم داشته باشد که به ساختارها از جمله ساختارهای قانونی مانند قانون مجازات اسلامی، ضعف یا نارسایی قانون، ساختارهای آموزشی مانند آموزش و پرورش و مدرسه، ساختارهای فرهنگی و اقتصادی مانند خانواده و تربیت و معیشت و … برگردد.

۲۷ بهمن ۱۴۰۰