جنگ اوکراین؛ آتش در انبار گندم جهان

گزارش اخیر هفته‌نامه «اکونومیست» بازتاب زیادی در رسانه‌های جهان داشته و پیامدهای سخت جنگ در شرق اروپا را عریان‌تر از قبل به تصویر کشیده است.

به گزارش ایران مامن، این نشریه با اشاره به افزایش چهار برابری افرادی که نمی‌توانند از دسترسی به غذای کافی اطمینان داشته باشند، می‌گوید عملیات روسیه در اوکراین که از اوائل اسفندماه گذشته (۲۴ فوریه) شروع شده علاوه‌بر تلفاتی که به همراه داشته و دارد زندگی مردم را نابود می‌کند چراکه درحال ضربه‌زدن به سیستم غذایی جهان است که بر اثر عواملی چون همه‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیری کرونا، تغییرات آب‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌وهوایی و شوک انرژی از پیش تضعیف شده است.

صادرات غلات و دانه‌های روغنی اوکراین تا حد زیادی متوقف شده و صادرات روسیه نیز در معرض خطر است. این دو کشور در مجموع تامین‌کننده حدود ۱۲‌درصد کالری مورد معامله در جهان هستند. قیمت‌های گندم که از ابتدای سال‌جاری ۵۳‌درصد افزایش داشته است.

«آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل متحد هجدهم مه‌ (سه روز پیش) هشدار داد که در ماه‌های آینده «شبح کمبود جهانی غذا» بر جهان سایه می‌افکند و این کمبود می‌تواند سال‌ها ادامه یابد. گرانی محصولات استراتژیک به تعداد افرادی که در سراسر دنیا از سوءتغذیه رنج می‌برند، می‌افزاید. برآورد اکونومیست این است که تعداد این افراد از ۴۴۰ میلیون نفر به یک میلیارد و ۶۰۰ میلیون نفر افزایش پیدا کند. نزدیک به ۲۵۰ میلیون نفر نیز در آستانه قحطی قرار دارند. اگر جنگ در اوکراین ادامه یابد و تولید مواد غذایی در روسیه و اوکراین محدود شود، صدها میلیون نفر دیگر نیز ممکن است به آمارهای فقر غذایی اضافه شوند. ناآرامی‌های اجتماعی و سیاسی گسترش می‌یابد، کودکان از رشد متعارف باز می‌مانند و مردم از گرسنگی می‌میرند.

به نوشته این هفته‌نامه، روسیه و اوکراین، ۲۸ درصد تجارت جهانی گندم، ۲۹ درصد تجارت جو، ۱۵ درصد تجارت ذرت و ۷۵ درصد تجارت روغن آفتابگردان را در دست دارند. این دو کشور صادرکننده نیمی از غلات مورد نیاز دو کشور لبنان و تونس هستند. برای لیبی و مصر این رقم دوسوم است. صادرات مواد غذایی اوکراین کالری ۴۰۰ میلیون نفر را تامین می‌کند. جنگ این منابع را مختل می‌کند، زیرا اوکراین، آب‌های سرزمینی خود را برای جلوگیری از حمله روس‌ها مین‌گذاری و روسیه بندر اودسا را محاصره کرده است.

اکونومیست به پیش‌بینی «برنامه جهانی غذا» درباره بحران کمبود مواد غذایی اشاره کرده و نوشته است: حتی پیش از جنگ اوکراین برنامه جهانی غذا هشدار داده بود که ۲۰۲۲، سال وحشتناکی خواهد بود. چین بزرگ‌ترین تولیدکننده گندم گفته است که پس از کاهش سطح بارش‌ها که کاشت گندم را به تاخیر انداخت، عملکرد این محصول ممکن است بدترین در تاریخ چین باشد. اکنون علاوه بر گرمای شدید در هند، دومین تولیدکننده بزرگ جهان، کاهش بارندگی‌ها موجب می‌شود تا محصول گندم در سایر مناطق موسوم به سبدهای نان، از کمربند گندم امریکا گرفته تا فرانسه تحت تاثیر قرار گیرد. منطقه شاخ آفریقا نیز تحت تاثیر بدترین خشکسالی چهار دهه اخیر قرار گرفته است. به عصر تغییرات اقلیمی و آب و هوایی خوش آمدید.

اکونومیست با بیان اینکه تمام این رخدادها، تاثیرات ناخوشایندی بر فقرا خواهند داشت، می‌افزاید: در اقتصادهای نوظهور، خانوارها ۲۵ درصد از بودجه خود را صرف غذا می‌کنند. در کشورهای جنوب صحرای آفریقا این عدد تا ۴۰ درصد می‌رسد. در مصر، نان ۳۰ درصد از کل کالری مصرف‌کنندگان را تامین می‌کند. در بسیاری از کشورهای واردکننده محصولات غذایی، دولت‌ها قادر به پرداخت یارانه جبرانی برای کمک به افراد آسیب‌پذیر نیستند.به ویژه اگر این کشورها واردکننده انرژی نیز باشند، با آشفته بازار دیگری نیز روبه‌رو می‌شوند.

اخبار تورم و بحران مواد غذایی در حالی به جهانیان مخابره می‌شود که تجارت سلاح همچنان روی میز سردمداران قرار دارد. مطرح شدن قراردادی با اوکراین از جانب کشور‌های غربی در جریان نشست شورای امنیت سازمان ملل متحد که در جریان آن موضوع معاوضه غلات با سلاح به میان آمده، از جمله همین موارد است. دیمیتری پولیانسکی، معاون اول نماینده دائم روسیه در سازمان ملل متحد در کانال تلگرامش به چنین طرحی اشاره کرد و نوشت: «ما از همکاران غربی خود خواستیم که علناً چنین قراردادی را رد کنند، قراردادی که امروزه بسیاری از کارشناسان آن را درست می‌پندارند. البته هیچ‌کس این کار را نکرد. همانطور که هیچ‌کس توضیح نداد که چگونه تحویل این غلات امنیت غذایی جهانی را که کشور‌های غربی صرفاً به‌طور شفاهی نگران آن هستند، تسهیل می‌کند.» در سنای امریکا هم تحرکات قابل توجهی برای حمایت تسلیحاتی صورت گرفته است. سنا تقریباً ۴۰میلیارد دلار کمک تازه به اوکراین را تصویب کرده که بزرگ‌ترین بسته کمکی برای این کشور از زمان حمله روسیه است.

به این ترتیب سودای «ولادیمیر پوتین» برای تسخیر اوکراین همراه با سیاست‌هایی که در غرب به جای صلح بر شراره‌های جنگ می‌دمد، باعث شده دود آتش تنازعات نظامی به چشم بی‌دفاع‌ترین مردم جهان رود.