دزدهای دیجیتال

گستردگی فضای مجازی و توسعه ارتباطات و اطلاعات با ابزارهای نوین تعداد کاربران فعال در شبکه‌های اجتماعی را به مرز سه میلیارد نفر رسانده و این حجم از مخاطبان، شبکه های مجازی را ناایمن کرده زیرا بسیاری از شیادان از این امکان نوین بدون حد و مرزی در جهت رسیدن به اهداف خود استفاده می کنند، با این وجود چگونه می‌توان از خود در شاهراه پرتردد شبکه‌های مجازی به سلامت عبور کرد؟

به گزارش ایران مامن از روزنامه ابتکار، در حالی ابزارهای نوین ارتباطی و شبکه های اجتماعی توسعه یافته که سن استفاده از گوشی های هوشمند و ورود به شبکه های اجتماعی نیز به سرعت در حال کاهش است به گونه ای که در دست کودکان نیز گوشی‫های هوشمندی دیده می شود که والدین قادر به منع کودکان برای استفاده از این فناوری نیستند.

طرفداران سایت‌های شبکه‌های اجتماعی می‌گویند جوامع آنلاین باعث افزایش تعامل با دوستان و خانواده می‌شود و به معلمان، کتاب‌داران و دانشجویان دسترسی ارزشمندی به پشتیبانی و مواد آموزشی داده؛ تغییرات اجتماعی و سیاسی را تسهیل کرده و انتشار اطلاعات مفید را سرعت می‌بخشد.

مخالفان شبکه‌های اجتماعی می‌گویند که سایت‌ها، از ارتباطات چهره به چهره جلوگیری می‌کند، زمان را در اثر فعالیت‌های بیهوده هدر می‌دهد، مغز و رفتار کودکان را تغییر می‌دهد و آنها را برای بیش فعالی مستعد می‌سازد و نیز کاربران را در معرض خطر شکارچیانی مانند کودک آزاران و سارقان قرار می‌دهد و درواقع اطلاعات نادرست و بالقوه خطرناکی در چنین محیط‌هایی منتشر می‌شود.

از مزایای شبکه‌های اجتماعی این است که اطلاعات را سریع‌تر از هر رسانه دیگر پخش می‌کند اما استفاده منفی این شبکه‌های اجتماعی، زمینه‌ساز گسترش اطلاعات غیر قابل اعتماد و غلط است.

کارشناسان شبکه‌های اجتماعی معتقدند سایت‌ها و شبکه‌های اجتماعی به دانشجویان کمک می‌کند تا در مدرسه بهتر عمل کنند به ویژه در شرایطی که اکنون ویروس کرونا دنیا را گرفتار کرده و سلامت دانش‌آموزان و دانشجویان با ورود به مراکز آموزش در خطر است.

نکته قابل توجه کارشناسان فضای مجازی و همچنین پلیس فتا ایجاد امنیت در شبکه‌های اجتماعی است. یکی از توصیه‌های همیشگی این کارشناسان به کاربران این است که ضمن استفاده از تکنولوژی‌های نوین و حتی آشنایی کودکان با این ابزارها و اینکه باید همراه با تکنولوژی بزرگ شده و تهدید و آسیب‌ها را در کنار مزایا به آن‌ها آموزش داد، این است که در شبکه‌های اجتماعی به افراد غریبه نباید اعتماد کرد.

اغلب کاربران به دلیل سهل‌انگاری و اطمینان به افراد مختلف در فضای مجازی عکس‌ها و فیلم‌های خصوصی خود را با دیگران به اشتراک می‌گذارند و مقدمات سوء‌استفاده برای مجرمان اینترنتی را فراهم می‌کنند.

پرونده‌های بسیاری در پلیس فتا تشکیل شده که نشات گرفته از ناآگاهی کاربران نسبت به استفاده نادرست از شبکه های مجازی است.

