پیش‌بینی ناآرامی‌های تازه این بار در خیابان‌های عراق

یک سال بعد از برگزاری انتخابات پارلمانی عراق (مهرماه۱۴۰۰)، بالاخره تکلیف انتخاب رئیس جمهور در این کشور مشخص شد و «عبداللطیف رشید» با رای نمایندگان پارلمان عراق به عنوان رئیس جمهوری جدید عراق انتخاب و جایگزین «برهم صالح» شد.

عبداللطیف رشید

حال «محمد شیاع السودانی» می کوشد تا از مهلتی که برای تشکیل کابینه دارد استفاده کرده و نخست وزیری را در دست نگاه دارد. این در حالی است که آذرماه پارسال، نام «ائتلاف صدر» به عنوان ائتلاف پیروز اعلام شده بود.

محمد السودانی

«اردشیر پشنگ» کارشناس مسائل خاورمیانه در این باره اظهار می‌دارد: روند تشکیل دولت پس از برگزاری انتخابات مطابق با قانون اساسی، ابتدا تشکیل جلسه پارلمان و تعیین رییس مجلس است که این در عراق چندین ماه پیش انجام شد و بعد از آن تعیین رئیس جمهور است که این هم پس از یک سال نهایتا با توافقی که بین گروه های کُرد اتفاق افتاد، آقای دکتر عبدالطیف الرشید رئیس جمهور جدید شد و از پارلمان رای اعتماد گرفت و مرحله سوم که ماموریت دادن به فرد معرفی شده از فراکسیون اکثریت است که این هم انجام شده است؛ آقای السودانی بعنوان مامور تشکیل کابینه معرفی شده و نهایتا پارلمان باید برای آقای السودانی و کابینه او رای گیری کند.

به نظر می رسد پس از یک سال و بعد از خروج آقای «مقتدی صدر» از پارلمان عراق، روند وارد مرحله تشکیل دولت شده و طی روزهای آتی اگر اتفاق خاصی رخ ندهد ما شاهد آن هستیم همان طور که رئیس جمهور انتخاب شد، نخست وزیر و کابینه هم انتخاب خواهند شد.

اما در عین حال باید یک چشممان به بیرون از پارلمان، به خیابان، به طرفداران آقای مقتدی صدر و واکنش های مقتدی صدر باشد؛ هر چند آقای صدر به نوعی نهایتا پذیرفت که رئیس جمهور انتخاب شود و این می تواند نشانه ای برای عدم واکنش جدی او به انتخاب نخست وزیر از سوی رقبایش باشد اما پیش‌بینی‌ناپذیری آقای صدر می تواند یک مساله جدی باشد که روند تشکیل دولت را شاید با چالش جدی مواجه کند اما به نظر می رسد شانس تشکیل دولت و تشکیل کابینه آقای السودانی زیاد خواهد بود و طی روزهای آتی باید منتظر این رخداد باشیم.

در این دوره، آقای مقتدی صدر به دلیل آن عقبه دموکراتیک و رایی که در انتخابات آورد و ۷۳ کرسی که کسب کرد، به نوعی فراکسیون اکثریت بود و بعدها در یک اقدام عجیب نیروهایش را از پارلمان خارج کرد. مقتدی صدر به این دلیل که رقبا و مخالفانش با اقدامات قانونی و قضایی نگذاشتند بر دولت مسلط شود و مخالفت با برگزاری انتخابات زود هنگام از روند موجود به شدت ناراحت است و به نظر می رسد اعتراضات خیابانی طرفداران آقای مقتدی صدر طی دولت آقای السودانی بسیار بیشتر از قبل خواهد شد و چالش های سیاسی در سطح بغداد و شهرهای مهم عربی عراق در این دولت خیلی بیشتر خواهد بود. به همین خاطر این دولت از همین بدو کار به نظر می‌رسد با چالش های بیشتری نسبت به دولت های پیشین مواجه شود.

مقتدا صدر

و اما کارآمدی دولت اولویت اول است؛ یکی از مشکلات اساسی در عراق ناکارآمدی، فساد زیاد، رانت و ناتوانی در پاسخ دادن به مسائل و مطالبات روزمره مردم است که همچنان تا به امروز باقی مانده است.

مسئله دیگر تنظیم روابط با دیگر گروه ها است بخصوص با کُردها به واسطه اختلافاتی که بر سر بودجه دارند، همچنین بر سر داستان مناطق مورد مناقشه مثل ماده ۱۴۰، بر سر انتخابات های شوراهای استانی که به زودی باید برگزار شود و همچنین با اهل سنت مشکلات و مسائل بیشتری دارند اما موضوع مهم این است که دولت وقتی به صورت وحدت ملی تشکیل شده و خواهد شد، این دولت به صورت خودکار یک دولت کُند خواهد بود یک دولتی خواهد بود که برای هر کار مهمی نیاز به کسب رضایت اکثریت و بازیگران مخالفان داخلی و خارجی را دارد.

این باعث می شود تا دولت کُندتر قدم بردارد و کُندتر شدن دولت در زمانی که اعتراضات و توقعات مردم از دولت زیاد است باعث افزایش اعتراضات و بحران های سیاسی مختلف خواهد شد. به هر حال مسائل و مشکلات زیادی پیش روی عراق است. البته نکته مثبتی که این دولت دارد این است که درآمدهای نفتی دولت عراق در سطح بسیار بالایی و فراتر از بودجه پیش بینی شده است و پیش بینی می شود در پایان امسال حدود ۱۴۰ تا ۱۵۰ میلیارد دلار عراق از فروش نفت عاید شود و با توجه به بحرانی که در جهان جاری است و وضعیتی که وجود دارد به نظر می رسد در سال آینده درآمدهای نفتی عراق بسیار بالا خواهد بود؛ یعنی نکته مثبت دولت آتی عراق درآمدهای بالای نفتی است. البته این مهم است که دولت بخواهد از این درآمدها بعنوان یک فرصت استفاده کند یا نه و این که آیا فساد گسترده ادامه خواهد یافت و نارضایتی‌ها امتداد می‌یابد یا نه.