پول‌هایی که به جیب طبیعت نمی‌رود

آخرین گزارشی که سازمان هواشناسی به دولت داده می‌گوید: ۳۱ درصد استان‌های ایران در وضعیت خشکسالی شدید و ۲۸.۹ درصد تحت شرایط بسیار شدید هستند. در این میان، ۲۰.۲ درصد پهنه‌های استان‌های کشور نیز تحت شرایط خشکسالی متوسط قرار گرفته‌اند.

بر اساس شاخص خشکسالی بسیار شدید، ۸۵.۲ درصد از پهنه استان خوزستان تحت خشکسالی بسیار شدید قرار داشته است. این عدد از آن جهت اهمیت دارد که استان خوزستان یکی از بزرگ‌ترین استان‌های ایران در تولید محصول استراتژیک گندم است. پس از خوزستان دو استان ایلام و بوشهر به ترتیب با ۸۰.۲ و ۷۶ درصد خشکسالی بسیار شدید در رده‌های بعدی هستند.  سه استان کرمانشاه، قم و همدان نیز در خشکسالی «شدید» بوده‌اند.

مجموع درصد مساحت تحت تاثیر خشکسالی‌های متوسط، شدید و بسیار شدید در دوره ۱۰ ساله، ۸۲.۶ درصد بوده است. به عبارت دیگر، نزدیک به ۸۳ درصد از مساحت ایران در این دوره ۱۰ ساله، با خشکسالی در انواع مختلف روبه‌رو شده‌ است.

این تغییرات همراه بوده با فرونشست زمین، بحران ریزگردها، بروز سیلاب‌های ویرانگر و … که هر کدام خسارات و مصائب خاص خود را به همراه آورده است.

درباره خسارات تغییرات اقلیمی نمی‌توان برآوردی درست داشت چون هزینه‌های کمرشکن آن در دوره‌های زمانی مختلف خود را نشان می‌دهد. در مورد همین سیلاب تابستانی اخیر معاون آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی حدود یک ماه پیش اظهار داشت خسارت ناشی از سیل اخیر به بخش کشاورزی ۱۸استان کشور در مجموع ۹هزار و۷۰۰میلیارد تومان برآورد شده است.

این آمارهای جزئی، مشتی از خروار آواری است که تغییرات اقلیمی بر سر ما می‌ریزد و با ادامه اوضاع کنونی حجم و هیمنه آن بیشتر و بیشتر می‌شود. تنها در یک مورد خاص که البته بیش از همیشه مورد توجه مردم و رسانه‌ها قرار گرفته بسیاری می‌پرسند در صورت خشک شدن دریاچه ارومیه و پراکنده شدن نمک‌های آن در استان‌های پیرامون چگونه امکان زیست در نواحی شمال غربی کشور وجود خواهد داشت.

به گزارش ایران مامن، در این پیوند گفته می‌شود باید دولت و فراتر از آن حاکمیت اقدامی عاجل را برای نجات زیست بوم به عمل آورد. این در حالی است که حتی اگر هزینه‌ای هم برای محیط زیست بشود، معلوم نیست نتیجه‌ای به بار آورد یا نه و اساسا اینکه پول به فرایند ترمیم طبیعت تزریق می‌شود یا …

در تازه‌ترین خبرهای حوزه محیط زیست، روز گذشته دبیر ستاد ملی سیاستگذاری و مدیریت پدیده گرد و غبار سازمان حفاظت محیط زیست در مورد عملکرد این ستاد در چهارسال گذشته گفت: طی سال‌های ۱۳۹۶ تا ۱۴۰۰ نزدیک به ۲۱۰۰ میلیارد تومان اعتبار ویژه برای گرد و غبار بین تمام دستگاه‌های اجرایی مرتبط توزیع و حدود ۲.۵ میلیون هکتار اقدامات اصلاحی پیشگیرانه و مقابله‌ای انجام شده است. اما ابهام در مورد اینکه بودجه‌هایی که برای بهبود شرایط محیط زیست هزینه می‌شود تنها به پروژه گرد و غبار باز نمی‌گردد بلکه در بسیاری از این پروژه معلوم نیست پول‌ها کجا می‌رود.

در این خصوص «جلال محمودزاده» نایب رئیس هیات تحقیق و تفحص از عملکرد ستاد احیای دریاچه ارومیه هفته گذشته گفته بود: بسیاری از دستگاه‌های اجرایی مرتبط با موضوع احیای دریاچه ارومیه در هر سه استان آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و کردستان در ۹ سال گذشته به جای این که از بودجه‌های سالیانه خود برای عملکردهای عادی هزینه کنند، خودشان را به اعتبارات ستاد احیای دریاچه ارومیه وصل کرده بودند و با این که باید اعتبارات ستاد احیا را در پروژه‌های مربوط به احیای دریاچه ارومیه هزینه می‌کردند، با استفاده از این اعتبارات به خرید خودرو برای دستگاه‌های اجرایی یا پرداخت حقوق پرسنل پرداختند، آن هم پرسنلی که در خود دستگاه های اجرایی مشغول به کار بودند نه ستاد احیای دریاچه ارومیه.

آنچه مشخص است این مقام سازمان محیط زیست توضیحی در مورد چگونگی هزینه‌کرد این مبلغ نداده است و تنها گفته است که حدود ۲.۵ میلیون هکتار اقدامات مدیریت گرد و غبار انجام داده‌ایم. او حتی به منطقه‌ای که این بیابان‌زدایی انجام شده است اشاره نکرده است و همین موضوع ابهامات این پروژه‌ها را بیشتر کرده است.

در همین زمینه اواخر ماه گذشته نماینده ارومیه با اشاره به بودجه‌هایی که اخیراً به طرح های احیای دریاچه ارومیه تخصیص یافته است، بیان داشت: در این راستا، دو بودجه ٨٠ و ۲۵۰ میلیارد تومانی پرداخت شده و یا در حال پرداخت است.