خطرات شبکه‫‌های اجتماعی

کارشناسان پلیس فتا براین باورند که امروزه شبکه‌های اجتماعی از سرگرم‌کننده‌ترین و جذاب‌ترین تفریحات جوانان و نوجوانان کشور است که زمان زیادی از آن‌ها را طی روز به خود اختصاص می‌دهد اما همواره خطراتی ممکن است در شبکه‌های اجتماعی پیش روی افراد باشد به همین دلیل ضرورت دارد مهم‌ترین خطرات شبکه‌های اجتماعی که در کمین افراد ناآگاه است را آموزش دهیم.

از جمله این خطرات تغییر هویت برای اخاذی از دوستان در شبکه‌های اجتماعی است، گاهی افرادی با تغییر هویت مجازی و تصاویر خود در حساب‌های کاربری شبکه های اجتماعی از دوست و آشنایان خود یا حتی غریبه‌ها در فضای مجازی اخاذی می‌کنند. پلیس فتا در بررسی پرونده‌های خود با موارد بسیار زیادی از این دست اتفاقات رو‌به‌رو می‌شود.

هتک حیثیت و اخاذی در پی برهم خوردن روابط در این فضا نیز بسیار است. گاهی اوقات افراد به روابط خود با دیگران در این فضا اطمینان زیادی دارند و فکر می‌کنند این ارتباط تا ابد باقی می‌ماند و متعهدانه است به همین دلیل اقدام به رد و بدل کردن و ارسال عکس و فیلم‌های شخصی خود به آن شخص می‌کنند اما غافل از اینکه پس از اتمام این رابطه، چه بر سر حیثیت و آبروی ما می‌آید. بنابراین مراقب دوستی‌های فضای مجازی که به هیچ وجه قابل اطمینان نیست باشید.

ترویج رابطه‌های خارج از عرف و نامشروع از دیگر خطراتی است که پیش روی نوجوانان و جوانان قرار دارد، البته گاه افراد بالغ در دام شیادان گرفتار می‌شوند. در شبکه‌های اجتماعی خصوصا اینستاگرام افراد با اشتراک‌گذاری چند فیلم و عکس زیبا در یک صفحه، خود را معرفی و اقدام به جذب افراد ساده‌لوح که به راحتی قربانی مقاصد شوم آن‌ها می‌شوند، می‌کنند. به این صورت که با ایجاد یک رابطه دوستی و سپس پیشنهاد رابطه نامشروع، پس از مدتی شخص قربانی را تهدید به افشای این رابطه می‌کنند و از او اخاذی می‌کنند.

خطر سرقت هویت گروه‌های سنی کودکان و نوجوانان در شبکه‌های اجتماعی وجود دارد. گاهی کلاهبرداران در ظاهر دوست یا follower در اینستاگرام به نوجوانانی که تجربه زیادی ندارند نزدیک شده و اطلاعات شخصی آن‌ها را به دست می‌آورند و سپس با دانستن این اطلاعات اقدام به کلاهبرداری مالی از آنها می‌کنند. مثلا از اطلاعات حساب بانکی آنها سوء‌استفاده و از آن برداشت می‌کنند.

کلاهبرداری از طریق تبلیغات دروغین نیز از دیگر خطرات پیش رو در استفاده از شبکه‌های اجتماعی است، کلاهبرداران در شبکه‌های اجتماعی با راه‌اندازی کانال یا صفحات، به ظاهرخود را فروشگاه اینتذنتی یا آژانس هواپیمایی یا … معرفی می‌کنند و در قبال فروش کالا یا بلیط هواپیما و تور، از کاربران هزینه‌هایی اخذ می‌کنند و در صورتی که هیچ کالا یا خدماتی برای فروش وجود ندارد و کاربر فریب خورده پول خود را از دست داده است.

