بمب ساعتی به نام نقدینگی هفت هزار هزار میلیاردی

پاشنه آشیل اقتصاد ایران نقدینگی است؛ از دید بسیاری از کارشناسان اقتصادی، زیر تیغ رفتن منابع درآمدی بخاطر انواع تحریم‌ها، ساختارهای معیوب نظام بانکی، ضعف تولید و در نهایت کسری بودجه باعث چاپ پیاپی پول می‌شود و همین کافی است تا شاهد ریزش مداوم ارزش ریال و تورم افسارگسیخته باشیم.

در گزارشی که بانک مرکزی تحت عنوان «پیش بینی پذیر شدن اقتصاد با اجرای سیاست تثبیت» منتشر کرده، اطلاعاتی از رشد نقدینگی شهریور امسال نسبت به اسفند سال گذشته ارائه شده است. به گزارش «اکوایران» محاسباتی که طبق این داده‌ها انجام شده نشان می‌دهد که نقدینگی در شهریور امسال به ۷ هزار و ۹۸ هزار میلیارد تومان رسیده است.

«دنیای اقتصاد» در گزارش خود در این باره آورده است: نگاهی به داده‌ها به ما می‌گوید اگرچه نرخ رشد نقطه‌به‌نقطه نقدینگی به پایین‌ترین سطح خود در چهار سال گذشته رسیده، اما اکنون این نرخ در حال در جا زدن است. به نظر می‌رسد رشد نقدینگی به هسته سخت خود رسیده است. به گزارش بانک مرکزی، مدیریت و کنترل رشد نقدینگی یکی از محورهای اساسی سیاست تثبیت دولت بوده است. در ارتباط با نقدینگی، به عنوان متغیر اصلی و بنیادی موثر بر تورم، لازم به توضیح است که از ابتدای استقرار دولت سیزدهم مساله کنترل رشد نقدینگی و تورم، به عنوان یکی از مهم‌ترین اولویت‌های اقتصادی کشور، مورد توجه قرار گرفت.

وضعیت کنونی نقدینگی، تحلیل‌های گوناگونی را از سوی کارشناسان اقتصادی به دنبال داشته است. به نوشته دنیای اقتصاد، «مسعود نیلی» خطاب به بانک مرکزی می‌گوید: بانک مرکزی به‌خوبی می‌داند نهادهای بودجه‌ای کشور، یعنی سازمان برنامه و بودجه و وزارت امور اقتصادی و دارایی، نقشی بسیار موثرتر و تعیین‌کننده‌تر از آن، در عوامل تعیین‌کننده رشد نقدینگی دارند. اگر می‌خواهد هدفی «معتبر» برای رشد نقدینگی، یعنی همان ۳۰ یا ۲۵درصد رشد، تعیین کند، لازم است الزامات محدودکننده نسبتا تلخ آن را که نیازمند انضباط مالی است، ابتدا با دو دستگاه دیگر هماهنگ کند؛ در غیر این صورت، آن که شکست می‌خورد بانک مرکزی است. ارقام منتشرشده پولی و بانکی نه‌تنها نشانه‌ای از این هماهنگی را منعکس نمی‌کند، بلکه بیشتر این شائبه را تقویت می‌کند که شاید بانک مرکزی به دولت اطمینان داده است که هرچقدر می‌خواهد انضباط مالی را نقض کند و نگران رشد نقدینگی نباشد؛ چراکه او می‌تواند با فشار وارد آوردن به بانک‌ها، نقدینگی را کنترل کند.

«سهراب دل‌انگیزان» هم در گفتگویی با «تجارت‌نیوز» اظهار داشته پرداخت‌های دولت در ۶ ماه دوم سال بسیار بیشتر از ۶ ماه اول خواهد بود. همچنین در نیمه دوم سال، بسیاری از شرکت‌ها تسویه حساب‌های خود را انجام می‌دهند. به علاوه، شروع سال جدید میلادی در ۶ ماه دوم سال است و تسویه حساب‌های شرکت‌ها و مجموعه‌هایی که با امور خارجی ارتباط دارند، در این زمان انجام می‌شود. از طرف دیگر بخش قابل توجهی از سود سپرده‌ها در این ۶ ماه توسط نظام بانکی توزیع می‌شود. بنابراین نگرانی‌هایی وجود دارد که دولت و بانک مرکزی نتواند فشاری که در ۶ ماه اول سال بر رشد نقدینگی اعمال کرده بودند، در ۶ ماه دوم نیز ادامه دهند.

به گزارش ایران مامن، فارغ از این مباحث، از دید طیفی از اقتصاددانان دولت و بانک مرکزی باید به این حجم از نقدینگی به چشم بمبی ساعتی نگریسته و به فکر تدابیر ساختاری برای این مهار کردن آن باشند.