در سوگ دو هنرمند بی‌تکرار و محله‌ای که دیگر در آن برو بیایی نیست

انتشار خبر درگذشت «آتیلا پسیانی» چهره تاثیرگذار عرصه تئاتر، تلویزیون و سینما، عصر جمعه ۱۴ مهرماه را دلگیرتر از معمول کرد. جامعه هنری در کمتر از یک هفته فقدان ۲ چهره نامدار و ارزشمند خود را تجربه کرد. همین یکشنبه نهم مهرماه بود که خبر درگذشت «فردوس کاویانی» یا همان «کمال» سریال «همسران» قلب‌های بسیاری را پرحسرت کرده بود.

این دو همکار و دوست قدیمی یکی در ۸۲ سالگی و دیگری در ۶۶ سالگی به فاصله ۶ روز از یکدیگر، از دنیا رفتند تا جامعه هنری و عرصه بازیگری را با ضایعه‌‌ای دردناک مواجه کنند؛ هنرمندان بی‌تکرار با کوهی از تجربه در عرصه بازیگری که سال‌های آخر عمر خود را به ناچار با کم‌کاری سپری کردند.

پسیانی که به لطف حرفه مادر (جمیله شیخی)، از کودکی پا به صحنه گذاشت و از همان ابتدا به درستی در مسیر هنری و کاری خود قرار گرفت، به موجب خدماتش به عرصه نمایش، پدر تئاتر تجربی ایران نام گرفت؛ هنرمندی که در تئاتر آثاری فاخر و نخبه‌پسند آفرید و برای تامین هزینه‌های کارهای مستقلش، به عرصه تصویر هم ورود پیدا کرد.

ورود او به عرصه تصویر و بازیگری در سریال‌های تلویزیون اما بر خلاف تجربه معمول بسیاری از بازیگران، چهره هنرمندانه او را به زوال نکشاند. او همواره به اعتبار نام و خاکی که از صحنه خورده بود، به ویژه در عرصه تئاتر درخشید و «تئاتر تهران» را از وجودش بهره‌مند کرد.

پسیانی حدود یک سال و نیم با بیماری سخت سرطان جنگید اما به باور برخی او زودتر از حد معمول برابر بیماری از پا درآمد. وقتی اردیبهشت‌ماه در جریان مراسم یادبودش در خانه هنرمندان، همکارانش او را دیدند از شدت غلبه بیماری و ضعف بر او متعجب شدند. آن زمان برخی گفتند فشارهای مضاعف بر هنرمندان به ویژه سانسور، روح و جانشان را در سال‌های اخیر به شدت رنجانده است، به ویژه چهره‌ای چون آتیلا که زاده و زیسته صحنه بود.

به گفته «مسعود کرامتی» بازیگر، واقعیت ماجرا این است کسی که بخواهد کار درست انجام دهد شرایطش وجود ندارد و کسی که کار درست انجام می‌دهد همیشه انتهای خط ایستاده است. در این شرایط هم تئاتر تنهاتر و مظلوم‌تر است. وقتی سانسور زیاد شود، اول از همه به تئاتر لطمه وارد می‌شود و به نظر من طبیعی بود که در شرایطی که هر روز همه‌ چیز سخت‌تر می‌شود، آدمی مانند آتیلا به نوعی نتواند کار کند، نه اینکه کنار بکشد.

کاویانی هم که در سال‌های پایانی عمر خود از بیماری پارکینسون رنج می‌برد، ۱۰ سالی از عرصه بازیگری به دور ماند و سرانجام در روز نهم مهرماه از دنیا رفت.

«محله برو بیا» خاطره‌انگیزترین کار مشترک مرحومان پسیانی و کاویانی است؛ از مجموعه‌های تلویزیونی ساخته شده و موفق بعد از انقلاب که در سال‌های ابتدایی دهه ۶۰ با هدف آموزش قانون‌مداری به کارگردانی داریوش مودبیان به روی آنتن رفت و خاطراتی خوش را برای کودکان آن روزها و میان‌سالان امروز رقم زد.

خانه هنرمندان این هفته باید شاهد بدرقه یکی دیگر از وفادارانش باشد؛ ساکنی دیگر از محله برو بیا که دیگر تکرار نمی‌شود.