چرا حق نداریم خودکشی کنیم؟

۱- باید اعتراف کنم در نوجوانی وقتی برای اولین بار «زهره فکور صبور» را در تلویزیون دیدم به زیبایی بی حد او رشک بردم. به نظرم زنی بی‌نقص و جذاب می‌آمد که لابد استحقاق خوشبختی بیشتری را نسبت به سایر زنان دارد و حالا او خودکشی کرده است در حالی‌که آخرین آرزویش زیستن در ابعاد زنی معمولی بود؛ یادآور اینکه موفقیت بیشتر، خوشبختی بیشتر نمی‌آورد و «معمولی بودن» عنصری شگفت‌انگیز و به غایت کافی است. اما سوال این است که آیا خودکشی او و امثال او یک انتخاب شخصی‌ست؟

۲- خودکشی یک نفر همیشه بیشتر از یک نفر را می‌کشد و حتی می‌تواند به «خوشه‌های خودکشی» بیانجامد؛ چیزی که به آن «اثر ورتر» گفته می‌شود. (بعد از انتشار کتاب «رنج‌های ورتر جوان» اثر گوته چندین جوان در سراسر اروپا خودکشی کردند در حالی‌که مانند ورتر لباس پوشیده بودند.) همچنین به عنوان مثال با خودکشی «رابین ویلیامز» یا «مرلین مونرو» آمار خودکشی جهش پررنگی یافته است. به قول ویکتور هوگو «خودکشی به محض اینکه همسایگان را متاثر کند قتل محسوب می‌شود.»

۳- ما حق خودکشی نداریم. زنده ماندن هر یک از ما به خودی خود یک نقش اجتماعی پررنگ است که به بقا دیگران کمک می‌کند. «اگر می‌خواهید دوست تکاورتان زنده بماند باید در میدان مبارزه خودتان جانانه بجنگید.» آمار نشان می‌دهد اقدام به خودکشی والدین -فارغ از عوامل وراثتی- سبب افزایش پنج برابری خودکشی کودکان‌شان می‌شود. پس دوام بیاورید.

۴- ما به «خودِ آینده‌مان» مدیونیم. به قول آلبر کامو آنچه از رهگذر تجربه خواهید آموخت تا وقتی به آن نرسیده‌اید برایتان قابل درک نیست. «خودِ امروز» ما با «خودِ با تجربه‌ی آینده‌ی ما» یکی نیست. پس باید حقوق «خودِ آینده‌مان» را محترم بشمریم و به او فرصت تجربه و زندگی بدهیم.

۵- خودکشی پدیده‌ای تکانشی‌ست و ما مفعول احساساتی آنی هستیم. به این معنی که در لحظاتی از زندگی و حتی بدون سابقه‌ی افسردگی، ممکن است اقدام به خودکشی تنها راه خلاصی از درد و رنج به نظر برسد. اما اگر بدانیم این لحظات «گذرا» هستند و به زودی ابرهای تیره کنار می‌روند و آفتاب تابیدن خواهد گرفت، می‌توانیم این تکانه‌ها را کنترل کنیم. به عبارت دیگر تمایل به خودکشی دائمی نیست اما نتایج آن ابدی است.

۶- از آنجا که خودکشی یک اقدام تکانشی‌ست افراد معمولا نقشه‌ی جایگزینی برای اقدام‌های ناموفق‌شان ندارند. بنابراین اقداماتی نظیر نصب حفاظ بر پل‌ها یا فروش محدود قرص‌های خطرناک یا عدم دسترسی به انواع اسلحه زندگی بسیاری را نجات خواهد داد.

۷- ویتگنشتاین (فیلسوف اتریشی) معتقد است: «خودکشی هجوم واکنش‌های دفاعی فرد است و هیچ چیز بدتر از تعجیل در دفاع نیست.» پس لازم نیست به خودمان بگوییم افسرده، خشمگین، ناامید و ناراحت نباش، اما می‌‍‌توانیم به خودمان بگوییم فعلا خودکشی نکن. « Not today»

۸- باید خود را برای احساسات مختلفی که تجربه می‌کنیم تربیت کنیم. لازم است تمرین کنیم و بدانیم که احوالات بد، شرم، بی‌ارزشی و افسردگی پابرجا نخواهند بود. یک تمرین ساده عبارت است از نوشتن نامه به خود اندوهگین‌مان. می‌توانیم وقتی شاد هستیم برای خود یادداشت‌هایی بنویسیم و درمواقع اندوه به دستخط‌مان اعتماد کنیم. ما روزی شاد بوده‌ایم و دوباره شادی را تجربه خواهیم کرد.

۹- لزومی ندارد از فکر کردن درباره خودکشی وحشت کنیم. بیشتر بزرگسالان گاهی چنین تمایلی دارند. اما به این معنا نیست که قصد انجام آن را دارند یا در آینده چنین کاری می‌کنند. از این افکار نترسید فقط آن‌ها را نگاه کنید و اجازه بدهید عبور کنند. همیشه گفتگو کردن با دیگران می‌تواند مفید باشد.

۱۰- آیا خودکشی واکنش همیشگی ما به تجربه رنج است؟ اگر این‌طور است باید درمان پزشکی بگیریم. اگرنه، همیشه بخشی از اندیشه‌ی خودکشی می‌تواند محرکی باشد برای اینکه در قبال مسایل ارزشمند پیرامون خود اقدامی موثر انجام دهیم. واقعیت این است که ما زندگی و معنا را در کنار دیگران و در بستر رابطه با دیگران درک می‌کنیم. حتی اگر جامعه تمام تلاشش را برای متنفر کردن ما از زندگی انجام داده باشد باز هم زنده ماندن قدرتمندترین طغیان علیه زندگی‌ست.

با نگاهی به مقاله «زنده بمان» از شماره ۲۰ فصلنامه «ترجمان» نوشته «جنیفر مایل هکت»