افزایش محتاطانه یارانه

طرفداران دریافت یارانه نقدی که در آخرین روزهای پارسال از لایحه بودجه دولت و مصوبات بهارستان ناامید شدند، در هفته‌های اخیر اخبار مربوط به یارانه را دنبال کردند تا در نهایت معاون وزارت کار از افزایش مبلغ یارانه‌ها به‌صورت اعتباری و در قالب طرح کالابرگ الکترونیک خبر بدهد.

بنا بر اعلام این مقام وزارت کار، طرح آزمایشی افزایش ۲۰ درصدی یارانه‌های اعتباری برای سه دهک اول جامعه از جمله مددجویان بهزیستی و کمیته امداد امام خمینی در حال اجراست و یک ماه زودتر می‌توانند مبلغ یارانه را از طریق خرید در طرح کالابرگ الکترونیکی خرج کنند.

«علیرضا عسگریان» افزوده است: جمعیت سه دهک اول ۲۴ میلیون نفر است که از این تعداد ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار خانوار (معادل حدود ۸.۵ میلیون نفر یعنی جمعیت یک دهک) تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی هستند که این گروه، یارانه ۴۰۰ هزارتومانی دریافت می‌کنند و سایر دهک‌ها ۳۰۰ هزار تومان یارانه به‌حساب آنها واریز می‌شود.

این در حالی است که طیفی از کارشناسان اقتصادی، نتیجه چنین طرح‌هایی را افزایش بیش از پیش نقدینگی و به تبع آن گرانی عنوان می‌کنند.

«علی قنبری» کارشناس اقتصادی به «ایلنا» گفته است در شرایط تورم ۵۰ درصدی،‌ افزایش ۲۰ درصدی یارانه دهک‌های کم درآمد هیچ اثری به جز تشدید تورم ندارد، وقتی که پول جاری را به جامعه تزریق می‌کنند، هیچ آثاری به غیر از افزایش نقدینگی و افزایش نرخ تورم نخواهد داشت.

به گفته «وحید شقاقی شهری» دولت باید قبل از هر اقدامی در خصوص یارانه‌ها برنامه ریزی داشته باشد، چرا که حذف یارانه نقدی موجب نارضایتی عمومی می‌شود. مردم در اقتصاد دستوری وقتی توان خرید کالایی را دارند راضی اند اما در صورت از دست رفتن آن قطعاً نارضایتی ایجاد می‌شود.

این اقتصاددان به «مهر» گفته است: تأمین هزینه کالابرگ و یارانه بالا است و با توجه به اقتصاد تورمی موجود این گونه روش‌ها توصیه نمی‌شود، چرا که هزینه‌های سنگینی را بر دوش دولت‌ها خواهد گذاشت و در عین حال حذف آن باعث نارضایتی می‌شود، بنابراین نیازمند یک راه حل سوم یعنی همان مهار تورم هستیم.

«ابراهیم نکو» دبیر دوره نهم کمیسیون اقتصادی مجلس هم با اشاره به تبعات حمایت‌های نقدی در مصاحبه با «ابتکار» اظهار داشته است: ادامه‌دار بودن پرداخت‌های نقدی از چند جهت دارای مشکل بوده و می‌تواند اقتصاد را با چالش‌های گوناگونی روبه‌رو کند. یارانه‌های نقدی به بحران تورم و گرانی کالاها دامن می‌زند این در حالی است که پرداخت یارانه‌های نقدی می‌تواند سودجویی فرصت‌طلبان را به دنبال داشته باشد. چراکه محتکران و گران‌فروشان به بهانه‌های مختلف می‌توانند از شرایط پیش آمده استفاده کنند و سودهای آنچنانی به جیب بزنند. این در حالی است که تزریق نقدینگی از سوی خانوارها به جامعه منتهی به تولید داخل نخواهد شد و این هم یکی دیگر از تبعات پرداخت یارانه‌های نقدی است.

وی با اشاره به طرح کالابرگ و زیرساخت‌های لازم آن افزوده اگر قرار باشد بدون برنامه‌ریزی و با فوریت زیرساخت‌ها را تهیه و کالابرگ الکترونیکی را وارد اقتصاد کنند، کشور با معضلات تازه‌ای روبه‌رو خواهد شد. با حمایت از طریق کالا برگ و یا روش‌هایی همچون کوپن‌های زمان جنگ، اداره اقتصاد کشور دشوار خواهد شد و ممکن است سبب بروز رانت فساد در کشور شود.