کلاهبرداران می‌توانند از شبکه‌های اجتماعی و اطلاعات کاربران سوءاستفاده کنند. بنابراین مراقب از اطلاعات مهم در این شبکه‌ها ضروری است. براین اساس لازم است تا ضمن آگاهی از نحوه مراقبت از اطلاعات خود در شبکه‌های اجتماعی، این نکات را به فرزندان خود نیز آموزش دهیم.

چه باید کرد؟

در حال حاضر شبکه‌های اجتماعی جزو لاینفک زندگی ما شده‌اند. در واقع برخی از افراد به‌دلیل مزایای زیاد شبکه‌های اجتماعی و کاربردهایش، آن را انتخاب می‌کنند. با این حال، شبکه‌های اجتماعی همانند شمشیر دولبه هستند. اگر به اندازه کافی و عاقلانه از آن استفاده نکنید، ممکن است به خودتان آسیب برساند. البته راه‌های زیادی وجود دارد که می‌توان از شبکه‌های اجتماعی به صورت درست و هدفمند استفاده کرد.

به گفته کارشناسان پلیس فتا نباید از شبکه‌های اجتماعی به عنوان معیاری برای مقایسه و سنجش استفاده کرد، شبکه‌های اجتماعی مانند فیس‌بوک برای اشتراک‌گذاری اخبار، کاربران خود را تشویق می‌کند به هر حال این اخبار غیر از خود کاربران توسط افراد دیگر منتشر نمی‌شود انتخاب انتشار یا عدم انتشار خبر با کاربران است به همین دلیل، مردم نسبت به اتفاقات مثبت زندگی‌شان جهت گیری خاصی دارند و در مقابل از بیان مشکلات زندگی خودداری می‫کنند.

نکته حائز اهمیت در مواجهه با پست های مختلف در شبکه‫های اجتماعی این است که باید واقع گرا بود. با واقعیت روبه‫رو شوید، لازم نیست، اینستاگرام، فیس‌بوک یا توئیتر خود را هر پنج دقیقه یکبار بررسی کنید، عادت به چک کردن بیش از حد شبکه‌های اجتماعی، می‌تواند شما را از واقعیت جدا کند. به‌جای اینکه هنگام راه رفتن وقت خود را صرف بررسی شبکه‌های اجتماعی کنید صرف پیاده روی کنید این امر در مورد فعالیت‌هایی مانند غذا خوردن یا انتظار برای مدت طولانی بدون انجام کار مفید دیگر نیز صدق می‌کند.

توصیه دیگر این است که سخت‌گیر نباشید چرا که شبکه‌های اجتماعی برای کسب رضایت فوری ذهن کاربران است در نتیجه، هنگامی که شما چیزی را ارسال می‌کنید، می‌خواهید لایک‌ها و نظرات آن را بلافاصله مشاهده کنید، از شما خواسته می‌شود هر پنج دقیقه یک‌بار آن را بررسی کنید، یا مسئله دیگر آن است که می‌تواند در چند دقیقه اول یک ناهماهنگی شناختی را ایجاد کند زیرا فکر می‌کنید مطالب ارسالی بازخورد مثبتی خواهد داشت اما در چند دقیقه اول این اتفاق نمی‌افتد و باعث ناراحتی کاربران می‌شود.

از سوی دیگر کارشناسان پلیس فتا می گویند، با خیال راحت از شبکه‌های اجتماعی استفاده کنید. اطلاعات شخصی خود همانند شماره کارت‌های اعتباری، گذرواژه و غیره را در اختیار افراد غریبه و افرادی که به آنها اعتماد نداردید، قرار ندهید.حتی مواردی را که دوست ندارید افراد دیگر از آن اطلاع داشته باشند، ارسال نکنید.

مواردی که می‌تواند شما را نیز در معرض آسیب قرار دهد را ارسال نکنید، مانند «من الان در خانه تنها هستم»، «خانه هیچ‌کس نیست» و غیره، نمونه‌های واقعی وجود دارد که مجرمان از این شرایط برای ارتکاب جرم استفاده می‌کنند.